Η ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου (ΠΧΣ) αποτελεί μία από τις συχνότερες και σοβαρότερες κακώσεις στο γόνατο, ιδίως σε αθλητές και σε ασκουμένους όλων των ηλικιών.
Πρόκειται για μία κάκωση η οποία δεν αφορά μόνο τη σταθερότητα της άρθρωσης. Επηρεάζει άμεσα την καθημερινότητα, την ποιότητα ζωής και – κυρίως στους αθλητές – τη δυνατότητα επιστροφής σε υψηλό επίπεδο δραστηριότητας.
«Είναι πολύ σημαντικό ο εξειδικευμένος ορθοπεδικός χειρουργός να μπορέσει να εξασφαλίσει σε υψηλά ποσοστά την επιστροφή του ασθενούς στο επίπεδό άθλησης που είχε πριν τραυματιστεί», αναφέρει ο κ. Κωνσταντίνος Ιντζόγλου, διευθυντής ορθοπεδικός στο Metropolitan Hospital.
Η πιο σημαντική τεχνολογική εξέλιξη στην αποκατάσταση της ρήξης προσθίου χιαστού την τελευταία τριακονταετία είναι η αρθροσκόπηση. Χάρη σε αυτήν, η χειρουργική αποκατάσταση είναι πλέον:
- Ελάχιστα επεμβατική
- Με μικρότερη νοσηρότητα
- Με μεγαλύτερη ακρίβεια στην τοποθέτηση του μοσχεύματος
- Με σαφώς ταχύτερη αποκατάσταση σε σύγκριση με τις παλαιότερες, «ανοιχτές» τεχνικές
Ωστόσο δεν υπάρχει μία μέθοδος αρθροσκόπησης που να ταιριάζει σε όλους τους ασθενείς με ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, επισημαίνει ο κ. Ιντζόγλου. Και αυτό διότι κάθε ασθενής είναι διαφορετικός, με την στρατηγική αποκατάστασης που χρειάζεται να καθορίζεται από παράγοντες όπως:
- Η ηλικία
- Το επίπεδο της δραστηριότητας
- Το είδος αθλήματος ή επαγγέλματος με το οποίο ασχολείται
- Το ανατομικό υπόβαθρο
- Τις τυχόν συνυπάρχουσες, συνοδές κακώσεις
«Δεν υπάρχει ένα μόσχευμα για όλους, αλλά μία «α λα καρτ» αντιμετώπιση κάθε ασθενούς. Οι τεχνικές προσαρμόζονται στις ιδιαιτερότητες του ασθενούς και όχι το αντίθετο», τονίζει ο ειδικός.
Η επιλογή του μοσχεύματος
Η επιλογή του μοσχεύματος είναι, ίσως, το πιο κρίσιμο σημείο, συνεχίζει. Σε έναν επαγγελματία ποδοσφαιριστή, παραδείγματος χάριν, η ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου μπορεί να χρειασθεί αυτομόσχευμα από τον επιγονατιδικό τένοντα (BPTB). Ο τένοντας αυτός έχει υψηλή αντοχή σε δυνάμεις επιτάχυνσης/επιβράδυνσης.
Σε έναν ερασιτέχνη δρομέα, όμως, ίσως να είναι πιο κατάλληλο το αυτομόσχευμα από τους οπίσθιους μηριαίους. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να επιλεγεί το μόσχευμα από τον τένοντα του τετρακέφαλου ή ακόμα και το αλλομόσχευμα, όταν οι συνθήκες το επιβάλουν και το επιτρέπουν.
«Η απόφαση πρέπει να λαμβάνεται με γνώμονα τις ανάγκες, τους στόχους και τις ιδιαιτερότητες κάθε ασθενούς», τονίζει ο κ. Ιντζόγλου.
Οι καθοριστικοί τεχνικοί παράγοντες
Εξίσου σημαντική είναι και η τεχνική που θα χρησιμοποιηθεί για την αποκατάσταση της κάκωσης. «Η επιτυχία μιας επέμβασης χιαστού δεν εξαρτάται μόνο από την επιλογή του μοσχεύματος. Η σωστή τοποθέτηση των οστικών τούνελ είναι καθοριστική, γιατί αυτά καθορίζουν τη νέα ανατομική πορεία του συνδέσμου», εξηγεί.
Ακόμα και η μικρή απόκλιση μπορεί να επηρεάσει τη σταθερότητα ή να οδηγήσει σε αυξημένα φορτία που προκαλούν χαλάρωση του μοσχεύματος με την πάροδο του χρόνου.
Εξίσου σημαντική είναι η σωστή τάση του μοσχεύματος κατά τη διάρκεια της καθήλωσης. Αν είναι πολύ χαλαρό, το γόνατο θα παραμένει ασταθές. Αντίθετα, αν είναι υπερβολικά σφιχτό, μπορεί να περιοριστεί η κίνηση και να δημιουργηθεί πόνος ή φθορά. «Η εμπειρία του χειρουργού και η χρήση σύγχρονων εργαλείων καθιστούν δυνατή τη βέλτιστη ισορροπία», σημειώνει.
Ο ρόλος του ασθενούς
Για να αντιμετωπιστεί σωστά η ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου καθοριστική σημασία έχει και ο ίδιος ο ασθενής. Η χειρουργική αποκατάσταση είναι μόνο το πρώτο βήμα. Η μετεγχειρητική αποκατάσταση είναι το επόμενο.
«Το εξατομικευμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας και η προσήλωση του ασθενούς στο πλάνο καθορίζουν την τελική επιτυχία», υπογραμμίζει ο κ. Ιντζόγλου. «Ο στόχος δεν είναι απλώς η αποκατάσταση της κίνησης. Είναι η πλήρης επιστροφή στη δραστηριότητα χωρίς φόβο και περιορισμούς».
Με άλλα λόγια, η ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου δεν είναι μία «απλή» κάκωση. «Απαιτεί εξατομικευμένη προσέγγιση, προσεκτική επιλογή μοσχεύματος, ακρίβεια στην τεχνική και στενή συνεργασία μεταξύ ασθενούς και ιατρικής ομάδας. Η αρθροσκόπηση, ως κορυφαίο επίτευγμα της σύγχρονης ορθοπεδικής, μας δίνει τα μέσα να πετύχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα», καταλήγει.
Φωτογραφία: iStock