Τα φυτικής προελεύσεως γάλατα δεν είναι εξίσου θρεπτικά με το αγελαδινό γάλα, διότι είτε τους λείπουν κάποια θρεπτικά συστατικά είτε έχουν προσθήκη ζάχαρης, αναφέρουν ειδικοί στη διατροφή που εργάζονται για την βρετανική κυβέρνηση.
Σε νέα έκθεση που έδωσαν στη δημοσιότητα αναφέρουν πως μολονότι μπορούν να παράσχουν οφέλη στην υγεία, έχουν και μειονεκτήματα. Εκείνο που προβληματίζει ιδιαιτέρως είναι η καταλληλότητά τους για τα μικρά παιδιά (ηλικίες κάτω των 5 ετών).
Στην πραγματικότητα, η κατανάλωσή τους από παιδιά ηλικίας 1 έως 5 ετών μπορεί να οδηγήσει σε «ανεπαρκή πρόσληψη ορισμένων μικροσυστατικών», γράφουν οι επιστήμονες.
Σε όλες τις ηλικίες, εξ άλλου, η κατανάλωσή τους μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της ζάχαρης στη διατροφή.
Την έκθεση συνέταξαν η Επιστημονική Συμβουλευτική Επιτροπή Διατροφής (SACN) και η Επιτροπή Τοξικότητας Χημικών σε Τρόφιμα, Καταναλωτικά Προϊόντα & Περιβάλλον (COT). Οι επιστήμονες παραθέτουν τα δυνητικά οφέλη και κινδύνους από το αγελαδινό γάλα και τα υποκατάστατο γάλακτος.
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα
Όπως γράφουν οι επιστήμονες, τα φυτικής προελεύσεως γάλατα παράγονται από δημητριακά, καρπούς και σπόρους. Η διαθεσιμότητα και η χρήση τους έχουν αυξηθεί σημαντικά και πλέον το 10% του πληθυσμού αναφέρει πως τα καταναλώνει. Τη μεγαλύτερη κατανάλωση έχουν το γάλα βρώμης, το γάλα σόγιας και το γάλα αμυγδάλου.
Τα γάλατα αυτά τυπικά έχουν λιγότερες θερμίδες και κορεσμένα λιπαρά από το αγελαδινό. Συμβάλλουν επίσης στην αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών και βιταμίνης D. Επομένως μπορεί να παράσχουν οφέλη στην υγεία σε όλες τις ηλικίες.
Εν τούτοις, σε πολλά προστίθεται ζάχαρη, κατά τη διαδικασία παραγωγής. Επιπλέον, άλλα είναι εμπλουτισμένα και άλλα όχι. Τα θρεπτικά συστατικά που προστίθενται μπορεί να είναι μεμονωμένα (π.χ. ασβέστιο) ή πολλαπλά (π.χ. ασβέστιο, βιταμίνες Β2, Β12 και D κ.λπ.). Ωστόσο πολύ λίγα περιέχουν βιταμίνη Α.
Σε κάθε περίπτωση, τα περισσότερα φυτικής προελεύσεως γάλατα ταξινομούνται στα «υπερεπεξεργασμένα» προϊόντα, προσθέτουν.
Στον αντίποδα, το αγελαδινό γάλα αποτελεί σημαντική πηγή ασβεστίου και άλλων ιχνοστοιχείων, καθώς και βιταμίνης Α. Για τα παιδιά ηλικίας 1-5 ετών αποτελεί σημαντική πηγή ενέργειας (θερμίδων), πρωτεϊνών και κορεσμένων λιπαρών. Αν πρόκειται να αντικατασταθεί με φυτικό γάλα σε αυτές τις ηλικίες, είναι σημαντικό να υποκατασταθούν τα θρεπτικά συστατικά που περιέχει.
Η περιεκτικότητα του αγελαδινού γάλακτος σε ενέργεια (θερμίδες), κορεσμένα λίπη και βιταμίνη Α εξαρτάται από το αν είναι πλήρες, ημιαποβουτυρωμένο ή άπαχο. Το σκέτο αγελαδινό γάλα, όμως, δεν περιέχει πρόσθετη ζάχαρη (άλλο το σοκολατούχο).
Οι συστάσεις των ειδικών
Οι δυνητικές ελλείψεις και κίνδυνοι από τα φυτικά γάλατα μπορούν να αποσοβηθούν με τη λήψη ορισμένων μέτρων, γράφουν οι επιστήμονες. Οι καταναλωτές, π.χ., μπορούν να επιλέγουν φυτικής προελεύσεως γάλα χωρίς προσθήκη ζάχαρης. Μπορούν επίσης να επιλέγουν τα εμπλουτισμένα.
Ειδικά όσον αφορά το γάλα σόγιας, δεν πρέπει να γίνει υπερκατανάλωση από τα μικρά παιδιά (ηλικίες έως 5 ετών). Και αυτό διότι μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική πρόσληψη ισοφλαβονών. Οι ισοφλαβόνες είναι ένα φυσικό συστατικό που σε υψηλά επίπεδα μπορεί να έχει τοξική δράση στις μικρές ηλικίες.
Ο κίνδυνος αυτός μπορεί να μετριαστεί στα παιδιά που ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή, εάν λαμβάνουν τις πρωτεΐνες που χρειάζονται από πολλές πηγές και όχι μόνο τη σόγια, γράφουν οι ειδικοί.
Συνοπτικά, τα συμπεράσματα της νέας έκθεσης έχουν ως εξής:
- Είναι προτιμότερο τα μικρά παιδιά (1-5 ετών) να πίνουν πλήρες ή ημιαποβουτυρωμένο αγελαδινό γάλα αντί για φυτικό, εφ’ όσον καταναλώνουν ζωική προϊόντα. Ειδάλλως, τα εμπλουτισμένα φυτικά γάλατα χωρίς ζάχαρη «είναι μία αποδεκτή εναλλακτική επιλογή»
- Τα μη εμπλουτισμένα φυτικά γάλατα και όσα έχουν πρόσθετη ζάχαρη «δεν αποτελούν αποδεκτή εναλλακτική στο αγελαδινό γάλα»
- Το γάλα σόγιας είναι καλύτερη εναλλακτική στο αγελαδινό για να καλύψει τις ανάγκες των μικρών παιδιών σε πρωτεΐνες. Και αυτό διότι έχει υψηλή περιεκτικότητα απ’ ό,τι τα γάλατα βρώμης ή αμυγδάλου. Υπό την αίρεση όμως των ισοφλαβονών που προαναφέρθηκε
- Για τις ηλικίες άνω των 5 ετών (παιδιά, έφηβοι, ενήλικες), τα εμπλουτισμένα αλλά χωρίς πρόσθετη ζάχαρη φυτικά γάλατα είναι αποδεκτές εναλλακτικές στο αγελαδινό γάλα
Φωτογραφία: iStock