Η όραση είναι η πολυτιμότερη αίσθηση, αλλά περισσεύουν οι μύθοι γύρω από την υγεία των ματιών, τι τα ωφελεί και τι τα βλάπτει.
Ο χειρουργός οφθαλμίατρος Κωνσταντίνος X. Καραμπάτσας, αναπληρωτής Καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, λέκτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, ξεδιαλύνει πέντε από τους πιο συνηθισμένους.
Το διάβασμα μπορεί να αυξήσει τη μυωπία
Στην αιτιολογία της μυωπίας εμπλέκονται γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες, ο ακριβής αντίκτυπος των οποίων ακόμα διερευνάται. Τα διαθέσιμα στοιχεία όμως συγκλίνουν πως η αιτιολογία της μυωπίας είναι πολυπαραγοντική, με μερικές περιπτώσεις να έχουν μία ιδιαίτερα ισχυρή γενετική συνιστώσα.
Παρά τις έρευνες που διεξάγονται εδώ και δεκαετίες, ο ρόλος της κοντινής εργασίας στην ανάπτυξή της παραμένει αμφιλεγόμενος. Αυτό που έχει διαπιστωθεί είναι ότι υπάρχει κάποια συσχέτιση, αλλά αυτή δεν ισοδυναμεί με αιτιότητα.
Ειδικότερα, αρκετές επιδημιολογικές μελέτες έχουν εντοπίσει υψηλότερα ποσοστά μυωπίας και εξέλιξης μεταξύ των φοιτητών, με το χρονικό διάστημα των σπουδών να παίζει καθοριστικό ρόλο. Το ίδιο έχει παρατηρηθεί και σε επαγγέλματα που απαιτούν εντατική εργασία σε κοντινή απόσταση (κάτω από 30 εκατοστά του μέτρου).
Το γεγονός όμως ότι υπάρχει κάποια συσχέτιση δεν σημαίνει ότι το διάβασμα είναι η αιτία της μυωπίας.
Η χρήση υπολογιστή μπορεί να βλάψει τα μάτια
Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση ότι οι σύγχρονες οθόνες των υπολογιστών είναι επικίνδυνες για τα μάτια ή την όραση. Ει μη τι άλλο, η δόση της υπεριώδους ακτινοβολίας που εκπέμπουν είναι κατά πολύ χαμηλότερη από αυτήν που απαιτείται για να προκληθεί βλάβη.
Αυτό που είναι επιβεβαιωμένο ιατρικά είναι ότι η πολύωρη εργασία μπροστά σε κομπιούτερ προκαλεί κόπωση στα μάτια, επιφέροντας μία σειρά συμπτωμάτων όπως:
- Ερεθισμός (ερυθρότητα, ξηρότητα ή/και δακρύρροια)
- Αίσθημα βάρους στα βλέφαρα ή στο μέτωπο
- Δυσκολία εστίασης
- Πονοκέφαλοι ή οξείς πόνοι στην ράχη
Θα φοράω γυαλιά και μετά την επέμβαση καταρράκτη
Το αν θα χρειάζονται γυαλιά ή όχι μετά από την επέμβαση καταρράκτη, εξαρτάται από το είδος των ενδοφακών που χρησιμοποιούνται. Οι ενδοφακοί είναι οι τεχνητοί φακοί με τους οποίους αντικαθιστάται ο θολωμένος φυσικός οφθαλμικός φακός που ευθύνεται για τον καταρράκτη, ώστε να αποκατασταθεί η όραση.
Οι ασθενείς με μονοεστιακούς ενδοφακούς μπορεί να πρέπει να εξακολουθήσουν να φορούν γυαλιά για ορισμένες εργασίες και δραστηριότητες. Αντίθετα, οι περισσότεροι από τους ασθενείς που επιλέγουν τριπλοεστιακούς/πολυεστιακούς ή EDOF ενδοφακούς, δεν χρειάζονται γυαλιά μετά την επέμβαση.
Και αυτό διότι με τις σύγχρονες τεχνικές και επιλέγοντας ακρυλικούς, πολυεστιακούς ενδοφακούς νεότερης γενιάς, υπάρχει η δυνατότητα να διορθωθούν σχεδόν όλα τα διαθλαστικά προβλήματα της όρασης (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός, πρεσβυωπία) με την επέμβαση καταρράκτη.
Δεν μπορεί να φορά φακούς επαφής όποιος έχει ξηροφθαλμία
Η ξηροφθαλμία μπορεί να αναπτυχθεί για πολλούς λόγους, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται ενδεικτικά:
- Η ηλικία (η πλειονότητα των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών έχουν κάποια συμπτώματα ξηροφθαλμίας)
- Το φύλο (είναι συχνότερη στις γυναίκες)
- Η λήψη ορισμένων φαρμάκων (π.χ. αντισταμινικά, αποσυμορφητικά, αντιυπερτασικά, αντικαταθλιπτικά)
- Ορισμένες συστηματικές και οφθαλμολογικές παθήσεις (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδας, διαβήτης, βλεφαρίτιδα)
- Ορισμένες περιβαλλοντικές συνθήκες (π.χ. έκθεση σε καπνό, άνεμο ή ξηρό κλίμα).
Η παρατεταμένη και μακροχρόνια χρήση φακών επαφής επίσης μπορεί να αποτελέσει επιβαρυντικό παράγοντα για την ανάπτυξη ξηροφθαλμίας. Υπολογίζεται ότι έως και 40% των χρηστών μαλακών φακών επαφής την παρουσιάζουν μετά από μερικά χρόνια συνεχούς χρήσης.
Η σχετιζόμενη με τους φακούς επαφής ξηροφθαλμία (contact lens-associated dry eye disease) προκαλείται από παράγοντες όπως:
- Η μείωση της ροής οξυγόνου στον κερατοειδή
- Το γεγονός ότι οι φακοί επαφής απορροφούν δάκρυα για να παραμένουν ενυδατωμένοι
- Η αυξημένη τριβή μεταξύ του φακού επαφής και του ματιού
Ωστόσο αυτά δεν σημαίνουν πως καθίσταται απαγορευτική η χρήση των φακών επαφής λόγω της ξηροφθαλμίας. Οι πάσχοντες μπορoύν να εφαρμόσουν μέτρα όπως:
- Η χρήση ενυδατικών σταγόνων για φακούς επαφής
- Η αλλαγή σε ημερήσιους φακούς επαφής μιας χρήσεως
- Η καλή υγιεινή των φακών επαφής
Ο οφθαλμίατρος θα εξακριβώσει επίσης εάν η ξηρότητα οφείλεται όντως στους φακούς επαφής ή σε κάποια υποκείμενη διαταραχή.
Η μυωπία είναι κληρονομική
Όπως προαναφέρθηκε, η μυωπία είναι μία πολυπαραγοντική διαθλαστική διαταραχή που μειώνει την όραση. Μολονότι έχει ισχυρή γενετική συνιστώσα σε αρκετές περιπτώσεις, δεν έχει σε όλες.
Έχει παρατηρηθεί, π.χ., ότι ομοζυγωτικοί δίδυμοι παρουσιάζουν πανομοιότυπες διαθλάσεις. Αντίστοιχα, τα παιδιά των μυωπικών γονέων τείνουν να έχουν μεγαλύτερο μήκος ματιών, ακόμα και πριν αναπτύξουν μυωπία.
Σε συγκεκριμένες οικογένειας, εξάλλου, έχει εντοπιστεί γονίδιο της μυωπίας, ενώ η συχνότητα εμφάνισής της παρουσιάζει σημαντική διαφορά στα διάφορα έθνη, γεγονός που υποδηλώνει τη σημασία των γενετικών παραγόντων. Ωστόσο στην ανάπτυξή της παίζουν συνήθως ρόλο και περιβαλλοντικοί παράγοντες.
Φωτογραφία: iStock