Περισσότεροι από δύο στους δέκα ενήλικες έχουν έστω και ήπιας μορφής κύφωση, που τους κάνει να καμπουριάζουν και τους προκαλεί πόνο και άλλα ενοχλήματα στη ράχη και τη σπονδυλική στήλη.
Ο κίνδυνος εκδηλώσεώς της αυξάνεται μετά την ηλικία των 40 ετών, ιδίως στις γυναίκες που έχουν περάσει στην εμμηνόπαυση. Η κύφωση των ενηλίκων προκαλείται από δομικές αλλαγές που δημιουργούν:
- Η κακή στάση σώματος
- Η οστεοπόρωση
- Η μυϊκή αδυναμία
Στην πραγματικότητα, η οστεοπόρωση είναι η πιο συχνή αιτία στην μέση ηλικία.
Όπως αναφέρει ο χειρουργός σπονδυλικής στήλης δρ Κωνσταντίνος Σταραντζής, διευθυντής του Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης & Σκολίωσης στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, υπολογίζεται ότι το 20-40% των ενηλίκων εμφανίζουν κύφωση, με τη συχνότητά της να αυξάνεται κατ’ αναλογίαν με την ηλικία.
Ευτυχώς, απλές παρεμβάσεις μπορούν, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, να αποτρέψουν ή να καθυστερήσουν την ανάπτυξή της. Αρκεί να εφαρμόζονται συστηματικά.
«Το άνω μέρος της φυσιολογικής σπονδυλικής στήλης κάμπτεται από 20 έως 45 μοίρες», εξηγεί. «Στους ενήλικες άνω των 40 ετών με κύφωση, αυτή η καμπύλη ξεπερνά τις 50 μοίρες».
Η κύφωση δεν είναι απλό πρόβλημα. Η ανάπτυξή της προκαλεί διάφορα συμπτώματα όπως:
- Η εμφάνιση ύβου
- Η προτεταμένη θέση του κεφαλιού
- Ο πόνος στην πλάτη, τη μέση και τον αυχένα
- Η δυσκαμψία της σπονδυλικής στήλης
Πώς αναπτύσσεται
Η οστεοπόρωση είναι μια εκφυλιστική ασθένεια των οστών κατά την οποία η πυκνότητά τους μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, χωρίς να μπορεί ο οργανισμός να την αναπληρώσει.
Καθώς τα οστά γίνονται πιο πορώδη και εύθραυστα, καθίστανται και πιο ευάλωτα σε κατάγματα. Τα συμπιεστικά κατάγματα που προκύπτουν λόγω της οστεοπόρωσης και επηρεάζουν το πρόσθιο τμήμα της σπονδυλικής στήλης, μπορούν να προκαλέσουν κύφωση.
Με την πάροδο του χρόνου η κατάσταση επιδεινώνεται και αυξάνεται ο κίνδυνος λόρδωσης της αυχενικής μοίρας, με συνέπεια την εμφάνιση και συμπτωμάτων αυχενικού συνδρόμου.
Στους υπερήλικες το σκύψιμο που προκαλείται ως αντίδραση στον ευθειασμό της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης για τη βελτίωση της ισορροπίας οδηγεί σε κύφωση. Αυτή συνοδεύεται:
- Είτε από υπερβολική λόρδωση του αυχένα
- Είτε από κάμψη του κεφαλιού προς τα εμπρός με το πηγούνι να ακουμπά στο στήθος
Αυτές οι αλλαγές ενδέχεται να συνοδεύονται και από άλλες εκδηλώσεις, όπως κάμψη των ισχίων, των γονάτων και των αστραγάλων.
Οι συνέπειες από την κύφωση
Στους ασθενείς με σοβαρή μορφή κύφωσης οι επιπτώσεις είναι σημαντικές και εκτείνονται πέραν της σπονδυλικής στήλης. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται:
- Δύσπνοια (η καμπυλότητα της σπονδυλικής στήλης μπορεί να συμπιέσει πνεύμονες και αεραγωγούς, οδηγώντας σε μειωμένη χωρητικότητα αέρα)
- Πεπτικά προβλήματα
- Νευρολογικά συμπτώματα (όπως μούδιασμα, αδυναμία και απώλεια ισορροπίας) και νευρολογικές επιπλοκές (απαιτούν άμεση ιατρική φροντίδα).
Ειδικά οι ηλικιωμένοι ασθενείς διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο πτώσης, λόγω της απώλειας της οβελιαίας ισορροπίας τους.
Η συντηρητική θεραπεία…
Η θεραπεία της κύφωσης εξαρτάται από την ηλικία και τη σοβαρότητα της κατάστασης. Σε γενικές γραμμές αρχίζει συντηρητικά και περιλαμβάνει παυσίπονα και φάρμακα για την οστεοπόρωση, τα οποία όμως δεν διορθώνουν την ίδια την κύφωση.
Η φυσικοθεραπεία βοηθά στην ενίσχυση των μυών της πλάτης και της κοιλιάς, που ανακουφίζει την πίεση στη σπονδυλική στήλη, συμβάλλοντας στη βελτίωση της στάσης του σώματος.
Η εφαρμογή κηδεμόνα δεν αποτελεί επιλογή στους ενήλικες, παρά μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις. Και αυτό, διότι αντί να ενισχύει, χαλαρώνει το μυϊκό σύστημα.
Για τα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, το θεραπευτικό σχέδιο συμπεριλαμβάνει και δίαιτα για την επίτευξη και τη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους.
…και η χειρουργική
Έσχατη λύση είναι η χειρουργική επέμβαση. Επιλέγεται όταν τα συμπτώματα του ασθενούς δεν βελτιώνονται με τη συντηρητική αντιμετώπιση ή όταν η κύφωση είναι πολύ έντονη.
Οι πιο συνηθισμένες χειρουργικές τεχνικές είναι η σπονδυλοδεσία, η σπονδυλοπλαστική και η κυφοπλαστική, εξηγεί ο δρ Σταραντζής. Ειδικότερα:
- Η σπονδυλοδεσία επιλέγεται για την οστική ενοποίηση σπονδύλων και τη σταθεροποίηση της σπονδυλικής στήλης. Αυτό επιτυγχάνεται με τη βοήθεια μεταλλικών υλικών ή μοσχευμάτων.
- Η σπονδυλοπλαστική ενισχύει έναν ή περισσότερους σπονδύλους με την έγχυση ειδικού τσιμέντου, που εισάγεται μέσω βελόνας υπό την καθοδήγηση ακτινολογικού μηχανήματος. Η επέμβαση γίνεται διαδερμικά. Πραγματοποιείται σε 30 λεπτά και απαιτεί μόνο μία ημέρα νοσηλείας. Ανακουφίζει αισθητά από τον πόνο και επιτρέπει την ταχύτερη επιστροφή του ασθενούς στις καθημερινές δραστηριότητές του.
- Η κυφοπλαστική είναι μια παραλλαγή της σπονδυλοπλαστικής. Η διαφορά είναι ότι το τσιμέντο εγχέεται αφού έχει αποκατασταθεί μέρος του ύψους του σπονδύλου με ειδικό μπαλόνι που εισάγεται μέσω βελόνας εντός του σπονδύλου.
Η πρόληψη
Για να διατηρηθεί δυνατή και υγιής η σπονδυλική στήλη και να αποφευχθεί η κύφωση, οι ενήλικες πρέπει:
- Να ασκούνται ανελλιπώς. Η τακτική σωματική άσκηση μπορεί να δυναμώσει τους μυς του κορμού και της πλάτης που στηρίζουν τη σπονδυλική στήλη, βελτιώνοντας σημαντικά τη στάση του σώματος. Εξίσου ωφέλιμες είναι οι αερόβιες ασκήσεις, οι ασκήσεις με βάρη, η γιόγκα, το πιλάτες και το τάι-τσι.
- Να διατηρούν σωστή στάση σώματος. Σε καθιστή θέση τα πόδια πρέπει να είναι επίπεδα στο πάτωμα. Επιπλέον, οι ώμοι πρέπει να είναι ίσιοι και χαλαροί και η μέση να ακουμπά στην πλάτη του καθίσματος. Το δε κάθισμα πρέπει να υποστηρίζει τη φυσική καμπύλη της μέσης. Ένας γενικός κανόνας είναι οι αστράγαλοι, τα γόνατα, τα ισχία να διατηρούν γωνία 90 μοιρών. Το ίδιο και οι αγκώνες στο γραφείο. Σε όρθια θέση, τα πόδια πρέπει να πατούν σε επίπεδη επιφάνεια και να έχουν απόσταση μεταξύ τους ίση με το πλάτος των ώμων. Επιπλέον, η κοιλιά πρέπει να είναι ελαφρώς τραβηγμένη προς τα μέσα και το πηγούνι παράλληλα με το πάτωμα.
- Να κάνουν τακτικά διατάσεις (στρέτσινγκ). Συνιστώνται για χαλάρωση των σφιγμένων μυών που οδηγούν σε κακή στάση σώματος.
- Να ακολουθούν υγιεινή διατροφή. Είναι απαραίτητη για να λαμβάνουν όλα τα θρεπτικά συστατικά που συμβάλλουν στη διατήρηση της υγείας του μυοσκελετικού συστήματος και του σωματικού βάρους.
«Ποτέ δεν είναι αργά για να βελτιωθεί η στάση του σώματος και να μειωθεί η κύφωση. Ακόμα και οι ηλικιωμένοι μπορούν να γυμναστούν, αφού πολλές ασκήσεις προσαρμόζονται στη φυσική κατάσταση και την ηλικία του ασκούμενου, προκειμένου να αποφευχθεί η εμφάνιση της πάθησης αλλά και να βελτιωθεί η κατάστασή της. Έρευνα του 2023 δείχνει ότι η ενδυνάμωση, οι διατάσεις και οι ασκήσεις που εστιάζουν στη στάση του σώματος, όπως η γιόγκα ή το τάι-τσι, μπορούν να βοηθήσουν ακόμα και στη μείωση της κύφωσης στην τρίτη ηλικία», καταλήγει ο δρ Σταραντζής.
Φωτογραφία: iStock