Έκκληση και στάση εργασίας από το ΚΕΘΕΑ, απάντηση και στήριξη από το υπουργείο Υγείας

Όπως αναφέρουν οι εργααζόμενοι στο ΚΕΘΕΑ, «στις 15 Σεπτεμβρίου 2016, τα Πολυδύναμα Ψυχοδιαγνωστικά κέντρα του ΚΕΘΕΑ δεν θα λειτουργήσουν. Τι γίνεται με τους πολλούς ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα εξάρτησης από παράνομες ουσίες, αλκοόλ, τζόγο ή διαδίκτυο και ταυτόχρονα με την εξάρτησή τους αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας; Τι γίνεται όταν δεν υπάρχουν καν δομές και υπηρεσίες που να μπορούν να υποδεχτούν αυτές τις περιπτώσεις; Πολύ περισσότερο, τι γίνεται όταν καλούνται οργανισμοί που έχουν ήδη τεράστια κενά, να καλύψουν και καινούργιες υπηρεσίες;»…

Οι εργαζόμενοι πιστεύουν ότι «θα μπορούσε να διαμορφωθεί ένα σχέδιο δράσης και ένα σαφές πλαίσιο για το σχεδιασμό, την υλοποίηση, τον απολογισμό τέτοιων δράσεων. Εκεί βρίσκεται και το βασικό πρόβλημα: Μέχρι πού φτάνει η ματιά, όταν εντοπίζονται ανάγκες και αρχίζουν δράσεις. Η «οργανωμένη» μας πολιτεία, παρουσιάζεται διαχρονικά ανίκανη να αλλάξει το εύρος ενός σχεδιασμού πέρα από τις βραχυπρόθεσμες «λύσεις» του προσωρινού και της υπόσχεσης».

Το KEΘΕΑ αρχίζει από το 2013 να υλοποιεί τις εγκεκριμένες πράξεις «Δημιουργία Δικτύου Πολυδύναμων Ψυχοδιαγνωστικών Κέντρων στα 2 μεγάλα αστικά κέντρα (Αθήνα – Θεσσαλονίκη) και στην Περιφέρεια» (Ηπείρου, Θεσσαλίας, Κρήτης, Πελοποννήσου και Β. Αιγαίου), οι οποίες εντάσσονται στο Θεματικό Άξονα «Εδραίωση της μεταρρύθμισης στον Τομέα Ψυχικής Υγείας, Ανάπτυξη της Α’ μιας Φροντίδας Υγείας και προάσπιση της Δημόσιας Υγείας του πληθυσμού στις 3 περιφέρειες σταδιακής εξόδου» του Ε.Π. «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» 2007-2013 και συγχρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. ΕΣΠΑ, λοιπόν, με δυνατότητα απασχόλησης, 1 + 1 έτη για το προσωπικό.

Ως προς την ουσία, το ΚΕΘΕΑ διευρύνει το δίκτυο υπηρεσιών του με νέες υπηρεσίες σε επτά πόλεις. Περίπου 2.000 άτομα βρίσκουν ένα περιβάλλον στο οποίο μπορούν να έχουν υπηρεσίες που δεν τις βρίσκουν πουθενά αλλού: εξειδικευμένη υποστήριξη ατόμων με διπλή διάγνωση, που είναι η συνύπαρξη εξάρτησης από ουσίες, αλκοόλ, τζόγο ή διαδίκτυο με σοβαρή ψυχική διαταραχή. Κέντρα που προσφέρουν ολιστική θεραπευτική αντιμετώπιση και για τις δύο διαταραχές στον ίδιο χώρο, σε περιβάλλον ασφάλειας και εμπιστευτικότητας. Τα Κέντρα στοχεύουν στην κινητοποίηση για θεραπεία, τη διακοπή της χρήσης ουσιών και τη σταθεροποίηση της αποχής, την πρόληψη της υποτροπής στη χρήση παράλληλα με την αντιμετώπιση ή σταθεροποίηση της ψυχικής διαταραχής και την πρόληψη της υποτροπής της. Εντέλει, την ένταξη στο κοινωνικό περιβάλλον.

Ταυτόχρονα ένα καινούργιο, φρέσκο ανθρώπινο δυναμικό, στελεχώνει αυτές τις υπηρεσίες. Εκπαιδεύεται, πασχίζει να ανταποκριθεί στα καθήκοντα του για τη φροντίδα των εξυπηρετούμενων, μαθαίνει τη δουλειά πλάι και μαζί με τον καθημερινό φόρτο και τις ελλείψεις του οργανισμού σε προσωπικό για τον βασικό κορμό των υπηρεσιών του. Ορισμένου χρόνου, όμως, και το προσωπικό και το project, ενώ η δίχρονη λειτουργία των νέων, εξειδικευμένων δομών σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Λάρισα, Γιάννενα, Καλαμάτα και Μυτιλήνη, ανέδειξε άμεσα την ανάγκη για μόνιμη και σταθερή υποστήριξη των ατόμων με διπλή διάγνωση.

Και αναρωτιούνται: «Πού έφτανε, άρα, η περιβόητη «Εδραίωση της μεταρρύθμισης στον Τομέα Ψυχικής Υγείας»; Πουθενά μα πουθενά. Το καλοκαίρι του 2015 σταματάει το πρόγραμμα. Όχι όμως και το φιλότιμο των εργαζομένων που προσπάθησαν, στο βαθμό που ήταν εφικτό, να συνεχίζουν κάποιες υπηρεσίες υπολειτουργώντας ορισμένα κέντρα. Τον Γενάρη του 2016 το ΚΕΘΕΑ προχωρά στην επαναλειτουργία των 7 Πολυδύναμων Ψυχοδιαγνωστικών Κέντρων με την πρόσληψη σαράντα δύο (42) ατόμων, θεραπευτικού προσωπικού, σύμφωνα με την από 17.7.2015 Α.Π.: ΔΙΠΑΑΑΔ/Φ.ΕΓΚΡ./63/21225 Απόφαση της Επιτροπής της ΠΥΣ 33/2006, με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, για οκτώ μήνες και με δική του χρηματοδότηση. Σε ανακοίνωση του ΚΕΘΕΑ αναφέρεται ότι «Πριν εκπνεύσει η 8μηνη παράταση της λειτουργίας τους είναι αναγκαίο και επείγον να διασφαλιστεί η συνέχιση της λειτουργίας τους, με την ένταξή τους στο σταθερό δίκτυο υπηρεσιών του ΚΕΘΕΑ, ώστε να μην βρεθούν εκ νέου στο δρόμο οι άνθρωποι που λαμβάνουν υπηρεσίες.»

Οκτώ μήνες μετά. Οκτώ μήνες αβεβαιότητας και παράλληλα νέος θεραπευτικός σχεδιασμός με όρια συγκεκριμένα, με τη ματιά απορροφημένη στα υποκατάστατα λύσεων. Η μόνιμη και σταθερή υποστήριξη των ανθρώπων όλο και απομακρύνεται από το οπτικό πεδίο. Η χωρίς διακοπή παροχή υπηρεσιών φαντάζει αδύνατη. Τη θέση της παίρνουν τα ΕΣΠΑ, τα μπλοκάκια, οι παρατάσεις συμβάσεων, η χρηματοδότηση από «άλλους» πόρους. Αλλά ακόμα και σε αυτά παρουσιάζονται όρια και αδυναμία εξεύρεσης λύσεων. Η παράταση των συμβάσεων δεν είναι δυνατή σύμφωνα με τους νομικούς. Η εκ νέου χρηματοδότηση από ΕΣΠΑ απομακρύνθηκε για το επόμενο έτος, αφού Περιφέρειες και Υπουργείο δεν φαίνεται να τα βρίσκουν.

Ως Σύλλογος Εργαζομένων, καλούμε το υπουργείο Υγείας και την Διοίκηση του ΚΕΘΕΑ να ανταποκριθούν στις ανάγκες των μελών που έχουν ανάγκη τις νέες υπηρεσίες και των εργαζομένων που δουλεύουν σε αυτές τις δομές, σύμφωνα με τις αρχές που έχουν οι ίδιοι επικαλεστεί, οι οποίες δεν είναι άλλες από την εξασφάλιση σταθερών υπηρεσιών για τους εξυπηρετούμενους και την επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό στο χώρο των εξαρτήσεων.
Καλούμε, δηλαδή, σε κατανόηση του βασικού ζητήματος, ότι, σε έναν χώρο θεραπείας, το προσωπικό είναι ο μοναδικός παραγωγικός συντελεστής και η ποιότητα δεν είναι προϊόν τεχνολογικών αυτοματισμών αλλά προσωπικής εμπλοκής των εργαζομένων. Ατομικές συμβάσεις, μπλοκάκια, εργαζόμενοι πολλών ταχυτήτων, και υπηρεσίες με δόσεις δεν αποτελούν κατά τη γνώμη μας παρά μια «λύση ανάγκης» αναδυόμενη από τη λογική του προσωρινού και της υπόσχεσης που τρώει τα σωθικά μιας σπαραγμένης κοινωνίας. Έχουν όμως εξαντληθεί τα περιθώρια ουσιαστικών λύσεων;

Ως σύλλογος εργαζομένων οφείλουμε να ενώσουμε τη φωνή μας και τις δυνάμεις μας με όλους αυτούς που θεωρούν ότι τέτοιου είδους υπηρεσίες δεν μπορεί να διακόπτουν τη λειτουργία τους όχι μόνο εξαιτίας των θέσεων εργασίας που χάνονται αλλά πρωτίστως εξαιτίας των υπηρεσιών προς την κοινωνία που εξαλείφονται.

Οι υπηρεσίες που προσφέρουν τα Ψυχοδιαγνωστικά Κέντρα δεν μπορούν να υποκατασταθούν από άλλες μονάδες του ήδη οριακά λειτουργούντος Οργανισμού. Οι δε εξυπηρετούμενοι από τα Κέντρα δεν μπορούν επίσης να παραπεμφθούν σε άλλες δομές που να παρέχουν ίδιες ή έστω παρεμφερείς υπηρεσίες.

Ως Σύλλογος Εργαζομένων του ΚΕΘΕΑ διεκδικούμε το αυτονόητο: Να συνεχιστεί, μετά τις 14 Σεπτέμβρη, χωρίς καμία διακοπή, η λειτουργία των Πολυδύναμων Ψυχοδιαγνωστικών Κέντρων, να προσληφθεί με σταθερούς όρους εργασίας το απαραίτητο ανθρώπινο δυναμικό για τη διατήρηση υψηλού επιπέδου υπηρεσιών και να πραγματοποιηθεί η ένταξή τους στο οργανόγραμμα των υπηρεσιών του ΚΕΘΕΑ».

Καλούμε το υπουργείο Υγείας να επισπεύσει τις αναγκαίες διαδικασίες για την επίλυση του προβλήματος υποστελέχωσης του Φορέα, εξασφαλίζοντας επαρκείς, μόνιμες και σταθερές θέσεις εργασίας για την κάλυψη των ολοένα αυξανόμενων, ειδικά κατά την περίοδο της κρίσης, αναγκών του πληθυσμού. Κάθε επιθεματική λύση του τύπου 8μηνες συμβάσεις, “μπλοκάκια”, εθελοντική εργασία, εξωτερικές δωρεές, αποδεικνύεται μακροπρόθεσμα επιζήμια στην αντιστοιχία κόστους – οφέλους, καθώς συμβάλλει στην πτώση της ποιότητας και του όγκου των υπηρεσιών, μέσω των συνεχών εναλλαγών προσωπικού και του ανεπαρκούς χρόνου για την εκπαίδευσή του, καθώς και μέσω της χαμηλής συγκρατησιμότητας των μελών στο θεραπευτικό πλαίσιο, γεγονός που μπορεί να οδηγεί μέχρι και στο εξαπλασιασμό του δημόσιου κόστους ανά άτομο.

Διαβάστε την απάντηση από το υπουργείο Υγείας:

Το υπουργείο Υγείας θεωρεί ότι η συνέχιση λειτουργίας των υπηρεσιών για άτομα με διπλή διάγνωση  είναι κομβικής σημασίας καθώς οι δομές αυτές καλύπτουν τις ανάγκες μεγάλου αριθμού ατόμων που έχουν πρόβλημα εξάρτησης και ψυχιατρική συνοσηρότητα.

Τα Ψυχοδιαγνωστικά Κέντρα του ΚΕΘΕΑ αρχικά δημιουργήθηκαν με χρηματοδότηση μέσω προηγούμενου ΕΣΠΑ και στελεχώθηκαν με προσωπικό με συμβάσεις ορισμένου χρόνου οι οποίες στη συνέχεια έγιναν 8μηνες συμβάσεις που καλύφθηκαν από τον προϋπολογισμό του φορέα.

Από τις αρχές Ιουνίου, έχει δοθεί από τον υπουργό Υγείας, Ανδρέα Ξανθό, έγκριση προσλήψεων προσωπικού αορίστου χρόνου (80 άτομα) με σκοπό τη στελέχωση των δομών απεξάρτησης σε ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ, ΨΝΑ- 18 Άνω- ΨΝΘ. Στόχος των προσλήψεων είναι να στηριχθούν οι αποδυναμωμένες, τα τελευταία χρόνια, δημόσιες δομές που δραστηριοποιούνται στην υποστήριξη και θεραπεία εξαρτημένων ατόμων στα μεγάλα αστικά κέντρα αλλά και στην περιφέρεια, προκειμένου να βελτιωθούν οι παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους πολίτες που τις έχουν ανάγκη. Από τις συγκεκριμένες προσλήψεις, 35 δόθηκαν στο ΚΕΘΕΑ, 25 στον ΟΚΑΝΑ, 12 στο ΨΝΑ-18 ΑΝΩ και 8 στο ΨΝΘ. Η διαδικασία προσλήψεων υλοποιείται από τους ίδιους τους φορείς καθώς, σύμφωνα με το νόμο, οι προσλήψεις αυτές πραγματοποιούνται εκτός διαδικασιών ΑΣΕΠ. Ειδικά για το ΚΕΘΕΑ, η διαδικασία είναι ήδη σε εξέλιξη (προκήρυξη 4.9.2016).

Επιπλέον, σύμφωνα με το σχεδιασμό του υπουργείου Υγείας, μέσα στο 2017 θα χρηματοδοτηθούν μέσω ΕΣΠΑ, δομές υποστήριξης ατόμων με διπλή διάγνωση.

Στο μεταξύ, έχει ήδη ψηφιστεί νομοθετική ρύθμιση (8.9.2016) που δίνει τη δυνατότητα στο ΚΕΘΕΑ να απασχολεί άτομα με δελτίο παροχής υπηρεσιών για την κάλυψη εκτάκτων αναγκών, όπως αυτή. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας είναι έτοιμη ανά πάσα στιγμή να εκδώσει τη σχετική υπουργική απόφαση εφόσον η διοίκηση του ΚΕΘΕΑ αποτυπώσει και παραδώσει στο υπουργείο τις ανάγκες του φορέα για προσλήψεις προσωπικού που θα αμείβεται με τον παραπάνω τρόπο.

Με το συνδυασμό των παραπάνω παρεμβάσεων (προσλήψεις αορίστου χρόνου, συμβάσεις μέσω ΕΣΠΑ και συμβάσεις με δελτίο παροχής υπηρεσιών), το υπουργείο Υγείας θεωρεί ότι το ΚΕΘΕΑ μπορεί να καλύψει τις άμεσες ανάγκες στελέχωσης και λειτουργίας των 7 ψυχοδιαγνωστικών κέντρων και να διασφαλίσει τη συνέχεια της φροντίδας των θεραπευομένων και των οικογενειών τους.