Τα άτομα με έκζεμα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να υποστούν κάταγμα, ανεξάρτητα από το αν λαμβάνουν κορτικοστεροειδή για την δερματοπάθειά τους ή όχι, σύμφωνα με μία νέα μελέτη.
Οι ειδικοί πίστευαν έως πρότινος ότι ο αυξημένος κίνδυνος κατάγματος σχετιζόταν με τη λήψη των αυτών των φαρμάκων. Ειδικότερα, πίστευαν ότι τα κατάγματα καθίσταντο πιθανότερα επειδή η μακροχρόνια λήψη κορτιζόνης από το στόμα σχετίζεται με την οστεοπόρωση.
Η νέα μελέτη, όμως, υποδηλώνει ότι στη συσχέτιση αυτή πιθανώς εμπλέκονται και άλλοι μηχανισμοί. Μπορεί λ.χ. το έκζεμα να αυξάνει τις πιθανότητες κατάγματος λόγω της χρόνιας φλεγμονής που το συνοδεύει. Ή μπορεί να παίζουν ρόλο άλλοι παράγοντες.
Το έκζεμα είναι μια συχνή φλεγμονώδης δερματική νόσος, που επηρεάζει ποσοστό έως και 10% των ενηλίκων. Αναφέρεται επίσης ως ατοπική δερματίτιδα και υπονομεύει την ποιότητα ζωής αφού, μεταξύ άλλων, προκαλεί:
- Κνησμό, ο οποίος συχνά είναι ανυπόφορος
- Πόνο
- Άγχος
- Διαταραχές ύπνου
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
«Το έκζεμα έχει συσχετιστεί με οστεοπενία και οστεοπόρωση, ιδίως στους ηλικιωμένους ασθενείς», εξηγεί ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου. «Μελέτες έχουν δείξει πως όσοι πάσχουν από αυτό διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για κατάγματα ισχίου, λεκάνης, σπονδυλικής στήλης και καρπού, λόγω μειωμένης οστικής πυκνότητας. Ο κίνδυνος είναι ανάλογος της σοβαρότητας της νόσου».
Δεδομένων των σοβαρών επιπτώσεων που μπορούν να έχουν τα οστεοπορωτικά κατάγματα και του μεγάλου ποσοστού του πληθυσμού με ατοπική δερματίτιδα, η εξεύρεση των λόγων για τους οποίους οι ασθενείς κινδυνεύουν από κάταγμα και η αποφυγή τους είναι πολύ σημαντική.
Η νέα μελέτη
Σε προγενέστερη μελέτη τους, επιστήμονες από τη Βρετανία και τις ΗΠΑ είχαν διαπιστώσει ότι οι ασθενείς με έκζεμα διατρέχουν κατά μέσον όρο 10% μεγαλύτερο κίνδυνο κατάγματος, σε σύγκριση με όσους έχουν υγιές δέρμα.
Ωστόσο όσο πιο σοβαρή ήταν η δερματοπάθειά τους, τόσο περισσότερες πιθανότητες είχαν να υποστούν κάταγμα. Ο κίνδυνος κατάγματος στην σπονδυλική στήλη, λ.χ., ήταν υπερδιπλάσιος σε όσους είχαν σοβαρό έκζεμα.
Έμενε να αποσαφηνιστεί που οφείλεται ο αυξημένος κίνδυνος. Τα νέα ευρήματα δημοσιεύονται στην ιατρική επιθεώρηση The Journal of Allergy and Clinical Immunology: In Practice.
Όπως γράφουν στο άρθρο τους, οι τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπεία του εκζέματος αποθαρρύνουν τη χρήση κορτικοστεροειδών από το στόμα. Εν τούτοις, οι οδηγίες αυτές δεν ακολουθούνται στην καθημερινή πρακτική. Έτσι, πολλοί ασθενείς λαμβάνουν κορτιζόνη από το στόμα για το εξάνθημα και τον κνησμό τους.
Οι ερευνητές θέλησαν να μάθουν εάν τα κορτικοστεροειδή ήταν η αιτία του αυξημένου κινδύνου για κάταγμα. Γι’ αυτό τον λόγο εξέτασαν στοιχεία από 525.923 πάσχοντες από έκζεμα και 2.562.334 άτομα χωρίς τη δερματοπάθεια.
Οι συμμετέχοντες και στις δύο ομάδες είχαν παρόμοια χαρακτηριστικά, όσον αφορά:
- Την ηλικία
- Το φύλο
- Τον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ)
- Τη χρήση καπνού κ.ά.
Τα άτομα με έκζεμα είχαν όμως περισσότερες πιθανότητες να έχουν άσθμα (27,7% έναντι 15%) και τουλάχιστον 1 συνταγή για λήψη κορτικοστεροειδών από το στόμα (27,8% έναντι 14,1%).
Τα ευρήματα
Η ανάλυση των στοιχείων έδειξε πως οι πάσχοντες από έκζεμα είχαν:
- 15% περισσότερες πιθανότητες να υποστούν οστεοπορωτικό κάταγμα στη σπονδυλική στήλη
- 11% περισσότερες πιθανότητες να υποστούν οστεοπορωτικό κάταγμα στο ισχίο
Τα ποσοστά αυτά μειώθηκαν κάπως όταν συνυπολογίστηκε η λήψη κορτικοστεροειδών, αλλά παρέμειναν υψηλά. Στην πραγματικότητα, ο κίνδυνος για κάταγμα στη σπονδυλική στήλη ή στο ισχίο ήταν κατά 9% αυξημένος στους ασθενείς με έκζεμα, ακόμα κι αν δεν λάμβαναν κορτικοστεροειδή από το στόμα.
Επομένως, η λήψη κορτικοστεροειδών από το στόμα δεν είναι ο καθοριστικός παράγοντας που συμβάλλει στα οστεοπορωτικά κατάγματα, τονίζουν οι ερευνητές στο άρθρο τους.
Πιθανές ερμηνείες
Πώς θα μπορούσε, λοιπόν, το έκζεμα να οδηγήσει στο κάταγμα; Οι επιστήμονες εικάζουν πως ρόλο μπορεί να παίζουν πολλοί παράγοντες, όπως:
- Η χρόνια φλεγμονή που σχετίζεται με το έκζεμα και η οποία μπορεί να ευνοεί την εξασθένηση των οστών
- Η αποφυγή της σωματικής δραστηριότητας, επειδή η εφίδρωση επιδεινώνει τα συμπτώματα του εκζέματος
- Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ ή άλλες αλλαγές στη διατροφή των πασχόντων
- Η χρήση κατασταλτικών αντιισταμινικών που οδηγεί σε πτώσεις και, συνεπώς, κατάγματα
«Η σημαντική αύξηση του κινδύνου καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης, του ισχίου και της λεκάνης σε άτομα με σοβαρή ατοπική δερματίτιδα είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Η βιβλιογραφία δείχνει ότι τα από του στόματος κορτικοστεροειδή θα πρέπει να χορηγούνται σε εξαιρετικές περιπτώσεις, αν και αυτό δεν εξασφαλίζει τη μείωση του κινδύνου κατάγματος, σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης», τονίζει ο δρ Στάμου.
Όπως εξηγεί, υπάρχουν αρκετές άλλες θεραπείες για τον έλεγχο των συμπτωμάτων που προκαλεί το έκζεμα. «Έχουμε στη διάθεσή μας τοπικά κορτικοστεροειδή, ανταγωνιστές καλσινευρίνης, κρέμες που ελέγχουν τη φλεγμονή και προϊόντα που συμβάλουν στην αποκατάσταση του δέρματος», λέει. «Σε περιπτώσεις λοιμώξεων χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά και για τον έλεγχο του κνησμού αντιισταμινικά».
Σημαντικά οφέλη προσφέρει και η φωτοθεραπεία, καθώς μειώνει την ανάγκη για κορτικοστεροειδή, ανακουφίζει από τον κνησμό, προλαμβάνει μολύνσεις και επιταχύνει την επούλωση.
Ωστόσο, «επειδή η ατοπική δερματίτιδα μπορεί να είναι επίμονη και δύσκολο να ελεγχθεί, καλό είναι να λαμβάνονται μέτρα που συμβάλλουν στην ύφεση των συμπτωμάτων, όπως η αποφυγή παραγόντων που ερεθίζουν το δέρμα όταν έρχονται σε επαφή με αυτό», καταλήγει ο κ. Στάμου.
Φωτογραφία: iStock