Την Μεγάλη Εβδομάδα οι πιστοί προσπαθούν να περιορίσουν τις διατροφικές υπερβολές και να ακολουθήσουν κανόνες νηστείας και διατροφικής λιτότητας. Είναι όμως η νηστεία κατάλληλη για τους ασθενείς με διαβήτη;
Αλήθεια, τι πρέπει να προσέξουν στο τραπέζι της Ανάστασης και του Πάσχα όπου είθισται να γίνονται γαστριμαργικές υπερβολές; Και τελικά πώς θα μπορέσουν να μοιραστούν το θρησκευτικό κλίμα και τις παραδόσεις των ημερών, χωρίς να βλάψουν τον εαυτό τους και τη θεραπεία τους;
Απαντήσεις στ ερωτήματα αυτά δίνουν ο δρ Ανδρέας Μελιδώνης, παθολόγος-διαβητολόγος, συντονιστής διευθυντής του Διαβητολογικού-Καρδιομεταβολικού Κέντρου του Metropolitan Hospital, και Κάρολος Παπαλαζάρου, διαιτολόγος-διατροφολόγος, επιστημονικός συνεργάτης του θεραπευτηρίου.
Όπως αναφέρουν οι δύο ειδικοί, η νηστεία είναι μια καλή ευκαιρία για αποτοξίνωση από τρόφιμα ζωικής προέλευσης. Ωστόσο οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικοί.
Στις περισσότερες παραδοσιακές νηστίσιμες συνταγές κυριαρχούν τα αμυλούχα τρόφιμα (όπως ζυμαρικά, πατάτες, όσπρια ψωμί κ.λπ.). Αυτά μπορεί να διαταράξουν τα επίπεδα του σακχάρου και να προκαλέσουν αύξηση του σωματικού βάρους, επισημαίνει ο κ. Παπαλαζάρου.
Συστάσεις για τη νηστεία
Ειδικότερα, κατά τη νηστεία οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη πρέπει:
- Να συνεχίσουν να υπολογίζουν την ποσότητα των αμυλούχων τροφών στα γεύματά τους. Οι τροφές αυτές πρέπει πάντοτε να αποτελούν συνοδευτικό και όχι κυρίως γεύμα. Με άλλα λόγια, ο ασθενής με διαβήτη δεν μπορεί στη νηστεία να φάει ένα πιάτο γαριδομακαρονάδα. Μπορεί όμως να φάει ψητές γαρίδες με ένα φλιτζάνι πατατοσαλάτα. Αντίστοιχα, μπορεί να φάει χταπόδι με ένα φλιτζάνι κοφτό μακαρονάκι ή με κριθαράκι ολικής άλεσης.
- Να τρώνε αρκετή πράσινη σαλάτα με τα κύρια γεύματά τους.
- Να προτιμούν τα μη αμυλούχα λαχανικά έναντι των αμυλούχων. Προτιμότερο είναι λ.χ. να καταναλώσουν μια μερίδα αγκινάρες παρά μία μερίδα αρακά.
- Να στραφούν σε εναλλακτικές πηγές πρωτεΐνης. Όσπρια, μανιτάρια και ορισμένα υποκατάστατα γαλακτοκομικών προϊόντων (π.χ. γάλα και γιαούρτι σόγιας) είναι πολύ καλές επιλογές. Προσοχή, όμως, να μην περιέχουν πρόσθετη ζάχαρη.
- Να καταναλώνουν με μέτρο τα θαλασσινά. Καλαμάρι, σουπιά, γαρίδες κ.λπ. είναι ό,τι πρέπει για την νηστεία, διότι αποτελούν καλές πηγές πρωτεΐνης. Δεν πρέπει, όμως, να γίνεται υπερκατανάλωση, κυρίως λόγω της υψηλής περιεκτικότητας τους σε χοληστερόλη.
- Να μην παραλείπουν τις μετρήσεις σακχάρου.
- Να μην ξεχνούν τα ενδιάμεσα σνακ. Δεκατιανό και απογευματινό σνακ είναι απαραίτητα για να διατηρηθούν σταθερά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, τονίζει ο κ. Μελιδώνης. Μην ξεχνάτε ότι η διαταραχή της καθημερινότητας (διατροφή, άσκηση) τις ημέρες αυτές, μπορεί να τα επηρεάσει, οδηγώντας σε επεισόδια υπεργλυκαιμίας ή υπογλυκαιμίας. Ένα φρούτο ή λίγοι ξηροί καρποί συμβάλλουν στη ρύθμιση του σακχάρου.
Στο πασχαλινό τραπέζι
Μετά τη νηστεία, προσοχή απαιτείται κυρίως στην πρόσληψη αμυλούχων τροφίμων και γλυκών. Όπως εξηγεί ο κ. Μελιδώνης, οι πάσχοντες από διαβήτη μαθαίνουν να ζουν με κάποιους διατροφικούς περιορισμούς και να ακολουθούν ένα συγκεκριμένο διατροφικό πρόγραμμα στο πλαίσιο της μεσογειακής διατροφής.
«Ένα πιο “ελεύθερο” διατροφικά πασχαλινό τραπέζι που πραγματοποιείται μια μέρα τον χρόνο δεν θα επηρεάσει αυτή την διαχρονική προσπάθεια», τονίζει.
Επομένως, εάν δεν έχουν συνοδά προβλήματα υγείας (π.χ. νεφρική ανεπάρκεια ή υπερουριχαιμία) μπορούν να καταναλώσουν απ’ όλα τα φαγητά, αλλά χωρίς υπερβολές στις ποσότητες:
- Αμυλούχων τροφίμων (π.χ. πίτες, πατάτες, ψωμί) και
- Γλυκισμάτων
Καλό είναι να συνοδέψουν το κρέας που θα καταναλώσουν με άφθονη σαλάτα λαχανικών. Οι φυτικές ίνες δεσμεύουν μέρος της χοληστερόλης των τροφίμων, ενώ παράλληλα μειώνουν το γλυκαιμικό φορτίο του γεύματος. Έτσι, οδηγούν σε πιο ομαλή αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.
Όσον αφορά το αλκοόλ, συστηματική κατανάλωση (π.χ. στη νηστεία) δεν συνιστάται. Στο πασχαλινό τραπέζι μπορούν να καταναλώσουν 2 μονάδες αλκοόλης. Αυτές αντιστοιχούν σε περίπου:
- 2 ποτήρια κρασιού ή
- 2 κουτάκια μπύρας ή
- 2 σφηνάκια τσίπουρου
Σε περίπτωση επιθυμίας για κάποιο γλυκό θα ήταν προτιμότερο να καταναλωθεί προς το απόγευμα με κάποια χρονική διαφορά από το γεύμα, συνιστά ο δρ Μελιδώνης. Προτιμότερο είναι επίσης κάποιο γλυκό με στέβια.
Τέλος, οι ασθενείς δεν πρέπει να ξεχνούν τη σωματική άσκηση. «Ένας καλός περίπατος μετά το φαγητό μπορεί να συμβάλει στην πέψη και στην αποφυγή πρόσληψης ανεπιθύμητου βάρους», συμπληρώνει ο κ. Παπαλαζάρου.
«Συμπερασματικά η Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν μια άσκηση πίστης, υπομονής και επιμονής στη συμμόρφωση των διατροφικών επιλογών υγείας. Μια τέτοια συμπεριφορά διατροφής και υγείας θα οδηγήσει στη συμπόρευση της Ανάστασης του Κυρίου με τη μεταβολική “ανάσταση” των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη», καταλήγουν οι δύο ειδικοί.
Φωτογραφία: iStock