Οι καθημερινές κινήσεις που γεμίζουν με μικροπλαστικά το φαγητό μας

Κάθε φορά που ανοίγουμε ένα μπουκάλι με νερό ή ξετυλίγουμε ένα συσκευασμένο γεύμα μπορεί άθελά μας να προσθέτουμε μικροπλαστικά στην τροφή μας, σύμφωνα με μία νέα ανάλυση.

Όπως έδειξε, τα μικροσκοπικά θραύσματα του πλαστικού εισέρχονται στην τροφή κατά την επεξεργασία, συσκευασία αλλά και την απλή χρήση των τροφίμων. Τέτοιου είδους χρήση είναι λ.χ. το σκίσιμο ενός πλαστικού περιτυλίγματος ή η θραύση των πλαστικών «ασφαλειών» στα καπάκια των μπουκαλιών.

«Η νέα ανάλυση είναι η πρώτη συνδυασμένη αξιολόγηση των διαθέσιμων επιστημονικών δεδομένων για το πώς η χρήση τροφίμων συσκευασμένων σε πλαστικά δοχεία μπορεί να μολύνει το περιεχόμενό τους με μικροπλαστικά», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Dr. Lisa Zimmermann, βιολόγος και υπεύθυνη επιστημονικής επικοινωνίας στο Φόρουμ Συσκευασίας Τροφίμων (FPF) της Ζυρίχης.

Η νέα ανάλυση δημοσιεύθηκε στην διατροφική επιθεώρηση NPJ Science of Food. Όπως γράφουν οι ερευνητές, οι συσκευασίες προστατεύουν τα τρόφιμα από τους εξωτερικούς ρύπους και έχουν ζωτική σημασία για την ασφάλεια των τροφίμων.

Ταυτοχρόνως, όμως, μπορεί να αποτελούν και πηγή σημαντικής μόλυνσης των τροφίμων, καθώς τα εκθέτουν σε μικροσκοπικά μόρια πλαστικού, μεγέθους από λίγα χιλιοστά έως λίγα νανόμετρα. Τα μόρια αυτά είναι γνωστά ως μικροπλαστικά και νανοπλαστικά, αντιστοίχως.

Η έκθεση της τροφής σε αυτά τα μόρια συμβαίνει κατά τη χρήση των συσκευασιών, ακόμα και όταν είναι σύμφωνη με τις οδηγίες των κατασκευαστών τους. Στην πραγματικότητα, το άνοιγμα ενός μπουκαλιού με πλαστικό καπάκι οδηγεί σε διαφυγή μικροπλαστικών. Το ίδιο και το κόψιμο τροφίμων σε πλαστικές σανίδες κοπής.

Ωστόσο έκθεση μπορεί να υπάρξει και με γυάλινες ή χάρτινες συσκευασίες, όταν διαθέτουν πλαστικά τμήματα (π.χ. καπάκια ή εσωτερικές επικαλύψεις).

Η νέα μελέτη

Για να διερευνήσουν καλύτερα το θέμα, οι ερευνητές εξέτασαν συνδυαστικά τα ευρήματα 103 προγενέστερων μελετών. Σε αυτές είχαν εξεταστεί κάθε είδους συσκευασίες τροφίμων.

Οι μελέτες αποκάλυψαν μικροπλαστικά και νανοπλαστικά σε πλήθος τροφίμων και ροφημάτων, όπως ενδεικτικά:

• Στο επιτραπέζιο αλάτι
• Τα έτοιμα φαγητά
• Το ρύζι
• Το μεταλλικό νερό
• Η μπύρα
• Τα αναψυκτικά

Μία από αυτές, λ.χ., κατέδειξε 240.000 μόρια πλαστικού ανά 1 λίτρο εμφιαλωμένο νερό. Μία άλλη έδειξε πως όταν πλένουμε κατ’ επανάληψιν ένα πλαστικό μπωλ, αυξάνεται ολοένα περισσότερο η διαφυγή μικροπλαστικών στην τροφή.

Στη μελέτη αυτή οι ερευνητές έπλυναν ένα μπωλ μελανίνης 10, 20, 50 και 100 φορές. Κάθε φορά μετρούσαν τα μικροπλαστικά που απελευθερώνονταν, εξήγησε η Dr. Zimmermann. Ύστερα τοποθέτησαν τροφή σε αυτό και την έλεγξαν, διαπιστώνοντας πως μετά από κάθε πλύσιμο, αυξάνονταν τα μικροπλαστικά που περιείχε.

Ούτε καν τα γυάλινα βάζα με πλαστικό χείλος στα καπάκια τους δεν είναι ασφαλή, λένε οι ερευνητές. Το επαναλαμβανόμενο ανοιγοκλείσιμό τους μπορεί να οδηγήσει στη διαφυγή μικροσκοπικών μορίων πλαστικού στο περιεχόμενό τους.

Οι μελέτες δείχνουν επίσης ότι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα συχνά περιέχουν περισσότερα μικροπλαστικά απ’ ό,τι τα φρέσκα ή τα ελάχιστα επεξεργασμένα. Επιπλέον, στην έκλυση περισσότερων μικροπλαστικών μπορεί να οδηγήσουν:

• Η θέρμανση των πλαστικών συσκευασιών
• Η επαναχρησιμοποίησή τους
• Η έκθεσή τους στο φως του ήλιου
• Η συμπίεσή τους (π.χ. όταν σφίγγουμε δυνατά ένα μπουκάλι)

Οι δυνητικές επιδράσεις στην υγεία

Οι ερευνητές σημειώνουν στο άρθρο τους ότι οι δυνητικές συνέπειες από την έκθεσή μας στα μικροπλαστικά δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητές. Μελέτες, όμως, έχουν δείξει ότι μπορεί να αλλοιώσουν την σύσταση του μικροβιώματος του εντέρου στους ανθρώπους.

Μελέτες στο εργαστήριο έχουν επίσης δείξει ότι μπορεί να οδηγούν στο οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή ή ακόμα και στη νευροτοξικότητα. Ενδέχεται επίσης να έχουν επιπτώσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα και την αναπαραγωγική υγεία.

Όταν η έκθεση στα μικροπλαστικά είναι υψηλή, μπορεί να επηρεαστεί ακόμα και η λειτουργία του ενδοκρινικού (ορμονικού) συστήματος. Τα δεδομένα αυτά υποδηλώνουν ότι ο μετριασμός της έκθεσής μας σε αυτά μόνο οφέλη έχει να παράσχει στην υγεία, κατέληξε η Dr. Zimmermann.

Φωτογραφία: iStock