Γαστροπάρεση: Το διατροφικό πρόβλημα που κάνει «πέτρα» το στομάχι σου για ώρες

Το χριστουγεννιάτικο τραπέζι τελειώνει, τα πιάτα μαζεύονται, αλλά το «φούσκωμα» επιμένει και το στομάχι παραμένει βαρύ για ώρες. Αυτό, δεν είναι απλώς «έσκασες», αλλά κάτι πολύ περισσότερο. Μπορεί να συμβαίνει ένα φαινόμενο του γαστρεντερικού συστήματος που λέγεται γαστροπάρεση ή, σε ηπιότερη μορφή, λειτουργική καθυστέρηση της γαστρικής κένωσης.

Η επιστήμη έχει πολύ συγκεκριμένες απαντήσεις για το πρόβλημα αυτό, το οποίο προκαλείται από τα πολύ λιπαρά γεύματα των γιορτών, τα οποία κάνουν την πέψη να «κολλάει» και να λειτουργεί στο slow motion.

Τι είναι γαστροπάρεση και τι δεν είναι

Η γαστροπάρεση (gastroparesis) είναι μια διαταραχή κατά την οποία το στομάχι αδειάζει πιο αργά από το φυσιολογικό, (γίνονται με πιο αργό ρυθμό οι καύσεις), χωρίς μάλιστα να υπάρχει μηχανική απόφραξη, ή άλλο παθολογικό πρόβλημα.

Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι:

• παρατεταμένο αίσθημα πληρότητας
• φούσκωμα και ναυτία
• καούρα
• αίσθηση «βαριού στομαχιού» για ώρες μετά το φαγητό

Σύμφωνα με τη Mayo Clinic, η κατάσταση σχετίζεται με δυσλειτουργία του πνευμονογαστρικού νεύρου, το οποίο ρυθμίζει τις κινήσεις του στομάχου. Δεν αφορά μόνο άτομα με σακχαρώδη διαβήτη -αν και σε αυτά εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα- αλλά και υγιείς ανθρώπους μετά από βαριά, λιπαρά γεύματα.

Με απλά λόγια, μην κατηγορείτε τον εαυτό σας ότι φάγατε πολύ, γιατί δεν φταίτε εσείς και η ποσότητα του φαγητού. Αυτό που ευθύνεται στην γαστροπάρεση είναι ο συνδυασμός των τροφών.

Γιατί τα χριστουγεννιάτικα γεύματα είναι «εφιάλτης» για την πέψη

Η επιστήμη έχει απαντήσει το ερώτημα αυτό, χωρίς αμφιβολία: Τα λιπαρά τρόφιμα καθυστερούν φυσιολογικά τη γαστρική κένωση.

Το  Εθνικό Ινστιτούτο Διαβήτη, Πεπτικών Παθήσεων και Νεφρικών Νόσων (NIDDK) εξηγεί ότι το λίπος ενεργοποιεί ορμόνες (όπως η χολοκυστοκινίνη) που «φρενάρουν» την κίνηση του στομάχου, ώστε να γίνει καλύτερη απορρόφηση.

Αυτό είναι φυσιολογικό, υποστηρίζουν οι ειδικοί, μέχρι να γίνει υπερβολικό και τελικά επιζήμιο.

Έτσι, στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι συνυπάρχουν:

• υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά
• μεγάλες ποσότητες τροφής
• αλκοόλ
• καθιστική στάση για ώρες

Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω είναι το στομάχι μας να δουλεύει σε «χαμηλές στροφές», την ώρα που οφείλει να διαχειριστεί «υπερφόρτωση».

Πώς διακρίνουμε τη γαστροπάρεση, από την «βαριά πέψη»

Οι ειδικοί τονίζουν ότι η γαστροπάρεση, στην πραγματικότητα δεν διαγιγνώσκεται χωρίς ιατρικό έλεγχο.

Ωστόσο, όπως αναφέρει η Cleveland Clinic, ακόμη και παροδική καθυστέρηση γαστρικής κένωσης μπορεί να προκαλέσει έντονα συμπτώματα, ειδικά μετά από μεγάλα, λιπαρά γεύματα.

Αν τα συμπτώματα είναι περιστασιακά και σχετίζονται κυρίως με γιορτές ή υπερφαγία, μιλάμε συνήθως για λειτουργική επιβράδυνση της πέψης και όχι για χρόνια νόσο.

Τρία φυσικά βοηθήματα πριν το δείπνο, που προτείνουν οι επιστήμονες

Τα παρακάτω, δεν κάνουν θαύματα, αλλά σίγουρα μπορεί να βοηθήσουν, λένε οι γιατροί:

1. Πικρά βότανα (bitter herbs)

Βότανα όπως: αγκινάρα, γεντιανή, πικραλίδα,  διεγείρουν την παραγωγή γαστρικών υγρών και σύμφωνα με μελέτες που επικαλείται ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA), μπορούν να υποστηρίξουν την πέψη όταν λαμβάνονται πριν από το γεύμα.

2. Τζίντζερ (ginger)

Το τζίντζερ έχει μελετηθεί εκτενώς για τη δράση του στην κινητικότητα του στομάχου. Κλινικές μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να επιταχύνει τη γαστρική κένωση και να μειώσει το αίσθημα ναυτίας.

3. Μικρό περπάτημα πριν καθίσεις στο τραπέζι

Όχι «μαγικό», αλλά αποτελεσματικό. Η ήπια σωματική δραστηριότητα πριν από το γεύμα έχει συσχετιστεί με καλύτερη γαστρική κινητικότητα, σύμφωνα με δεδομένα που αναφέρει το Αμερικανικό Κολλέγιο Γαστρεντερολογίας.

Τι δεν βοηθά καθόλου

Όσο κι αν δεν το πιστεύετε, τα συνήθη «γιατροσόφια» που γνωρίζουμε όλοι δεν είναι καθόλου αποτελεσματικά.

Οι γιατροί τονίζουν πώς δεν θα πρέπει να κάνετε τα παρακάτω:

• ακραία νηστεία πριν το γεύμα
• υπερβολικά χωνευτικά ποτά με αλκοόλ
• συμπληρώματα διατροφής, χωρίς τεκμηρίωση για τη βοήθεια που προσφέρουν

Η επιστήμη είναι σαφής και ξεκάθαρη. Το «στομάχι» μας δεν ξεμπλοκάρει με μαγικές λύσεις.

Φωτογραφία: iStock