Η πρώτη μεταμόσχευση με 3D βιοεκτυπωμένο κερατοειδή, χαρίζει ξανά το φως σε τυφλό ασθενή

Η μεταμόσχευση με τον πρώτο 3D βιοεκτυπωμένο κερατοειδή σε ασθενή που είχε νομική τύφλωση, έγινε στο Ιατρικό Κέντρο Rambam, στη Χάιφα, στις 29 Οκτωβρίου 2025 και στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία . Είναι το αποτέλεσμα -της πρώτης στον κόσμο- επέμβασης αυτού του είδους, η οποία άνοιξε την πύλη σε νέα εποχή για την αναγεννητική ιατρική.

Η μεταμόσχευση έγινε στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης μονοκλωνικής δοκιμής Φάσης 1, που έχει σχεδιαστεί για να αξιολογήσει την ασφάλεια και την ανεκτικότητα του βιοεκτυπωμένου μοσχεύματος PB-001, σε συνολικά 10 με 15 ασθενείς με οίδημα κερατοειδούς, που προκαλείται από ενδοθηλιακή δυσλειτουργία. Ο πρώτος ασθενής μετά την επέμβαση ξαναβρήκε το φως του.

Το μόσχευμα -κατασκευασμένο αποκλειστικά από ανθρώπινα κύτταρα που καλλιεργήθηκαν στο εργαστήριο και «τυπώθηκαν» σε τρισδιάστατη μορφή- αποτελεί την πρώτη κλινική εφαρμογή της συγκεκριμένης τεχνολογίας της εταιρείας Precise Bio.

Πρόκειται για το πρώτο επιστημονικά επιβεβαιωμένο περιστατικό, που πέτυχαν οι επιστήμονες, εμφυτεύοντας ένα -εργαστηριακής κατασκευής- ζωντανό όργανο, για την αντικατάσταση μιας πλήρως κατεστραμμένης λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού: στην προκειμένη περίπτωση, της ανθρώπινης όρασης.

Η ίδια η εταιρεία περιγράφει το ιατρικό επίτευγμα, ως «στιγμή καμπής», όπως λέει χαρακτηριστικά, ο συνιδρυτής και CEO της Precise Bio, Άριεχ Μπατ:

«Αυτό το επίτευγμα σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής για την αναγεννητική οφθαλμολογία. Μια στιγμή πραγματικής ελπίδας για εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν με τύφλωση εξαιτίας σοβαρής πάθησης του κερατοειδούς χιτώνα».

Πώς κατασκευάζεται ο κερατοειδής, μέσω βιοεκτύπωσης

Η διαδικασία βασίζεται σε μια τεχνολογία βιοεκτύπωσης που «ωρίμασε» μετά από δοκιμές επτά ετών, πολλών επιστημονικών ομάδων ανά τον κόσμο.

Οι ερευνητές κατόρθωσαν, παίρνοντας κύτταρα από υγιή ανθρώπινο κερατοειδή, να τα καλλιεργήσουν στο εργαστήριο πολλαπλασιάζοντας τα και στη συνέχεια να τα οργανώσουν σε στοιβάδες, ώστε να διαμορφώσουν έναν λειτουργικό, ανατομικά συμβατό κερατοειδή.

Ένα όργανο, δηλαδή, που να προσαρμόζεται με ακρίβεια στο μάτι του ασθενούς.

Το εμφύτευμα PB-001 τοποθετήθηκε με την κλασική χειρουργική τεχνική κερατοπλαστικής, αλλά με μια κρίσιμη διαφορά: η πηγή του ιστού δεν είναι ένας δωρητής οργάνων, αλλά ένα …  εργαστήριο.

Ο υπεύθυνος της χειρουργικής ομάδας, Καθηγητής Μάικλ Μίμουνι, Διευθυντής της Μονάδας Κερατοειδούς του Rambam Medical Center, περιέγραψε τη στιγμή της μεταμόσχευσης με συγκινητικό τρόπο:

«Για πρώτη φορά στην ιστορία, είδαμε έναν κερατοειδή που δημιουργήθηκε στο εργαστήριο, από ζωντανά ανθρώπινα κύτταρα, να επαναφέρει την όραση σε έναν άνθρωπο. Ήταν μια αξέχαστη στιγμή, ένα άλμα στο μέλλον, όπου κανείς δεν θα πρέπει να ζει στο σκοτάδι εξαιτίας της έλλειψης μοσχευμάτων»

3D κερατοειδής: Απαντά στο μεγάλο και χρόνιο αίτημα της έλλειψης μοσχευμάτων

Η σημασία αυτής της τεχνολογίας δεν περιορίζεται στο επιστημονικό επίτευγμα. Αγγίζει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της παγκόσμιας υγείας: την τεράστια έλλειψη μοσχευμάτων κερατοειδούς.

Περισσότεροι από 13 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως χρειάζονται μεταμόσχευση κερατοειδούς και μόνο ένα μικρό ποσοστό από αυτούς καταφέρνει να βρει πρόσβαση σε υγιή μοσχεύματα.

Μεταμόσχευση 3D κερατοειδή: Τα πλεονεκτήματα

Τα βασικότερα πλεονεκτήματα της κατασκευής βιοεκτυπωμένου κερατοειδή, είναι τα εξής:

• σταθερή, αναπαράξιμη ποιότητα μοσχευμάτων
• μηδενική εξάρτηση από δωρεές
• χαμηλότερος κίνδυνος απόρριψης
• άμεση πρόσβαση σε χώρες χωρίς οφθαλμολογικές τράπεζες ιστών
• δυνατότητα παραγωγής εκατοντάδων εμφυτευμάτων από έναν μόνο δότη

Οι ερευνητές δεν κρύβουν την ελπίδα τους, ότι η επιτυχία αυτή θα ανοίξει τον δρόμο για πολύ μεγαλύτερες εξελίξεις.

Η ίδια τεχνολογία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως βάση για την κατασκευή στο εργαστήριο καρδιακού ιστού, ηπατικών μοσχευμάτων ή πολύπλοκων νεφρικών ιστών, πριν ακόμη φτάσουμε κάποια στιγμή στα πλήρως λειτουργικά βιοεκτυπωμένα όργανα προς μεταμόσχευση.

Η εταιρεία Precise Bio, θα επανεκτιμήσει τα αποτελέσματα της λειτουργικότητας  του 3D μοσχεύματος κερατοειδούς στους 6 μήνες, ενώ τα αποτελέσματα της κλινικής δοκιμής, θα ανακοινωθούν το δεύτερο εξάμηνο του 2026.

Πηγή: ophthalmologytimes.com

Φωτογραφία: iStock