Πολυφαινόλες και καρδιαγγειακή υγεία: Με ποιο τρόπο κακάο, καφές και μούρα υποστηρίζουν την καρδιά

Αθηνά Γκόρου
19 Δεκεμβρίου 2025 | 08:52

Έρευνα σε 3.110 ενήλικες έδειξε ότι όσοι κατανάλωναν περισσότερα τρόφιμα πλούσια σε πολυφαινόλες διατηρούσαν σταθερά πιο ευνοϊκό καρδιαγγειακό προφίλ με την πάροδο του χρόνου

Οι πολυφαινόλες είναι μια μεγάλη και ετερογενής κατηγορία φυτοχημικών ενώσεων που απαντώνται κυρίως στα φυτικά τρόφιμα.

Χημικά, χαρακτηρίζονται από την παρουσία πολλαπλών φαινολικών δακτυλίων στη μοριακή τους δομή. Αποτελούν δευτερογενείς μεταβολίτες των φυτών, δηλαδή ενώσεις που δεν είναι απαραίτητες για τη βασική τους ανάπτυξη, αλλά διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην άμυνα έναντι παθογόνων, στην προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία και στη ρύθμιση της ανάπτυξης.

Από βιολογική άποψη, οι πολυφαινόλες παρουσιάζουν αντιοξειδωτική δράση. Είναι ικανές να εξουδετερώνουν ελεύθερες ρίζες και να χηλικοποιούν μεταλλικά ιόντα, περιορίζοντας το οξειδωτικό στρες.

Επιπλέον, έχουν μελετηθεί για τις αντιφλεγμονώδεις, αντικαρκινικές, καρδιοπροστατευτικές και νευροπροστατευτικές τους ιδιότητες, μέσω της ρύθμισης ενζυμικών συστημάτων, σηματοδοτικών μονοπατιών και γονιδιακής έκφρασης.

Πολυφαινόλες για την υγεία της καρδιάς

Τρόφιμα καθημερινής κατανάλωσης που είναι πλούσια σε πολυφαινόλες — όπως τα μούρα, ο καφές, το κακάο και το ελαιόλαδο — φαίνεται να συνδέονται με καλύτερη καρδιαγγειακή υγεία σε βάθος χρόνου, σύμφωνα με νέα μεγάλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό BMC Medicine.

Η υγεία της καρδιάς επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως η σωματική δραστηριότητα, το κάπνισμα καπνίσματος ή η διαχείριση του στρες. Ωστόσο, η διατροφή παραμένει ένας από τους πιο σημαντικούς και τροποποιήσιμους παράγοντες ελέγχου του καρδιαγγειακού κινδύνου.

Διαβάστε επίσης – Καρδιά: Πέντε τροφές που θωρακίζουν την υγεία σας και προλαμβάνουν τις παθήσεις

Αν και προηγούμενες μελέτες έχουν ήδη δείξει ότι τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες, ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, αντιοξειδωτικά, κάλιο και μαγνήσιο μπορούν να προσφέρουν καρδιοπροστατευτικά οφέλη, η νέα μελέτη «Polyphenol-rich diet and cardiovascular risk in the TwinsUK cohort», έρχεται να προσθέσει τις πολυφαινόλες σε αυτή τη φυσική ευεργετική λίστα.

«Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως και η διατροφή είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που μπορούμε να αλλάξουμε για να προστατεύσουμε την καρδιά μας», δήλωσε στο Medical News Todayη Άνα Ροντρίγκεζ-Ματέος, , καθηγήτρια Ανθρώπινης Διατροφής στο King’s College London και επικεφαλής συγγραφέας της εν λόγω μελέτης.

Πολυφαινόλες – Τι έδειξε η μελέτη

Για τις ανάγκες της μελέτης, οι ερευνητές παρακολούθησαν 3.100 ενήλικες από τη μακροχρόνια μελέτη TwinsUK, οι οποίοι συμπλήρωσαν το EPIC-Norfolk Food Frequency Questionnaire και παρακολουθήθηκαν για περισσότερα από 10 χρόνια (Η μελέτη TwinsUK, είναι μια μεγάλη βρετανική ερευνητική κοόρτη διδύμων που παρακολουθεί την υγεία, τη διατροφή και τον τρόπο ζωής των συμμετεχόντων σε βάθος χρόνου.)

Από το συνολικό δείγμα, 200 συμμετέχοντες παρείχαν δείγματα ούρων, τα οποία αναλύθηκαν με προηγμένες τεχνικές (UHPLC-MS) ώστε να προσδιοριστούν οι μεταβολίτες πολυφαινολών — ένας πιο αντικειμενικός δείκτης διατροφικής πρόσληψης σε σύγκριση με τα ερωτηματολόγια.

Ο καρδιαγγειακός κίνδυνος των συμμετεχόντων αξιολογήθηκε με δύο καθιερωμένα εργαλεία:

το ASCVD Risk Score
και το HeartScore

Στο τέλος της περιόδου παρακολούθησης, τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα μεταβολιτών πολυφαινολών στα ούρα εμφάνιζαν:

χαμηλότερα σκορ καρδιαγγειακού κινδύνου
υψηλότερα επίπεδα HDL («καλής») χοληστερόλης

«Τα ευρήματα δείχνουν ότι τα άτομα με μεγαλύτερη πρόσληψη πολυφαινολών τείνουν να παρουσιάζουν πιο υγιές καρδιαγγειακό προφίλ», εξήγησε η Ροντρίγκεζ-Ματέος.

Η ίδια τόνισε ότι, επειδή πρόκειται για μελέτη παρατήρησης, τα αποτελέσματα δεν αποδεικνύουν αιτιώδη σχέση, αλλά ενισχύουν τη σύνδεση ανάμεσα στη διατροφή πλούσια σε πολυφαινόλες και την καλύτερη καρδιακή υγεία.

Πολυφαινόλες και εξέλιξη καρδιαγγειακού κινδύνου με την ηλικία

Ένα ακόμη σημαντικό εύρημα ήταν ότι, αν και ο καρδιαγγειακός κίνδυνος αυξάνεται φυσιολογικά με την ηλικία, τα άτομα με υψηλότερη πρόσληψη πολυφαινολών παρουσίαζαν πιο αργή αύξηση του κινδύνου κατά τη διάρκεια της 11ετούς παρακολούθησης.

Με άλλα λόγια, όσοι κατανάλωναν περισσότερα τρόφιμα πλούσια σε πολυφαινόλες διατηρούσαν σταθερά πιο ευνοϊκό καρδιαγγειακό προφίλ με την πάροδο του χρόνου, σε σύγκριση με εκείνους που κατανάλωναν λιγότερες.

Πώς δρουν οι πολυφαινόλες στον οργανισμό

Πλήθος πειραματικών και τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών έχει δείξει ότι οι πολυφαινόλες μπορούν να:

βελτιώσουν τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων
μειώσουν την αρτηριακή πίεση
βελτιώσουν το λιπιδαιμικό προφίλ
αυξήσουν τη διαθεσιμότητα του μονοξειδίου του αζώτου, διευκολύνοντας τη χαλάρωση των αγγείων.[4][5]

Οι επιδράσεις αυτές θεωρούνται καθοριστικές για την υγεία της καρδιάς και τη σωστή κυκλοφορία του αίματος.

Γνώμη ειδικού εκτός της μελέτης

Ο Τσενγκ-Χαν Τσεν, MD, επεμβατικός καρδιολόγος και ιατρικός διευθυντής του Structural Heart Program στο MemorialCare Saddleback Medical Center στην Καλιφόρνια, σχολίασε ότι τα ευρήματα:

«Ενισχύουν την κατανόησή μας για τις πολυφαινόλες ως φυσικές ενώσεις με αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση, οι οποίες μπορούν να βελτιώσουν τη λειτουργία των αγγείων και ενδεχομένως να ωφελήσουν την καρδιά».

Πώς να προσθέσετε περισσότερες πολυφαινόλες στη διατροφή σας

Η Μόνικ Ρίτσαρντ, MS, RDN, LDN, διαιτολόγος-διατροφολόγος, προτείνει μικρές αλλά σταθερές αλλαγές: