Η ερώτηση είναι απλή αλλά η απάντηση, όχι! Η σύγχρονη βιβλιογραφία απαντά με προσοχή: το δέρμα μπορεί να «μιλήσει» για λευχαιμία, αλλά η διάγνωση τίθεται μόνο με βιοψία από αξιόπιστο μικροβιολογικό εργαστήριο.
Λευχαιμία: Πώς σχηματίζονται τα περίεργα σημάδια στο δέρμα
Οι πετέχειες (πetechiae) και πορφύρες (μικρές, έντονες κηλίδες που μοιάζουν σαν μικρά στίγματα) στο δέρμα:
- Συνήθως συνδέονται με θρομβοπενία (χαμηλά αιμοπετάλια), κατάσταση που συχνά συνοδεύει τη λευχαιμία. Είναι κοινά στίγματα που πράγματι υποδηλώνουν λευχαιμία, όμως, δεν εμφανίζονται ειδικά και μόνο στη συγκεκριμένη νόσο. Μπορεί να εμφανιστούν, επίσης, σε λοιμώξεις, φαρμακευτικές αντιδράσεις κ.α.
- Leukemia cutis (LC): Είναι το φαινόμενο κατά το οποίο λευχαιμικά κύτταρα διηθούν το δέρμα και προκαλούν ποικιλόμορφες βλάβες: επίπεδες κηλίδες, πλάκες, οζίδια, ακόμη και έλκη.
- Η LC μπορεί να εμφανιστεί μετά τη διάγνωση της συστηματικής νόσου, αλλά σε μεμονωμένες περιπτώσεις προηγείται της αιματολογικής διάγνωσης και αυτό την καθιστά ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα για ερευνητές και κλινικούς γιατρούς.
Επίσης, σπάνιες μορφές εξωμυελικών όγκων που μπορεί να μοιάζουν με πρωτοπαθείς δερματικές αλλοιώσεις, ενδέχεται να προκαλέσουν διαγνωστική σύγχυση.
Δείτε επίσης: Πώς φαίνεται η λευχαιμία στο δέρμα: Εικόνες από εξανθήματα
Τι δείχνουν τα πιο πρόσφατα δεδομένα (2023–2025)
Σύγχρονες ανασκοπήσεις (2023) συνοψίζουν ότι η LC παραμένει σχετικά σπάνια αλλά κλινικά σημαντική. Η παρουσία της συνδέεται συχνά με πιο επιθετική ή προχωρημένη νόσο και χειρότερη πρόγνωση, αν και υπάρχουν εξαιρέσεις και μεμονωμένες περιπτώσεις μακροχρόνιας ύφεσης.
Από την άλλη, υπάρχουν και βλάβες στο δέρμα που εμφανίζονται πριν ανιχνευθούν λευχαιμικά κύτταρα στο αίμα ή στον μυελό. Αυτά τα περιστατικά υπογραμμίζουν ότι η δερματική διήθηση μπορεί, σπάνια, να αποτελεί πρώιμη ένδειξη της νόσου.
Ωστόσο πρόκειται για σπάνιες εξαιρέσεις και δεν αλλάζει το γεγονός ότι στην πλειονότητα των ασθενών η δερματική εκδήλωση εμφανίζεται σε συνδυασμό με ήδη διαγνωσμένη συστηματική νόσο.
Περίεργα σημάδια στο δέρμα και λευχαιμία: Πότε να ανησυχήσετε και πότε όχι
Παρ’ όλα αυτά, στις περισσότερες περιπτώσεις, τα περίεργα σημάδια στο δέρμα δεν σχετίζονται με λευχαιμία.
Πρόκειται για απλά δερματολογικά ή αγγειακά φαινόμενα που υποχωρούν μόνα τους ή οφείλονται σε φάρμακα, αλλεργίες, λοιμώξεις ή μικροτραυματισμούς.
Υπάρχουν, ωστόσο, μερικά σημάδια κινδύνου, που καλό είναι να γνωρίζει κανείς:
- Αν εμφανιστούν πολλαπλές, μικρές κόκκινες ή μωβ κηλίδες (petechiae), οι οποίες δεν «χλωμιάζουν» όταν πιεστούν με το δάχτυλο και επιμένουν.
- Αν οι κηλίδες συνοδεύονται από μώλωπες που δημιουργήθηκαν μόνοι τους, από αιμορραγία από τα ούλα ή τη μύτη, έντονη κόπωση ή ανεξήγητο πυρετό.
- Αν υπάρχουν οζώδεις ή παρόμοιες βλάβες στο δέρμα, που αυξάνονται σταδιακά σε μέγεθος ή αριθμό.
- Αν οι βλάβες συνοδεύονται από διογκωμένους λεμφαδένες ή αναιμία.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η σωστή αντιμετώπιση είναι η επίσκεψη σε αιματολόγο και όχι απλώς σε δερματολόγο.
Ο αιματολόγος μπορεί να ζητήσει πλήρη αιματολογικό έλεγχο (γενική αίματος, αιμοπετάλια, επίχρισμα περιφερικού αίματος) και, εφόσον χρειάζεται, βιοψία ή μυελόγραμμα.
Πότε να μην ανησυχήσετε
Δεν χρειάζεται πανικός αν εμφανιστούν:
- Μεμονωμένα σπυράκια, ερεθισμοί ή αλλεργικά εξανθήματα που αλλάζουν χρώμα ή υφή μέσα σε λίγες ημέρες.
- Μικρές κοκκινίλες που σχετίζονται με άσκηση, ζέστη ή στενά ρούχα.
- Μώλωπες που προκλήθηκαν π.χ. μετά από χτύπημα ή αιμοληψία.
- Κηλίδες που υποχωρούν μόνες τους ή δεν συνοδεύονται από άλλα συμπτώματα.
Ακόμα και τότε, αν οι αλλοιώσεις εμφανίζονται συχνά, είναι καλό να γίνει προληπτική αιματολογική εξέταση, ειδικά σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό αιματολογικών νόσων ή άτομα που λαμβάνουν φάρμακα τα οποία επηρεάζουν την πήξη του αίματος.
Πότε να πάτε άμεσα στο γιατρό
- Αν εμφανιστούν εκτεταμένες πορφυρές κηλίδες μέσα σε λίγες ώρες ή μέρες,
- Αν υπάρχει συνδυασμός με πυρετό, κόπωση, νυχτερινούς ιδρώτες, απώλεια βάρους,
- Αν οι βλάβες πονούν, αιμορραγούν ή επιδεινώνονται γρήγορα,
- Ή αν υπάρχει προηγούμενο αιματολογικό νόσημα.
Ο συνδυασμός δερματικών βλαβών με συστηματικά συμπτώματα είναι λόγος για άμεση ιατρική αξιολόγηση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η πρώιμη αναγνώριση τέτοιων ευρημάτων μπορεί να οδηγήσει σε έγκαιρη διάγνωση λευχαιμίας και να βελτιώσει την πρόγνωση.
TIP: Τα περισσότερα σημάδια δεν είναι επικίνδυνα, και τα επικίνδυνα δεν είναι πάντα εμφανή. Το σημαντικό είναι να γνωρίζουμε τι να παρατηρούμε και πότε να ζητάμε έλεγχο. Η ενημέρωση είναι πάντα ισχυρότερη από τον φόβο και μια προληπτική επίσκεψη σε αιματολόγο δεν έβλαψε ποτέ κανέναν.
Φωτογραφία: iStock