ΕΣΥ: Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια – Τι αλλάζει στα νοσοκομεία

Πρόκειται για μια πρωτοποριακή εθνική προσπάθεια, που ξεκίνησε το 2019, με στόχο να καλύψει τα σημαντικά κενά στη χώρα μας, όπου λόγω έλλειψης δομών χανόταν πολύτιμος χρόνος.

«Χαίρομαι που η πρωτοβουλία αυτή υλοποιείται σήμερα, δίνοντας τη δυνατότητα να σωθούν ζωές και να προληφθούν αναπηρίες. Πλέον, μπορούμε να μιλάμε για ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, που εμφανίζονται και σε νέους ανθρώπους, με πολλαπλές επιπτώσεις για τη ζωή των ίδιων και των οικογενειών τους. Για την ολοκλήρωση του σχεδιασμού, την εκπαίδευση και τη έναρξη λειτουργίας χρειάστηκαν δύο χρόνια δουλείας από την ομάδα ενώ η όλη διαδικασία στηρίχτηκε με ενθουσιασμό και από το υπουργείο και από το ΚεΣΥ. Νιώθω περήφανη που έχουμε στη χώρα εξαιρετικούς συναδέλφους, παθολόγους, νευρολόγους, επεμβατικούς ακτινολόγους, νοσηλευτές, διασώστες, τεχνολόγους και όλες τις άλλες ειδικότητες που αντιμετωπίζουν άμεσα και άρτια τους ασθενείς σε αυτά τα οξέα συμβάματα που η άμεση αντιμετώπιση τους είναι καθοριστική για τη ζωή»., δήλωσε η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας.

Όπως ανέφερε ο καθηγητής Νευρολογίας του ΕΚΠΑ και Διευθυντής της Β’ Νευρολογικής Κλινικής του ΕΚΠΑ, Γιώργος Τσιβγούλης, τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι μία ετερογενής ομάδα νοσημάτων που διακρίνονται σε ισχαιμικά και αιμορραγικά. Παγκοσμίως, αποτελούν τη 2η με 3η αιτία θανάτου και την 1η αιτία αναπηρίας. Στην Ελλάδα έχει διαπιστωθεί από επιδημιολογικές μελέτες ότι υπάρχει μεγάλη επίπτωση στα εγκεφαλικά, με 50.000-60.000 πολίτες κάθε χρόνο να υφίστανται εγκεφαλικό επεισόδιο.

Πανελλαδικό Δίκτυο

Στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου, οργανώθηκε ένα πανελλαδικό δίκτυο κέντρων τα οποία θα υποδέχονται περιστατικά με πιθανό Ισχαιμικό ΑΕΕ τις πρώτες ώρες από την εκδήλωση των συμπτωμάτων. Τα στελέχη των Κέντρων διαθέτουν σημαντική εμπειρία στην ενδοφλέβια θρομβόλυση και τη μηχανική θρομβεκτομή, τεχνικές που αποτελούν την πιο σύγχρονη θεραπευτική προσέγγιση των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. Η θρομβολυτική θεραπεία χορηγείται ενδοφλέβια, βελτιώνει το νευρολογικό έλλειμμα των ασθενών, μειώνοντας την πιθανότητα χρόνιας αναπηρίας και χορηγείται εντός 4.5 ωρών από την εγκατάσταση των συμπτωμάτων του εγκεφαλικού. Σε πιο βαριές περιπτώσεις, μπορεί να γίνει μηχανική θρομβεκτομή, δηλαδή αφαίρεση του θρόμβου απευθείας από τις αρτηρίες του εγκεφάλου από εξειδικευμένο επεμβατικό ακτινολόγο ή επεμβατικό νευρο-ακτινολόγο. Η μηχανική θρομβεκτομή διενεργείται εντός 6 ωρών από την εγκατάσταση των συμπτωμάτων του εγκεφαλικού.

Για την καλύτερη και έγκαιρη αντιμετώπιση των ασθενών αυτών, οργανώθηκε σε συνεργασία με το ΚΕΠΥ/ΕΚΑΒ, ένα κυλιόμενο πρόγραμμα εφημεριών για 9 Νευρολογικές και 1 Παθολογική Κλινική σε 10 δημόσια νοσοκομεία του λεκανοπεδίου Αττικής, καθώς και για 6 Νευρολογικές και 1 Παθολογική Κλινική σε 5 δημόσια νοσοκομεία του νομού Θεσσαλονίκης, για την επείγουσα θρομβόλυση.

Υπάρχουν ακόμη 27 κέντρα σε δημόσια νοσοκομεία σε όλη την Ελλαδική Επικράτεια τα οποία χορηγούν ενδοφλέβια θρομβόλυση και έχουν ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Αρχείο Καταγραφής Ενδοφλέβιων Θρομβολύσεων για ασθενείς με Ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Επιπλέον, έχουν αναπτυχθεί ή βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης 10 κέντρα μηχανικής θρομβεκτομής σε όλη την Ελλαδική Επικράτεια για την κάλυψη των σχετικών αναγκών.

«Η θρομβοεκτομή μπορεί να δώσει μια λύση σε περιπτώσεις βαρέων εγκεφαλικών. Από το 2019 που δημιουργήθηκαν οι 3 ομάδες εργασίας, έγιναν τα πρώτα βήματα με πολύ θετικά αποτελέσματα. Αν και χρειάζεται ενίσχυση σε έμψυχο δυναμικό και υλικοτεχνικό εξοπλισμό, η αρχή έχει γίνει», τόνισε ο Επιμελητής Α’ Επεμβατικής Ακτινολογίας ΓΝΑ «Γ.Γεννηματάς», Νίκος Πτώχης.

«Η προσπάθεια που γίνεται είναι πάρα πολύ μεγάλη. Χρειάζεται κατανόηση και υπομονή. Η θρομβοεκτομή έχει 6 με 8 ώρες ενώ στο ανεύρυσμα έχουμε 48 ώρες, μέσα στις οποίες μπορεί να γίνει η διαδικασία», δήλωσε από την πλευρά του ο διευθυντής Επεμβατικής Νευροακτινολογίας, «Κοργιαλένειου – Μπενάκειου, Ευτύχιος Αρχοντάκης.

Το 20% των εγκεφαλικών είναι αιμορραγικά και η αντιμετώπιση τους απαιτεί εμβολισμό.

Έγκαιρη άφιξη στο νοσοκομείο

Για τους διασώστες του ΕΚΑΒ, αποτυπώθηκαν τα κριτήρια αναγνώρισης των ασθενών που χρειάζονται επείγουσα ενδοφλέβια θρομβόλυση. Παράλληλα, οργανώθηκε ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για το προσωπικό του ΕΚΑΒ, με έμφαση στη σημασία της έγκαιρης διακομιδής ασθενών με ΑΕΕ στα Νοσοκομεία.

Όπως ανέφερε ο συντονιστής διευθυντής της Ιατρικής Υπηρεσίας του ΕΚΑΒ, Δημήτριος Πύρρος, μάλιστα, δημιουργήθηκε μια ειδική κάρτα για την πρώιμη αναγνώριση των συμπτωμάτων ΑΕΕ και την ταχεία διαλογή των ασθενών που πρέπει να μεταφερθούν στα ειδικά κέντρα.

Λιγότερες απώλειες

Σύμφωνα με τους ομιλητές, η εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης αναμένεται να μειώσει σημαντικά τις απώλειες και την αναπηρία που σχετίζονται με τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.

Όπως ανέφερε ο κ. Τσιβγούλης, η θρομβόλυση αυξάνει την πιθανότητα να είναι κανείς λειτουργικά ανεξάρτητος και να μην πεθάνει από εγκεφαλικό στο 12%, ενώ η αντίστοιχη αποτελεσματικότητα της θρμοβεκτομής είναι γύρω στο 20-25%. Ο εμβολισμός, σε ασθενείς που έχουν ανευρύσματα αρτηριοφλεβική δυσπλασία, αυξάνει την επιβίωση γύρω στο 30-40%. «Οι θεραπείες αυτές είναι σωτήριες», τόνισε ο κ. Τσιβγούλης και αναφέρθηκε στην ανάγκη ανάπτυξης Μονάδων εγκεφαλικών, όπου αντιμετωπίζονται όλα τα εγκεφαλικά. «Αυτό είναι ένα μείζον θέμα και θα πρέπει να οργανωθούν Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας (ΜΑΦ) για τα εγκεφαλικά, όπου θα υπάρχει διεπιστημονική προσέγγιση. Γιατί υπάρχουν κι άλλες επιπλοκές, οι οποίες κοστίζουν ζωές και οι Μονάδες Εγκεφαλικών έχουν δείξει ότι για όλα τα εγκεφαλικά ελαττώνουν το θάνατο κατά 12%».

Οι ομιλητές αναφέρθηκαν και σε δύο προβλήματα που δυσκολεύουν την πλήρη ανάπτυξη του σχεδίου και διαφοροποιούν την κατάσταση στη χώρα μας, σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες που διαθέτουν πιο προηγμένο σύστημα αντιμετώπισης των εγκεφαλικών: την έλλειψη νοσηλευτών και την γεωγραφική ιδιομορφία της Ελλάδας που αφορά κυρίως στη νησιωτική πλευρά της.