Το πλέον ασφαλές, οικονομικό μέτρο πρωτογενούς πρόληψης από την εποχική γρίπη θεωρείται ο αντιγριπικός εμβολιασμός, ο οποίος στη χώρα μας πραγματοποιείται συνήθως κατά τις αρχές Οκτωβρίου κάθε έτους. Η συνταγογράφηση του αντιγριπικού εμβολίου ξεκίνησε στις 28 Σεπτεμβρίου και φέτος η χώρα μας θα προμηθευτεί 35% περισσότερες δόσεις του εμβολίου και ήδη έχει διασφαλίσει 4,2 εκατομμύρια δόσεις.
Όπως εξηγεί η πρόεδρος της Ένωσης Πνευμονολόγων Ελλάδας Δρ. Σταμούλα Τσικρικά, κάθε νέο έτος, η κατασκευή του εμβολίου περιέχει αδρανοποιημένα αντιγόνα επιφανείας του ιού της γρίπης σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα κυκλοφορούντα στελέχη του προηγούμενου έτους. Μετά τη χορήγηση του αντιγριπικού εμβολιασμού τα αντισώματα αυξάνονται σταδιακά περίπου δύο με τρεις εβδομάδες.
Ξεκαθαρίζει ότι δεν απαιτείται έλεγχος για Covid-19 πριν τον εμβολιασμό σύμφωνα με τις οδηγίες των παγκόσμιων και διεθνών οργανισμών. Τα τετραδύναμα εμβόλια γρίπης περιέχουν τέσσερα στελέχη που έχει συστήσει ο WHO, δύο στελέχη Α και δύο στελέχη Β. Τα τριδύναμα εμβόλια γρίπης περιέχουν δύο στελέχη Α και ένα στέλεχος Β. Ανεπιθύμητες ενέργειες όπως τοπικός ερεθισμός, ευαισθησία και άλγος στη θέση της ένεσης, κεφαλαλγία, κακουχία, ρίγη και πυρέτιο δύναται να εμφανιστούν μετά τη χορήγηση.
Η κ. Τσικρικά αναφέρει ότι στοχευμένη θεραπεία για την εποχική γρίπη δεν υπάρχει μέχρι στιγμής, για αυτό το λόγο τα αντιϊικά φάρμακα συνεπικουρούν με την λοιπή υποστηρικτή αγωγή, χωρίς να αντικαθιστούν τον ετήσιο εμβολιασμό. Αντιβιοτικά σχήματα συνταγογραφούνται μόνο σε μικροβιακή επιλοίμωξη, αφού δεν επιδρούν στη φυσιοπαθολογία των ιογενών λοιμώξεων.
Ο αντιγριπικός εμβολιασμός θα πρέπει να εφαρμόζεται κυρίως κατά προτεραιότητα στα άτομα (ενήλικες και παιδιά) που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου:
Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
Παιδιά (6 μηνών και άνω) και ενήλικες με έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
- Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες
- Καρδιακή νόσο με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή
- Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη)
- Μεταμόσχευση οργάνων
- Δρεπανοκυτταρική αναιμία (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
- Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
- Χρόνια νεφροπάθεια
- Νευρολογικά -νευρομυϊκά νοσήματα
- Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωίδες και θηλάζουσες
- Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία
- Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια
- Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα
- Οι κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές
- Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς
- Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας
Εμβολιασμός κατά του πνευμονιόκκοκου
Ο εμβολιασμός κατά του πνευμονιόκκοκου προφυλάσσει από τον στρεπτόκοκκο της πνευμονίας ο οποίος προκαλεί μεγάλη νοσηρότητα και θνησιμότητα λόγω εμφάνισης σοβαρής μορφής πνευμονίας, μηνιγγίτιδας και σηψαιμίας. Ο πνευμονιόκοκκος μεταδίδεται μέσω των μολυσμένων σταγονιδίων τα οποία μεταφέρονται με το βήχα, το φτέρνισμα, καθώς και με την στενή επαφή με άτομο που έχει μολυνθεί. Οι πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις εκδηλώνονται περισσότερο συχνά κατά τη χειμερινή περίοδο λόγω συγχρωτισμού και κλιματικών συνθηκών, αλλά κατά την αρχή της εαρινής περιόδου. Αν και οποιοσδήποτε δύναται να προσβληθεί από την πνευμονιοκοκκική νόσο, τα παιδιά κάτω των 2 ετών, οι ενήλικες άνω των 65 ετών και τα ανοσοκασταλμένα άτομα είναι εκείνοι που κινδυνεύουν περισσότερο. Τα συζευγμένα και τα πολυσακχαριδικά εμβόλια αποτελούν τους δύο τύπους πνευμονιοκοκκικών εμβολίων.
Στις ευάλωτες ομάδες ανήκουν τα παιδιά τα οποία ανήκουν στις εξής κατηγορίες:
- Ηλικία κάτω των 2 ετών
- Πηγαίνουν σε κέντρα φροντίδας παιδιών
- Πάσχουν με λοίμωξη από τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV)
- Πάσχουν με σακχαρώδη διαβήτη, νεφρωσικό σύνδρομο, ανοσοκατασταλτικές παθήσεις, χρόνια αναπνευστική, καρδιακή, ηπατική ή νεφρική νόσο
- Πάσχουν με δρεπανοκυτταρική αναιμία
- Φέρουν κοχλιακά εμφυτεύματα ή διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού
Στις ευάλωτες ομάδες ανήκουν οι ενήλικες που ανήκουν στις εξής κατηγορίες:
- Ηλικία άνω των 65 ετών
Στις ευάλωτες ομάδες συμπεριλαμβάνονται και οι ενήλικες ηλικίας 19-64 ετών οι οποίοι ανήκουν στις εξής κατηγορίες:
- Πάσχουν με χρόνιες παθήσεις (χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, άσθμα, χρόνια νεφρική νόσος, χρόνια ηπατική νόσος, χρόνια καρδιακή νόσος, σακχαρώδη διαβήτη, αλκοολισμός)
- Πάσχουν με διαταραχές στη λειτουργία του ανοσολογικού συστήματος (HIV/AIDS, καρκίνος, λειτουργική/ανατομική ασπληνία)
- Φέρουν κοχλιακά εμφυτεύματα ή διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού
- Συστηματικοί καπνιστές
Για όλους τους ενήλικες που πληρούν το ηλικιακό κριτήριο και δεν έχουν αποδεικτικό προηγούμενου εμβολιασμού ή νόσησης συστήνεται:
- 1 δόση συζευγμένου 13-δύναμου εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου στην ηλικία των 65 ετών και άνω
- 1 δόση πολυσακχαριδικού 23-δύναμου εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου στην ηλικία των 65 ετών και άνω
Το δοσολογικό σχήμα και ο χρόνος χορήγησης του πνευμονιοκοκκικού εμβολιασμού λαμβάνει χώρα βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών με την καθοδήγηση του εκάστοτε θεράποντα.