Ψητό στη σχάρα ή μαγειρεμένο με ξύδι, το χταπόδι είναι ένα από τα πιο αγαπημένα και νόστιμα θαλασσινά. Γνωρίζετε όμως ποια θρεπτικά συστατικά μάς προσφέρει και πώς επηρεάζει την υγεία μας;
Σε γενικές γραμμές, αποτελεί υγιεινή πηγή άπαχης πρωτεΐνης που περιέχει λίγες θερμίδες, λίπη και υδατάνθρακες. Είναι όμως πλούσιο σε αμινοξέα (εξ ου και οι πολλές πρωτεΐνες), ιχνοστοιχεία και μικροθρεπτικά συστατικά.
Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων FoodData Central του Αμερικανικού Υπουργείου Γεωργίας, ανά 100 γραμμάρια το ωμό χταπόδι περιέχει:
- 80,2 γραμμάρια νερό
- 82 θερμίδες
- 14,9 γραμμάρια πρωτεΐνης
- 1.04 γραμμάρια λίπος
- 53 mg ασβέστιο
- 30 mg μαγνήσιο
- 186 mg φώσφορο
- 350 mg κάλιο
- 230 mg νάτριο (αλάτι)
- 48 mg χοληστερόλη
Όταν μαγειρέψουμε το χταπόδι, η διατροφική σύστασή του αλλάζει, διότι χάνει πολλά υγρά. Σύμφωνα με τους Πίνακες Σύνθεσης Ελληνικών Τροφίμων του Πανεπιστημίου Κρήτης (τις αναλύσεις είχε πραγματοποιήσει ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον καθηγητή Αντώνη Καφάτο), ανά 100 γραμμάρια το βρασμένο χταπόδι παρέχει:
- 62,5 γραμμάρια νερό
- 148 θερμίδες
- 33,7 γραμμάρια πρωτεΐνης
- 1,2 γραμμάρια λίπος (το 44,4% είναι ωμέγα-3 λιπαρά οξέα)
- 83 mg ασβέστιο
- 19 mg μαγνήσιο
- 812 mg φώσφορο
- 329 mg κάλιο
- 168 mg νάτριο (αλάτι)
- 100,5 mg χοληστερόλη
Ανά μερίδα των 85 γραμμαρίων, το βρασμένο χταπόδι μάς παρέχει επίσης το 139% του σεληνίου που καθημερινά χρειαζόμαστε. Παρέχει επίσης το 70% του χαλκού, το 45% του σιδήρου, το 32% της βιταμίνης Β6 και το 26% του ψευδαργύρου.
Τα συστατικά αυτά είναι πολύτιμα για την υγεία. Το σελήνιο, λ.χ., είναι σημαντικό για τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα και την παραγωγή του DNA. Είναι επίσης απαραίτητο για την προστασία του οργανισμού από τις βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου – ένα είδος πολύ δραστικών μορίων που βλάπτουν τα κύτταρα. Τέλος το χρειαζόμαστε και για την προστασία από τις λοιμώξεις.
Αντίστοιχα, τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που περιέχει θεωρούνται καρδιοπροστατευτικά, επειδή μειώνουν τη φλεγμονή και τον κίνδυνο καρδιοπάθειας.
Άλλα οφέλη
Αυτά, όμως, δεν είναι τα μοναδικά οφέλη που παρέχει. Εξαιρετικά σημαντικό είναι το γεγονός ότι παρέχει άπαχες πρωτεΐνες, με μικρή περιεκτικότητα σε λιπαρά και θερμίδες. Παρότι, δε, περιέχει αρκετή χοληστερόλη ανά μερίδα, είναι λιγότερη απ’ ό,τι στα καλαμαράκια και τις γαρίδες.
Επιπλέον, η χοληστερόλη από τα θαλασσινά (και από τα αυγά) είναι λιγότερο πιθανό να αυξήσει τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα σε σύγκριση με το κόκκινο κρέας. Γι’ αυτό τον λόγο, μία διατροφή πλούσια σε άπαχα θαλασσινά μπορεί να βελτιώσει την καρδιαγγειακή υγεία, ακόμα κι αν περιέχει αρκετή χοληστερόλη.
Η πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα διατροφή έχει επίσης σχετισθεί με μειωμένο κίνδυνο αναπτύξεως ορισμένων μορφών καρκίνου. Φαίνεται επίσης να δρα προστατευτικά στις νοητικές λειτουργίες.
Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα στο χταπόδι ενδέχεται επίσης να μειώνουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Αρκεί να καταναλώνονται μέτριες ποσότητες από αυτό το θαλασσινό.
Αντικαταθλιπτική δράση ασκούν και άλλα θρεπτικά συστατικά που περιέχει, όπως το σελήνιο, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος κ.ά. Στην πραγματικότητα, σε μία μελέτη το χταπόδι ταξινομήθηκε ως το έκτο πιο αντικαταθλιπτικό τρόφιμο.
Τι να προσέχετε
Όσο θρεπτικό κι αν είναι το χταπόδι, ο τρόπος μαγειρικής μπορεί να το επηρεάσει αρνητικά. Το τηγανητό χταπόδι, π.χ., περιέχει πολλά ανθυγιεινά λιπαρά και περιττές θερμίδες.
Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι πρέπει να το αποφεύγουν λόγω αλλεργίας. Όντως, τα θαλασσινά είναι από τα πιο αλλεργιογόνα τρόφιμα.
Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, δηλαδή αλάτι. Μία μερίδα εστιατορίου (αντιστοιχεί σε 125 γραμμάρια, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις) παρέχει 210 mg νάτριο. Ιδανικά δεν πρέπει να υπερβαίνουμε τα 1.500 mg νάτριο την ημέρα. Επομένως, με μία μικρή μερίδα έχουμε ήδη καταναλώσει σχεδόν το ένα έβδομο της ημερήσιας ποσότητας.
Επιπλέον, τα χταπόδια ενδέχεται να είναι μολυσμένα με βαρέα μέταλλα όπως ο υδράργυρος και το αρσενικό, αναλόγως με την χώρα προέλευσής του.
Φωτογραφία: iStock