Το μονοξείδιο του άνθρακα είναι ένα τοξικό αέριο, το οποίο δεν μπορούμε να δούμε ούτε να μυρίσουμε. Μπορεί όμως να αποδειχθεί εξαιρετικά επικίνδυνο για την υγεία, με τον κίνδυνο έκθεσης σε αυτό να αυξάνεται κατακόρυφα κατά τους χειμερινούς μήνες.
Το επικίνδυνο αυτό αέριο αποτελεί προϊόν της ατελούς καύσης της οργανικής ύλης, όταν επικρατούν συνθήκες μειωμένης παροχής οξυγόνου. Αυτό μπορεί εύκολα να συμβεί με μικρούς και κλειστούς χώρους, όταν δεν οξειδώνεται πλήρως ο άνθρακας.
Το μονοξείδιο του άνθρακα παράγεται συχνά από τον οικιακό εξοπλισμό, όπως οι καμινάδες με διαρροή, τα τζάκια, οι καυστήρες, οι ψησταριές, οι γεννήτριες και άλλα μηχανήματα που λειτουργούν με βενζίνη ή αέριο, οι σόμπες και άλλα θερμαντικά σώματα υγραερίου και κηροζίνης κ.λπ.
Η έκθεση σε αυτό μπορεί να απειλήσει τη ζωή. Στην αρχή οι πάσχοντες εκδηλώνουν συμπτώματα παρόμοια με αυτά μιας ίωσης, όπως πονοκέφαλο, ναυτία και έμετο. Αν όμως συνεχιστεί η έκθεση μπορεί να υπάρξει απώλεια των αισθήσεων ή ακόμα και της ζωής.
«Η δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα δεν είναι σπάνιο φαινόμενο. Είναι μία αληθινή απειλή σε πολλά σπίτια», λέει η Dr. Diane Calello, καθηγήτρια Επειγούσης Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Rutgers, στο Νιου Τζέρσι.
Ειδικά τον χειμώνα ο κίνδυνος αυξάνεται διότι χρησιμοποιούμε περισσότερο συσκευές που λειτουργούν με καύσιμη ύλη. Ακόμα, όμως, και η χρήση για λίγες ώρες σε εσωτερικό χώρο μίας θερμάστρας λ.χ. που προορίζεται για εξωτικό, μπορεί να αποδειχθεί θανατηφόρος. Το ίδιο και το να λειτουργούμε το τζάκι ή την σόμπα υγραερίου με ερμητικά κλειστά όλα τα παράθυρα του χώρου όπου βρίσκεται.
Τι να προσέξετε
Η Dr. Calello τονίζει πως η πρόληψη είναι ο μοναδικός τρόπος προστασίας από το μονοξείδιο του άνθρακα. «Τοποθετήστε στα σπίτια σας ανιχνευτές αερίου και να αλλάζετε τις μπαταρίες τους τουλάχιστον δύο φόρες τον χρόνο», συνιστά. «Και να τηρείτε αυστηρά τις οδηγίες χρήσεως σε κάθε φορητό θερμαντικό σώμα που λειτουργεί με καύση οργανικής ύλης».
Οι ανιχνευτές μονοξειδίου του άνθρακα πρέπει να τοποθετούνται σε όλα τα επίπεδα του σπιτιού. Οπωσδήποτε πρέπει να υπάρχουν στο υπόγειο και έξω από τα υπνοδωμάτια.
Απαραίτητο είναι ακόμα να καλείτε κάθε χρόνο επαγγελματία για να καθαρίζει την καμινάδα στο τζάκι σας. Να βεβαιώνεστε επίσης πως είναι καθαροί οι σωλήνες εξαερισμού, που τοποθετούνται σε δωμάτια χωρίς παράθυρα (π.χ. μπάνια).
Να θυμάστε επίσης ότι το μονοξείδιο του άνθρακα είναι δυνητική απειλή και στα ταξίδια. Έχουν αναφερθεί περιστατικά δηλητηρίασης οικογενειών σε ενοικιαζόμενα δωμάτια, σπίτια ή και μικρά ξενοδοχεία όπου υπήρχε διαρροή. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις δεν υπήρχαν ανιχνευτές του αερίου. Αν λοιπόν προγραμματίζετε χειμερινές διακοπές, ίσως είναι καλή ιδέα να πάρετε μαζί σας έναν φορητό ανιχνευτή του μονοξειδίου, συνιστά η Dr. Calello.
Τα ύποπτα συμπτώματα
Η δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα προκαλεί χαρακτηριστικά συμπτώματα. Αν τα παρουσιάσετε εσείς ή μέλος της οικογένειάς σας σε κλειστό εσωτερικό χώρο, ανοίξτε επειγόντως την μπαλκονόπορτα ή ένα παράθυρο και βγείτε στη βεράντα. Τα πιο συχνά ύποπτα συμπτώματα είναι:
- Πονοκέφαλος
- Ζάλη
- Αδυναμία
- Ενόχληση στο στομάχι
- Έμετος
- Πόνος στο στήθος
- Σύγχυση
Οι πάσχοντες συχνά τα περιγράφουν «σαν κι αυτά της γρίπης». Η ταχύτητα της αντίδρασής σας έχει κρίσιμη σημασία, διότι αν εισπνεύσετε πολύ μονοξείδιο, μπορεί να χάσετε τις αισθήσεις σας και να κινδυνεύσει η ζωή σας. Βγείτε λοιπόν αμέσως έξω – το ίδιο και αν ηχήσει ο ανιχνευτής του αερίου.
Εάν τα συμπτώματά σας βελτιωθούν στον υπαίθριο χώρο, σημαίνει πως υπάρχει διαρροή του αερίου στον εσωτερικό. Μην μπείτε πάλι μέσα, αλλά καλέστε αμέσως βοήθεια.
Όσοι κοιμούνται, είναι μεθυσμένοι ή βρίσκονται υπό την επήρεια ουσιών μπορεί να χάσουν τη ζωή τους από δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα πριν εκδηλώσουν συμπτώματα.
Να θυμάστε, τέλος, ότι και τα κατοικίδια κινδυνεύουν από το αέριο, επομένως χρειάζονται προστασία και αυτά.
Φωτογραφία: iStock