Στο προσκήνιο έχει έρθει τις τελευταίες ημέρες η νόσος του Lyme, μία λοίμωξη που μεταδίδεται με το τσίμπημα μολυσμένων τσιμπουριών και συνήθως αντιμετωπίζεται σε λίγες εβδομάδες με αντιβιοτική αγωγή. Αιτία οι νέες φωτογραφίες που ανήρτησε η Μπέλα Χαντίντ στο Instagram, από το νοσοκομείο όπου νοσηλεύεται.
Το 28χρονο μοντέλο είχε μολυνθεί το 2012. Έκτοτε ταλαιπωρείται συχνά από τη νόσο της, αν και το 2023 πίστεψε ότι επιτέλους την ξεπέρασε. Αν και δεν έγραψε την αιτία της νέας νοσηλείας της, την αποκάλυψε η μητέρα της, Γιολάντα.
«Η αόρατη αναπηρία της χρόνιας νευρολογικής νόσου του Lyme είναι κάτι που δύσκολα μπορεί κανείς να εξηγήσει ή να κατανοήσει. Προσπαθώ να δίνω το παράδειγμα σε αυτό το ταξίδι μας με το Lyme. Αλλά ο δικός μου πόνος δεν συγκρίνεται με το να βλέπω το παιδί μου να υποφέρει», έγραψε για την κόρη της.
Η νόσος του Lyme είναι μία βακτηριακή λοίμωξη. Προκαλείται από το βακτήριο (σπειροχαίτη) μπορρέλια burgdorferi sensu lato, γι’ αυτό και επιστημονικά ονομάζεται μπορρελίωση. Το βακτήριο κυκλοφορεί μεταξύ τσιμπουριών (κρότωνες) και ζώων στη φύση.
Όπως αναφέρει ο ΕΟΔΥ, ο κίνδυνος να μολυνθεί ένας άνθρωπος μετά το δάγκωμα του τσιμπουριού, αυξάνεται όσο αυτό παραμένει προσκολλημένο στο δέρμα του. Γι’ αυτό τον λόγο είναι σημαντικό να αφαιρείται γρήγορα (μέσα στις πρώτες ώρες). Ωστόσο το αρχικό δάγκωμα μπορεί να είναι ανεπαίσθητο και ο ασθενής να μην το αντιληφθεί.
H Μπέλα Χαντίντ φαίνεται ότι ανήκει σε μία υποομάδα ασθενών, στους οποίους η νόσος Lyme δημιουργεί χρόνια προβλήματα υγείας.
Τρία στάδια
Η νόσος του Lyme μπορεί να εξελιχθεί σε στάδια, προκαλώντας συμπτώματα που εμπλέκουν το δέρμα, τις αρθρώσεις, την καρδιά ή το νευρικό σύστημα, σύμφωνα με ειδικούς από την Cleveland Clinic, στο Οχάιο. Τα στάδια αυτά είναι:
- Πρώιμη τοπική νόσος Lyme. Εκδηλώνεται μεταξύ 1 και 4 εβδομάδων από τη μόλυνση. Προκαλεί ερύθημα (κοκκίνισμα) στο σημείο του δαγκώματος. Στο 60-90% των περιπτώσεων ακολουθεί το λεγόμενο «μεταναστευτικό ερύθημα». Είναι ένα χαρακτηριστικό κοκκινωπό εξάνθημα στο δέρμα που εξαπλώνεται σταδιακά, περιφερειακά, από το σημείο του δαγκώματος. Μπορεί να εξελίσσεται επί 1-3 μήνες και να φτάσει σε διάμετρο τα 30 εκατοστά. Το εξάνθημα είναι πολύ χαρακτηριστικό: είναι κόκκινο περιμετρικά και ανοικτόχρωμο στο κέντρο. Καθώς η λοίμωξη εξαπλώνεται, μπορεί να εμφανιστούν ανάλογα εξανθήματα σε άλλα σημεία του σώματος.
- Πρώιμη διάχυτη νόσος Lyme (1-4 μήνες μετά τη μόλυνση). Εάν καθυστερήσει ή δεν γίνει η απαιτούμενη αντιβιοτική θεραπεία, μπορεί να εκδηλωθεί διάχυτη νόσος του Lyme. Οι ασθενείς μπορεί να έχουν γενικευμένα συμπτώματα (π.χ. πυρετό, ρίγη, πονοκέφαλο, κόπωση) και εντοπισμένα προβλήματα σε διάφορα σημεία του σώματος. Μπορεί π.χ. να έχουν πόνους στις αρθρώσεις (αρθραλγία) ή στους μυς (μυαλγία), ή διογκωμένους λεμφαδένες, αναλόγως με τον ιστό όπου θα αναπτυχθούν τα βακτήρια (οι σπειροχαίτες). Εάν δεν θεραπευτεί, η λοίμωξη μπορεί να διασπαρεί και να προσβάλλει το νευρικό σύστημα (10-12% των περιστατικών). Σε σπάνιες περιπτώσεις προσβάλλει την καρδιά.
- Όψιμη/χρονία νόσος Lyme. Σε αυτή την περίπτωση τα προαναφερθέντα συμπτώματα αποκτούν ουσιαστικά χρόνιο χαρακτήρα. Η κύρια μακροχρόνια επιπλοκή είναι η λεγόμενη νευρομπορρελίωση. Παρατηρείται σε ποσοστό έως και 12% των ασθενών.
Πόσο συχνά είναι τα χρόνια προβλήματα
Τα συμπτώματα που προκαλεί η νόσος του Lyme εκδηλώνονται όταν υπάρχει ενεργός λοίμωξη. Ωστόσο η ανάρρωση των ασθενών είναι ανεπαρκής, αναλόγως με τον βαθμό της βλάβης που είχαν υποστεί οι ιστοί πριν από την θεραπεία.
Ακόμα και με την ενδεδειγμένη θεραπεία, το 5-15% των ασθενών εκδηλώνουν επίμονα συμπτώματα που διαρκούν από 6 μήνες και πάνω. Αυτή η μετα-θεραπευτική νόσος Lyme (post treatment Lyme disease) θεωρείται πια αληθινό σύνδρομο που συμπεριλαμβάνει:
- Έντονη κόπωση
- Μυοσκελετικούς πόνους (π.χ. στις αρθρώσεις, στον αυχένα, στη μέση)
- Διαταραχές ύπνου
- Νοητικά προβλήματα, όπως δυσκολίες με την βραχυχρόνια μνήμη, την σκέψη, τη συγκέντρωση, την ταυτόχρονη εκτέλεση δραστηριοτήτων
Σοβαρός αντίκτυπος στην ποιότητα ζωής
Μολονότι αυτά τα χρόνια συμπτώματα είναι αόρατα στους άλλους, έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής των πασχόντων. Τους δημιουργούν επίσης πολλά προβλήματα στην καθημερινότητά τους, επισημαίνουν ειδικοί από το Πανεπιστήμιο Τζωνς Χόπκινς, στη Βαλτιμόρη.
Η χρόνια νόσος του Lyme είναι πιθανότερη όταν καθυστερεί η διάγνωση και θεραπεία της αρχικής λοίμωξης. Είναι επίσης πιθανότερη όσο αυξάνεται η σοβαρότητα της αρχικής λοίμωξης, καθώς και στους ασθενείς που είχαν εκδηλώσει νευρολογικά συμπτώματα.
Γιατί εκδηλώνεται σε μερικούς ασθενείς και σε άλλους όχι; Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν την απάντηση. Μπορεί, όμως, να εμπλέκονται πολλοί παράγοντες, όπως η χρόνια φλεγμονή ή η ύπαρξη επίμονων «υπολειμμάτων» του βακτηρίου στον οργανισμό. Μπορεί ακόμα η νόσος Lyme να απορρυθμίζει το ανοσοποιητικό σύστημα ή να προκαλεί αυτοανοσία. Τέλος, μπορεί να υπάρχουν άλλοι, άγνωστοι προς το παρόν βιολογικοί μηχανισμοί.
Για τη χρονία νόσο του Lyme δεν υπάρχει εγκεκριμένη θεραπεία. Κάθε ασθενής αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα, αναλόγως με τα συμπτώματα και τις συνθήκες της ζωής του.
Η Μπέλα Χαντίντ είχε δηλώσει το 2023 πως ήταν επιτέλους υγιής έπειτα από σχεδόν 15 χρόνια «αόρατης ταλαιπωρίας». Ως φαίνεται όμως έχει ακόμα δρόμο μπροστά της.
Φωτογραφία: iStock