Χατζηχριστοδούλου: “’Οχι στο lockdown και με 1.000 κρούσματα τη μέρα” Ποια είναι η “κόκκινη γραμμή”

Η θανατηφόρα πανδημία του κορονοϊού εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς παγκοσμίως, ενώ οι πολίτες ανησυχούν για την επόμενη μέρα και για την υγεία τη δική τους και των οικογενειών τους. Η Ελλάδα, με σχεδόν 500 κρούσματα και πάνω από 10 θανάτους πλέον καθημερινά, βρίσκεται μακριά από το lockdown, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Ποια είναι η “κόκκινη γραμμή” και ποιο είναι το αδιέξοδο που θα μας οδηγήσει σε τυχόν πιο σκληρά μέτρα;

“’Oλα θα εξαρτηθούν από το πόσο θα αντέξει το σύστημα υγείας”, απαντά ο Καθηγητής Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου μιλώντας στο iatropedia.gr και συνεχίζει:

“Αν μπορεί να αντέξει και 1.000 κρούσματα, κανονικά θα πάμε έτσι με μέτρα. Με μέτρα ήπια, δηλαδή με χρήση μάσκας όσο πιο συστηματικά γίνεται, με μέτρα αποστασιοποίησης και με μέτρα υγιεινής των χεριών. Αν καταφέρουμε και ο κόσμος πειθαρχήσει θα μειωθούν και τα κρούσματα”, τονίζει.

Το βασικό όφελος της ήπιας στρατηγικής για τον περιορισμό των επιπτώσεων της πανδημίας είναι ότι θα αποφευχθούν οι οικονομικές, κοινωνικές και υγειονομικές επιπτώσεις των γενικευμένων lockdown. Ενώ το ενδεχόμενο να αφεθεί ο ιός να κυκλοφορεί ανεξέλεγκτος χαρακτηρίστηκε “λάθος” από 80 επιστήμονες, σε ανοικτή επιστολή τους που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet.

“Μια ανεξέλεγκτη μετάδοση μεταξύ των πιο νέων ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία και τη θνητότητα του συνόλου του πληθυσμού”, τόνισαν, επισημαίνοντας επιπλέον τον κίνδυνο κορεσμού των συστημάτων υγείας.

Είναι οι αυξημένοι θάνατοι, όμως, “κόκκινη γραμμή” για το κλείσιμο της οικονομίας;

“Είναι διαφορετικά τα πράγματα απ’ όταν ξεκινήσαμε”, αναφέρει ο Καθηγητής κ. Χατζηχριστοδούλου και εξηγεί: “Όλες οι χώρες δυσκολεύονται να ξανακλείσουν. Η Γαλλία έκλεισε, αλλά πως έκλεισε, όχι σαν το πρώτο lockdown. Η διαφορά τώρα είναι, ότι δεν έχουμε τόση μεγάλη θνητότητα όση είχαμε στο πρώτο κύμα. Και η Γαλλία μπορεί να είχε 90 και 100 νεκρούς τη μέρα, αλλά δεν είχε σχέση με την περίοδο του Μαρτίου και του Απριλίου. Η αύξηση στα κρούσματα που παρατηρείται μπορεί να οφείλεται σε πολλά γεγονότα. Ένα από αυτά είναι, ότι μπορεί να γίνονται περισσότερα τεστ κι έτσι βρίσκουμε και πιο ήπια περιστατικά. Το testing policy παλιά ήταν ποιος έχει συμπτώματα, ενώ τώρα βρίσκουμε με τις ιχνηλατήσεις και τους ασυμπτωματικούς. Μια εξήγηση είναι αυτή. Το άλλο σενάριο είναι ο ιός να μην είναι τώρα τόσο παθογόνος, αλλά αυτό δεν το ξέρουμε ακόμα”.

Όχι στο lockdown, αλλά έρχεται χειμώνας. Πόσο θα αντέξουμε;

Με δεδομένο ότι ακόμα ο χειμώνας δεν έχει δείξει τα “δόντια” του, πόσο μακριά μπορούμε να φτάσουμε με τα ήπια μέτρα;

“Όσο αντέχει το σύστημα υγείας. Επίσης, δεν ξέρουμε πως θα συμπεριφερθεί ο ιός αργότερα”, απαντά ο κ. Χατζηχριστοδούλου και συμπληρώνει: “Σίγουρα με τον συγχρωτισμό θα υπάρχει μεγαλύτερο πρόβλημα, αλλά βλέπετε ότι και τώρα υπάρχει συγχρωτισμός δυστυχώς, έστω και σε ανοιχτό χώρο. Όσο προς το παρόν αντέχει, θα συνεχίσουμε έτσι. Έχουμε και κάποια μέτρα να χρησιμοποιήσουμε ακόμα, όπως είναι η μάσκα παντού και στους εξωτερικούς και στους εσωτερικούς χώρους και λίγα μέτρα παραπάνω να πάρουμε με το ωράριο. Να δούμε μήπως περιορίσουμε κι άλλο τα πράγματα. Υπάρχουν ακόμη βήματα να γίνουν”, τονίζει.

Η αύξηση στους θανάτους

Με μεγάλη ανησυχία οι πολίτες παρατηρούν τις τελευταίες ημέρες, τους ημερήσιους θανάτους στην Ελλάδα να οδεύουν σταθερά προς τα διψήφια νούμερα. Αριθμοί κατά πολύ μεγαλύτεροι από το πρώτο κύμα της πανδημίας.

Ο Καθηγητής Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, εξηγεί: “Ξέρετε, στην πρώτη φάση της πανδημίας δεν είχαμε πολλά κρούσματα σε δομές Φροντίδας Ηλικιωμένων. Τώρα έχουμε αρκετούς Οίκους Ευγηρίας με κρούσματα, οπότε έχουμε και μεγαλύτερη θνητότητα. Όταν είχαμε 50 κρούσματα μόνο από τη δομή στον Άγιο Παντελεήμονα και οι μισοί να χάσουν τη ζωή τους, είναι 25. Είχαμε τέτοια περιστατικά και στα Γιάννενα και στην Αθήνα. Όσο έχουμε κρούσματα στις Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων η θνητότητα θα είναι υψηλή”.

Η αύξηση των θανάτων ασθενών από Covid-19 των τελευταίων ημερών, ωστόσο, οφείλονται σε μολύνσεις που είχαν συμβεί πριν από 10 και 15 ημέρες, όταν τα ημερήσια κρούσματα ήταν πιο χαμηλά. Αναμένουμε και μεγαλύτερη αύξηση των θανατηφόρων κρουσμάτων;

“Λογικά ναι, σ’ αυτό έχετε δίκαιο, με μια καθυστέρηση. Πάντως είναι σημαντικό ότι τα κρούσματα που έχουμε τώρα είναι σε νέους. Δηλαδή το 40% των κρουσμάτων είναι μέχρι 39 ετών. Σημαντικά μεγάλο το ποσοστό στα νεαρά άτομα, αλλά δεν είναι απαραίτητο να έχουμε και μεγάλη επιδείνωση τους θανάτους”, αναφέρει ο Επιδημιολόγος.

Γιατί δεν πειθαρχούν οι νέοι

Οι επιστήμονες πιστεύουν στo σχέδιο της αναχαίτισης της πανδημίας με την εκτεταμένη χρήση μάσκας και τα μέτρα απόστασης και υγιεινής. Δεν έχουν καταφέρει, ωστόσο, να πείσουν μερίδα των πολιτών, όπως είναι οι νέοι, για την αναγκαιότητα των μέτρων αυτών.

“Και να φοβίζει κάποιος τα αντίθετα αποτελέσματα φέρνει”, αντιτείνει ο κ. Χατζηχριστοδούλου και συμπληρώνει: “Και δεν ξέρω κατά πόσον θα περάσει το μήνυμα στους νέους. Και υπάρχει στ’ αλήθεια και μία κόπωση. Από τον Μάρτιο -εδώ και 7 μήνες- λέμε κι εμείς συνέχεια τα ίδια πράγματα. Η κόρη μου για παράδειγμα σταμάτησε να παίρνει το μετρό, γιατί είδε ότι δεν τηρούνται τα μέτρα. Δεν δείχνουν όλοι στάση ώριμη. Υπάρχουν κάποιοι που δεν τους ενδιαφέρει. Είναι οι ίδιοι που ρέπουν στο κάπνισμα και στο ποτό. Όσο και να λέμε το κάπνισμα βλάπτει ή δεν οδηγούμε όταν έχουμε πιει γιατί κινδυνεύουμε από τροχαία ατυχήματα, υπάρχει μια μερίδα -κυρίως νεολαίας- που αρέσκεται να “σπάζει τον νόμο” και να ρισκάρει πράγματα. Κι αυτή τη στιγμή δεν βλέπουν και στον εαυτό τους μεγάλες επιπτώσεις. Οι νέοι παραβιάζουν τους κανόνες κι αυτά που λέμε εμείς υγειονομικά πρωτόκολλα. Είναι στην ψυχοσύνθεσή τους αυτό”.

Στην πρώτη φάση της πανδημίας, ωστόσο, το μήνυμα “προσέχουμε για να προστατεύσουμε τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας”, ήταν πιο σαφές και είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο. Σήμερα, φαίνεται να έχει ατονήσει. Τα κρούσματα ενδοοικογενειακής μετάδοσης έχουν τη «μερίδα του λέοντος» στην πανδημία.

Ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, συμπληρώνει: “Σε ημερίδες που κάναμε κι εμείς, το 70% των κρουσμάτων που είχαμε και στους Ρομά ήταν ενδοοικογενειακή μετάδοση. Και διεθνώς είναι πολύ υψηλά τα ποσοστά της ενδοοικογενειακής μετάδοσης. Αυτό είναι αλήθεια. Συνέχεια πρέπει να το λέμε, ότι με τις συμπεριφορές αυτές «κινδυνεύουν οι παππούδες και οι γιαγιάδες σας κι αν τους αγαπάτε πραγματικά πρέπει να προσέχετε». Ίσως έχετε δίκιο. Θα πρέπει και πάλι να το τονίσουμε περισσότερο αυτό στους νέους. Πρέπει να επανέλθει αυτό το μήνυμα. Είχαμε σκεφτεί και την περίπτωση να επιβάλλουμε μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας μόνο στους ηλικιωμένους, αλλά θα αντιδράσει μέρος της κοινωνίας, ότι είναι ηλικιακός ρατσισμός. Που θα μπορούσαμε να πάρουμε μέτρα σ’ αυτές τις ηλικίες. Θα μπορούσαν να βγαίνουν π.χ. έξω με μήνυμα πάλι. Όμως, νομίζω ότι ο ηλικιακός ρατσισμός δεν είναι και συνταγματικά ορθός. Πρέπει να είναι οριζόντιο το μέτρο για όλους. Ίσως και να ισχύει ότι δεν έχουμε βρει ακόμα τον τρόπο να επικοινωνήσουμε σωστά με τους νέους”, καταλήγει ο Καθηγητής κ. Χατζηχριστοδούλου.