Οι παρενέργειες που έχουν τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα δεν είναι οι ίδιες σε όλα. Αντιθέτως, παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές από φάρμακο σε φάρμακο, αναφέρουν βρετανοί επιστήμονες.
Οι ερευνητές εξέτασαν σε δεκάδες χιλιάδες ασθενείς τις δυνητικές παρενέργειες των φαρμάκων κατά τις πρώτες οκτώ εβδομάδες της λήψης τους. Όπως διαπίστωσαν, άλλα από αυτά προκαλούσαν αύξηση του σωματικού βάρους και άλλα μείωση. Άλλα αύξαναν την αρτηριακή πίεση και άλλα αύξαναν τον καρδιακό παλμό.
Οι επιδράσεις τους δεν είναι αμελητέες. Τουναντίον είναι αρκετά έντονες, ώστε να μπορεί να επηρεάσουν την υγεία και την συμμόρφωση στην αντικαταθλιπτική αγωγή, λένε οι ειδικοί.
Ωστόσο αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως πρέπει οι ασθενείς να διακόψουν τα αντικαταθλιπτικά, έσπευσαν να διευκρινίσουν. Σημαίνει απλώς πως η αγωγή πρέπει να προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε ασθενούς ξεχωριστά.
«Τα αντικαταθλιπτικά είναι μερικά από τα ευρύτερα χρησιμοποιούμενα φάρμακα στον κόσμο», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Toby Pillinger, λέκτορας στο Ινστιτούτο Ψυχιατρικής, Ψυχολογίας & Νευροεπιστήμης του King’s College στο Λονδίνο (KCL).
«Μολονότι πολλοί άνθρωποι ωφελούνται από αυτά, δεν είναι ταυτόσημα. Μερικά μπορεί να οδηγήσουν σε ουσιώδεις διαφορές του σωματικού βάρους, του καρδιακού παλμού και της αρτηριακής πιέσεως. Μάλιστα αυτό μπορεί να παρατηρηθεί σε σχετικά βραχύ χρονικό διάστημα», πρόσθεσε.
Νέα ανάλυση
Για να διερευνήσουν το θέμα, οι επιστήμονες από το KCL και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ανέλυσαν τα δεδομένα από 150 προγενέστερες μελέτες. Σε αυτές είχαν συμμετάσχει συνολικώς 58.534 εθελοντές. Οι μελέτες είχαν συγκρίνει 30 αντικαταθλιπτικά φάρμακα με ανενεργές ουσίες (εικονικά φάρμακα).
Τα ευρήματά τους δημοσιεύθηκαν στην ιατρική επιθεώρηση The Lancet. Αν και δεν παρουσίασαν όλοι οι συμμετέχοντες ανεπιθύμητες ενέργειες, οι ερευνητές παρατήρησαν ενδεικτικά (και κατά μέσον όρο):
- Η αγωγή με agomelatine για 8 εβδομάδες σχετιζόταν με μείωση του σωματικού βάρους κατά 2,4 κιλά. Αντίθετα, η αγωγή με maprotiline σχετιζόταν με αύξηση του βάρους κατά 2 κιλά.
- Υπήρχε διαφορά κατά 21 καρδιακούς παλμούς το λεπτό μεταξύ του φαρμάκου fluvoxamine που τον επιβραδύνει και του nortriptyline που τον επιταχύνει
- Υπήρχε διαφορά 11 mmHg στην αρτηριακή πίεση μεταξύ των συμμετεχόντων που έπαιρναν nortriptyline έναντι όσων έπαιρναν doxepin
Αυτού του είδους οι διαφορές αυτές μπορεί να συσσωρευθούν με τρόπο που μπορεί να έχει κλινικές επιπτώσεις, λένε οι ερευνητές. Μπορεί π.χ. να αυξηθεί ο κίνδυνος για έμφραγμα ή εγκεφαλικό.
Πρόσθετα ευρήματα
Η νέα ανάλυση έδειξε ακόμα ότι:
- Τα αντικαταθλιπτικά paroxetine, duloxetine, desvenlafaxine και venlafaxine σχετίζονταν με αυξήσεις στην ολική χοληστερόλη. Σχετίζονταν επίσης με μείωση του σωματικού βάρους
- Το αντικαταθλιπτικό duloxetine αύξανε και τις συγκεντρώσεις γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα
Επιπλέον, υπήρχαν ισχυρές ενδείξεις ότι τα αντικαταθλιπτικά duloxetine, desvenlafaxine και levomilnacipran αυξάνουν κάπως τα ηπατικά ένζυμα (AST, ALT, ALP) στις εξετάσεις αίματος. Οι αυξήσεις των ηπατικών ενζύμων όμως, δεν θεωρήθηκαν κλινικώς σημαντικές.
Αντιθέτως, η ανάλυση δεν βρήκε ισχυρές ενδείξεις ότι τα αντικαταθλιπτικά επηρεάζουν άλλους δείκτες της υγείας όπως ενδεικτικά τα επίπεδα νατρίου, καλίου, ουρίας ή κρεατινίνης.
Τι σημαίνουν πρακτικά τα ευρήματα
Τα νέα ευρήματα υποδηλώνουν ότι άνθρωποι με την ίδια διάγνωση μπορεί να χρειάζονται διαφορετικά αντικαταθλιπτικά αναλόγως με παράγοντες όπως:
- Την υποκείμενη κατάσταση της υγείας τους
- Την ηλικία τους
- Τις προτιμήσεις τους
«Η μελέτη μας δεν έχει ως στόχο να φοβίσει τον κόσμο. Αντιθέτως, αποτελεί κίνητρο για να εμπλακούν ενεργά οι ασθενείς στην λήψη αποφάσεων για τη θεραπεία τους, σε συνεργασία με τον γιατρό τους», τόνισε ο Dr. Pillinger.
Φωτογραφία: iStock