Iatropedia

Μουσικοθεραπεία: πότε η μουσική είναι ευεργετική σε ασθενείς

Γνωρίζετε τι είναι η μουσικοθεραπεία; Πότε μπορεί να εφαρμοστεί, σε ποιους ασθενείς, και τι αποτελέσματα έχει; Τι σχέση έχει με την ψυχοθεραπεία; Πως η μουσική επιδρά στην ψυχή ενός ανθρώπου με προβλήματα; Από σήμερα το iatropedia.gr, θα σας ενημερώνει για τις εναλλακτικές και συμπληρωματικές θεραπείες στην ψυχιατρική, όπως είναι η μουσικοθεραπεία, η δραματοθεραπεία κ.α. Ξεκινάμε με την μουσικοθεραπεία.

Του Εμμανουήλ Πολυζόπουλου

Ψυχίατρου – Ψυχοθεραπευτή

Η Σύγχρονη Μουσικοθεραπεία αποτελείται από πολλά μοντέλα και μεθόδους, όπου η μουσική χρησιμοποιείται στη θεραπευτική διαδικασία. Οι αρχές της μουσικοθεραπείας είναι μάλλον κοντά σε εκείνες της ψυχοθεραπείας. Ωστόσο, η μουσικοθεραπεία, δίνει έμφαση στις μουσικές εμπειρίες ως εργαλείο της αυτοέκφρασης και επικοινωνίας. Διάφορες ψυχολογικές θεωρίες επηρεάζουν την εργασία και θεραπευτική προσέγγιση στους κλινικούς μουσικοθεραπευτές, με την ψυχοδυναμική προσέγγιση ίσως την πιο κοινή.

Μια άλλη παραδοσιακή εφαρμογή του θεραπευτικού αυτού εργαλείου είναι η μουσικοθεραπεία για τις αναπτυξιακές και τις νευρολογικές διαταραχές. Το φάσμα αυτών των διαταραχών είναι μεγάλο και ως εκ τούτου υπάρχουν διάφορες μέθοδοι μουσικοθεραπείας και επίσης διάφορα μοντέλα εφαρμογών. Η Ψυχιατρική μουσικοθεραπεία συχνά βασίζεται στην ελεύθερη και αυθόρμητη έκφραση ελεύθερων συνειρμών ενώ η μουσικοθεραπεία για τις αναπτυξιακές και τις νευρολογικές διαταραχές είναι συνήθως πιο δομημένη και σαφώς πιο προσανατολισμένη μέθοδος. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η συμπεριφοριστική θεωρία ή και οι θεωρίες μάθησης, συχνά λειτουργούν ως πλαίσιο σε αυτές.

Τι είναι αυτό που κάνει τη μουσική ένα θεραπευτικό εργαλείο;

Μαζί με την ταχεία ανάπτυξη των τεχνικών απεικόνισης του εγκεφάλου, οι ερευνητές ήταν σε θέση να ρίξουν φως στις ειδικές ιδιότητες της μουσικής ως ερέθισμα που ενεργοποιεί τον εγκέφαλο κατά τρόπο διαφορετικό. Η μουσική είναι γνωστό ότι είναι σε στενή σχέση με τα συναισθήματα, καθώς τα ανακαλεί. Επιπλέον, οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει ότι οι ακροατές μουσικής χρησιμοποιούν συνήθως τη μουσική για τη ρύθμιση του συναισθήματος. Επειδή η πλειοψηφία των ψυχιατρικών διαταραχών είναι συναισθηματικές, δεν προκαλεί έκπληξη ότι η μουσική έχει βρεθεί να είναι ένα ισχυρό θεραπευτικό μέσο.

Τα συναισθήματα, οι εικόνες, οι συνειρμοί και οι αναμνήσεις που προκαλούνται από τη μουσική προσφέρουν μια πολύτιμη δίοδο προς τις ψυχικές διεργασίες του ατόμου, φθάνοντας έτσι τις εμπειρίες που το άτομο είναι δύσκολο να εκφράσει λεκτικά. Από την άλλη πλευρά, οι εμπειρίες με συναισθηματικές φορτίσεις, και η αλληλεπίδραση γίνονται εφικτές με την μουσικοθεραπεία, ακόμη και όταν η λεκτική έκφραση δεν είναι δυνατή. Αυτό μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή με τα παιδιά (ακόμη και τα νήπια), σε ασθενείς με σοβαρές αναπτυξιακές διαταραχές, σε άτομα με άνοια, ή σε ασθενείς που υποφέρουν από σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές, όπως η οξεία ψύχωση. Ασκήσεις συντονισμού και ενεργοποίησης των κινητικών νευρώνων είναι συχνά στο επίκεντρο της μουσικοθεραπείας σε ασθενείς με κινητικές αναπηρίες. Η μουσικοθεραπεία με παιδιά και εφήβους σε συνδυασμό με σωματική δραστηριότητα και δράση, διαδραματίζει συχνά ένα σημαντικό θεραπευτικό ρόλο ακόμα και αν η κύρια έμφαση και στόχος της θεραπείας είναι τα ψυχικά προβλήματα.

Σε μελέτες πάνω στην εφαρμογή της μουσικοθεραπείας σε εγκεφαλικό επεισόδιο προτιμήθηκε μουσική γνωστή και οικεία στους ασθενείς. Οι ερευνητές έπρεπε να πάρουν συνέντευξη από τους ασθενείς, τους συγγενείς τους, και ούτω καθεξής, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η μουσική που χρησιμοποιείται στην θεραπεία, πραγματικά είχε μια συγκεκριμένη σημασία για τον ασθενή. Το ίδιο μουσικό κομμάτι μπορεί να σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα για πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους, και ως εκ τούτου, ό, τι μουσική χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς σκοπούς, πρέπει να εκφράζει μια συγκεκριμένη σχέση μεταξύ του υποκειμένου και της μουσικής που ακούει.

Για μερικούς ασθενείς ο Μότσαρτ ίσως είναι η σωστή επιλογή, μερικοί προτιμούν τους Beatles, και ούτω καθεξής. Οι μουσικοθεραπευτές συνήθως ενδιαφέρονται για τις εμπειρίες (εικόνες, μνήμες, κλπ), που βιώνει ή ανακαλεί ο ασθενής με τη μουσική. Ο στόχος είναι να βρεθεί η όσο το δυνατόν πιο συγκινητική, προσωπική και σημαντική μουσική από την πλευρά του ασθενούς. Οι γιατροί γνωρίζουν ότι ένα μουσικό κομμάτι από την παιδική ηλικία ενός ατόμου μπορεί να προκαλέσει απίστευτα ισχυρές μνήμες και συναισθήματα:

«Αυτή είναι η μουσική που άκουγα όταν ήμουν πολύ λυπημένος και ήμουν μόνος στη μοναξιά και την οργή ​​μου … Θυμάμαι καθαρά την ατμόσφαιρα, τότε και κάθε φορά που ακούω αυτό το τραγούδι και πάλι αισθάνομαι με τον ίδιο τρόπο ….». Σε αυτό το παράδειγμα, η μουσική βοηθά τον ασθενή να ανακαλέσει τις συναισθηματικές του αναμνήσεις από την παιδική του ηλικία, οι οποίες ήταν τραυματικές και αυτές είναι τώρα είναι υπό έρευνα στη θεραπεία. Όπως μπορείτε να δείτε, δεν είναι μόνο η μουσική, αλλά σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η σχέση μεταξύ του ασθενούς και του θεραπευτή, γεγονός που ολοκληρώνει το έργο της θεραπείας.

Η Μουσική μπορεί να είναι θεραπευτική ως τέτοια από μόνη της, αλλά και οι θεραπευτές μουσικής έχουν συγκεκριμένες τεχνικές στη διάθεσή τους να χρησιμοποιήσουν ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση στις μουσικές εμπειρίες του ασθενούς και το ψυχικό υλικό που αναδύεται με αυτές. Τις περισσότερες φορές στην καθημερινή ζωή μας, η μουσική έρχεται και φεύγει. Είναι παντού!. Την ίδια στιγμή, πολλοί από εμάς είμαστε εξαιρετικά επιλεκτικοί όταν πρόκειται για τη μουσική. Όταν ένας ραδιοσταθμός αρχίζει να παίζει μουσική που δεν μας αρέσει, μπορούμε γρήγορα να μεταβούμε σε έναν άλλο σταθμό. Τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι αναζητούν ασυνείδητα ευχάριστη μουσική – μουσική που να ρυθμίζει θετικά τη διάθεσή τους. Αλλά υπάρχουν επίσης άνθρωποι που ακούν θλιμμένη μουσική, προκειμένου να συντονιστούν με την θλίψη τους.

Με αυτό τον τρόπο η μουσική διευκολύνει το άτομο να περάσει κάποιες δύσκολες καταστάσεις στη ζωή τους. Εν συντομία, η μουσική που ακούμε στο ραδιόφωνο, εστιάζοντας σε κάτι άλλο, προκαλεί σπάνια αρνητική επίδραση επειδή υπό φυσιολογικές συνθήκες οι υγιείς άνθρωποι έχουν επίσης φυσιολογικούς και μάλλον ισχυρούς αμυντικούς μηχανισμούς που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή τους ζωή, ώστε να φιλτράρουν ότι είναι αρνητικό. Φυσικά, υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου η μουσική έχει σκόπιμα χρησιμοποιηθεί ως διεγερτικό, ή ενισχυτής μιας συγκεκριμένης διάθεσης – με άλλα λόγια, η επιθυμητή ατμόσφαιρα είναι ήδη εκεί, αλλά η μουσική χρησιμοποιείται για να ενισχύσει αυτό το κλίμα. Κατά την πρόσφατη σφαγή στη Νορβηγία, όπου 76 νέοι έχασαν τη ζωή τους, ο δράστης λέγεται ότι έδρασε έτσι αποτρόπαια, φορώντας ακουστικά και ακούγοντας μουσική!

Σε πολλές χώρες, η εκπαίδευση της μουσικοθεραπείας διδάσκεται στα Πανεπιστήμια. Στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, υπάρχουν αρκετές πανεπιστημιακές έδρες. Εξαιτίας αυτής της Ακαδημαϊκής πορείας της Μουσικοθεραπείας, τα αποτελέσματά της βρίσκονται συνεχώς υπό διερεύνηση και επανεκτίμηση, ειδικά σε σύγκριση με την θεραπευτικά παρεμφερή ψυχοθεραπεία. Αρκετές μελέτες αποτελεσματικότητας, καθώς και μετα-αναλύσεις έχουν γίνει σχετικά με τη μουσικοθεραπεία τον τελευταίο καιρό. Για να αναφέρουμε μερικές, υπάρχουν μετα-αναλύσεις σχετικά με τη μουσικοθεραπεία για τη θεραπεία της σχιζοφρένειας, σχετικά με την ψυχοπαθολογία των παιδιών και των εφήβων, για τον αυτισμό, για σοβαρές ψυχικές διαταραχές και για την κατάθλιψη.

Σε αυτές τις μετα-αναλύσεις η Μουσικοθεραπεία έχει βρεθεί να είναι μια αποτελεσματική μέθοδος θεραπείας. Μια πρόσφατη μελέτη (που δημοσιεύθηκε στο Stroke) έδειξε ότι ακούγοντας την προτιμώμενη από το υποκείμενο μουσική καθημερινά για μια περίοδο τριών μηνών βελτίωσε ασθενείς με οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο σε πολλούς τομείς, όπως στη λεκτική μνήμη και την εστίαση της προσοχής. Βελτιώθηκαν η σύγχυση και η κατάθλιψη σε σύγκριση με τις ομάδες ελέγχου. Μια άλλη πρόσφατη μελέτη (που δημοσιεύτηκε στο British Journal of Psychiatry) έδειξε ότι η μουσικοθεραπεία είναι μια αποτελεσματική μορφή θεραπείας της κατάθλιψης. Οι συμμετέχοντες στην ομάδα μουσικοθεραπείας βελτιώθηκαν σημαντικά σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου ως προς τα καταθλιπτικά και αγχώδη συμπτώματα, και βελτίωσαν γρηγορότερα την λειτουργικότητα τους.

Συμπέρασμα: Η μουσικοθεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί σε διάφορες νοσολογικές καταστάσεις. Η μουσικοθεραπεία μπορεί να χωριστεί σε δύο κύριες κατηγορίες, παθητική (ακρόαση μουσικής με βάση συγκεκριμένο πρόγραμμα) και ενεργητική (συμμετοχική). Το τελευταίο αναφέρεται στη μουσική αυτο-έκφραση και επικοινωνία, που συχνά είναι αυθόρμητη, με ελεύθερο αυτοσχεδιασμό με όργανα ή φωνή. Αντίθετα με την κοινή αντίληψη, η μουσικοθεραπεία δεν προϋποθέτει μουσικές δεξιότητες ή ταλέντο. Σε πολλές χώρες, η μουσικοθεραπεία εφαρμόζεται συχνότερα σε παιδιά και εφήβους, καθώς και σε ανθρώπους με αναπτυξιακές διαταραχές. Σύμφωνα με την κλινική εμπειρία και την έρευνα, η θεραπεία με μουσική φαίνεται να είναι μια συμπληρωματική μορφή θεραπείας, με εφαρμογή επίσης, στο πεδίο της παραδοσιακής ψυχοθεραπείας – για παράδειγμα στην θεραπεία των ψυχικών διαταραχών των ενηλίκων.

Εμμ. Πολυζόπουλος

Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής

info@psychomed.gr

http://www.psychomed.gr/

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Πως να προετοιμαστείτε ψυχολογικά πριν την Εξωσωματική γονιμοποίηση

Δεν έχει χέρια και κατασκευάζει τεχνητά μέλη. ΒΙΝΤΕΟ

Γιατί οι Ιάπωνες δεν παχαίνουν;

Το κάπνισμα από τρίτο χέρι, είναι εξίσου βλαβερό και καταστρεπτικό

Πως η φίμωση εμποδίζει το σεξ και την υγιεινή του πέους

Τα πιο περίεργα ιατρικά θαύματα- ΦΩΤΟ

Απίστευτες ιατρικές αλήθειες για τον κάθε λαό, που δεν γνωρίζετε