Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ένας από τους συχνότερους καρκίνους και η πρώτη αιτία θανάτου από κακοήθη νόσο παγκοσμίως σε άνδρες και γυναίκες.
Υπολογίζεται ότι το 2020 περισσότεροι από 2,06 εκατομμύρια άνθρωποι έμαθαν ότι πάσχουν από αυτόν. Επιπλέον, σε 1,8 εκατομμύρια ανήλθαν οι ασθενείς που έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας του.
Όπως αναφέρουν οι παθολόγοι-ογκολόγοι Πάρης Κοσμίδης και Γεώργιος Κουμάκης, διευθυντής και συνεργάτης αντίστοιχα της Β’ Παθολογικής-Ογκολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ, υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες καρκίνου του πνεύμονα:
- Ο μη-μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (ΜΜΚΠ)
- Ο μικροκυτταρικός καρκίνος πνεύμονα (ΜΚΠ)
Οι περισσότεροι ασθενείς προσέρχονται για διαγνωστική εκτίμηση με ύποπτα συμπτώματα για καρκίνο του πνεύμονα, όπως:
- Επίμονος βήχας
- Αιμόπτυση
- Δύσπνοια
Σε άλλους, η διάγνωση είναι ένα τυχαίο γεγονός, καθώς εντοπίζονται ύποπτα ευρήματα σε μια απλή ακτινογραφία θώρακος η οποία διενεργείται για άλλους λόγους.
Ο μη-μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (ΜΜΚΠ)
Είναι η μεγαλύτερη κατηγορία του καρκίνου πνεύμονα. Αποτελεί το 85% των περιστατικών και συμπεριλαμβάνει διάφορους ιστολογικούς τύπους. Οι τύποι αυτοί καθορίζονται με βάση το είδος των κυττάρων από τα οποία αποτελείται κάθε όγκος.
Ο μη-μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα ταξινομείται σε τέσσερα στάδια (σταδιοποίηση) με βάση το μέγεθος του όγκου και το πόσο έχει εξαπλωθεί στο σώμα. Η σταδιοποίηση είναι ουσιαστικά ο τρόπος με τον οποίο ο γιατρός ανακαλύπτει πόσο έχει επεκταθεί ο καρκίνος του πνεύμονα στο υπόλοιπο σώμα.
Τα στάδια του μη-μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα είναι τα Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV (1, 2, 3, 4). Ορισμένα από τα χαρακτηριστικά τους είναι τα εξής:
- Στάδιο 1: Ο καρκίνος εντοπίζεται στο δεξιό ή αριστερό πνεύμονα και δεν έχει διασπαρεί έξω από τον πνεύμονα ή σε λεμφαδένες.
- Στάδιο 2: Ο καρκίνος έχει διασπαρεί πέρα από τον πνεύμονα, όπως οι παρακείμενοι λεμφαδένες και οι γύρω περιοχές.
- Στάδιο 3: Ο καρκίνος είναι συνήθως μεγάλος σε μέγεθος ή έχει διασπαρεί στους λεμφαδένες που βρίσκονται ανάμεσα στους πνεύμονες.
- Στάδιο 4: Ο καρκίνος έχει διασπαρεί στον άλλο πνεύμονα ή σε άλλα μέρη του σώματος όπως τα οστά, το ήπαρ και ο εγκέφαλος. Επίσης, στο στάδιο 4 ανήκει και ο καρκίνος του πνεύμονα που έχει δημιουργήσει υγρό γύρω από τους πνεύμονες (πλευρίτιδα)
Κάθε στάδιο και άλλη θεραπεία
Οι ασθενείς με στάδιο 1 και 2 συνήθως θεραπεύονται με χειρουργική επέμβαση κατά την οποία αφαιρείται ο όγκος:
- Μαζί με τμήμα του πνεύμονα ή
- Μαζί με ολόκληρο τον πνεύμονα
Στους ασθενείς με σταδίου 1 καρκίνο του πνεύμονα συνήθως δεν χρειάζεται συμπληρωματική θεραπεία. Αντιθέτως, στους ασθενείς με σταδίου 2 καρκίνο συνήθως χρειάζεται περαιτέρω θεραπεία μετά το χειρουργείο που είναι:
- Ακτινοθεραπεία
- Χημειοθεραπεία
Ο μη-μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα 3ου σταδίου αντιμετωπίζεται με διάφορες μεθόδους. Η θεραπεία εξατομικεύεται σε κάθε ασθενή, αναλόγως με τη θέση του καρκίνου και το μέγεθός του. Στου ασθενείς συνήθως χορηγείται μία ή συνδυασμός των θεραπειών που ακολουθούν:
- Χημειοθεραπεία
- Ακτινοθεραπεία
- Ανοσοθεραπεία
- Χειρουργική επέμβαση
Όταν ο μη-μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα είναι 4ου σταδίου, δεν υπάρχει θεραπεία που να οδηγεί στην ίαση. Ωστόσο διάφορες θεραπευτικές προσεγγίσεις αμβλύνουν τα συμπτώματα των ασθενών και βελτιώνουν την επιβίωσή τους.
Στο στάδιο 4 οι ασθενείς θα λάβουν μία ή συνδυασμό από των παρακάτω θεραπειών:
- Χημειοθεραπεία
- Στοχευμένη θεραπεία (είναι φάρμακα που δρουν σε καρκίνους με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα)
- Ανοσοθεραπεία
- Χειρουργική επέμβαση (για να απομακρυνθούν πιθανές μεταστάσεις εκτός του πνεύμονα)
- Ακτινοθεραπεία (κυρίως για την ανακούφιση από συμπτώματα ή άλλες επιπλοκές που επιφέρουν αναπηρία
«Η είσοδος τα τελευταία χρόνια της μοριακής βιολογίας και της ανοσοθεραπείας έφερε επανάσταση στη θεραπεία του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα, με αύξηση της επιβίωσης και της ποιότητας ζωής πέραν όσων προσέφεραν η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία», τονίζουν οι κ.κ. Κοσμίδης και Κουμάκης.
Ο μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (ΜΚΠ)
Ο μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα είναι μία νόσος με ταχεία ανάπτυξη. Εκδηλώνεται σε άτομα που καπνίζουν ή κάπνιζαν στο παρελθόν.
H σταδιοποίησή του δεν γίνεται συνήθως με τα τέσσερα προαναφερθέντα στάδια, αλλά σε δύο στάδια: την περιορισμένη και την εκτεταμένη νόσο:
- Περιορισμένη νόσος: Οι ασθενείς με περιορισμένη νόσο έχουν καρκίνο σε μία θέση στον αριστερό ή τον δεξιό πνεύμονα και σε περιοχικούς λεμφαδένες (λεμφαδένες γύρω από τους πνεύμονες)
- Εκτεταμένη νόσος: Οι ασθενείς με εκτεταμένη νόσο εμφανίζουν μεταστάσεις στον άλλο πνεύμονα ή σε άλλα ζωτικά όργανα του σώματος
Και σε αυτή την περίπτωση, η αντιμετώπιση καθορίζεται με βάση το στάδιο. Οι ασθενείς με περιορισμένη νόσο αντιμετωπίζονται με συνδυασμό χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας.
Οι ασθενείς με εκτεταμένη νόσο συνήθως αντιμετωπίζονται με χημειοθεραπεία στην οποία έχει προστεθεί πρόσφατα και η ανοσοθεραπεία. Μετά την χημειοθεραπεία, μερικοί ασθενείς λαμβάνουν και ακτινοθεραπεία στους πνεύμονες. Επίσης, συχνά ακτινοβολούνται στον εγκέφαλο για την πρόληψη εγκεφαλικών μεταστάσεων.
Μετά το τέλος της θεραπείας
Είτε ο καρκίνος του πνεύμονα είναι μικροκυτταρικός, είτε μη-μικροκυτταρικός, χρειάζεται παρακολούθηση από τους θεράποντες ιατρούς μετά το πέρας της θεραπείας. Η παρακολούθηση γίνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και συμπεριλαμβάνει:
- Εργαστηριακές εξετάσεις και
- Απεικονιστικές εξετάσεις (λ.χ. αξονικές τομογραφίες θώρακος και κοιλίας, ακτινογραφίες θώρακος)
Η παρακολούθηση γίνεται για να εντοπιστεί εγκαίρως τυχόν υποτροπή ή επιδείνωση και να αντιμετωπιστεί αμέσως.
«Οι ασθενείς με καρκίνο πνεύμονα πρέπει να διέπονται από αισιοδοξία και να επισκέπτονται ειδικούς ιατρούς χειρουργούς και ογκολόγους, οι οποίοι έχουν γνώση και εμπειρία στην αντιμετώπισή του, ούτως ώστε να επιτυγχάνεται το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα», τονίζουν ο κ. Κοσμίδης και ο κ. Κουμάκης.
Και υπενθυμίζουν στους πάσχοντες ότι ο καρκίνος του πνεύμονα αντιμετωπίζεται σήμερα καλύτερα παρά ποτέ, χάρη στην είσοδο «των νέων στοχευμένων φαρμάκων και της ανοσοθεραπείας, που έφεραν αφενός αύξηση της επιβίωσης, αφετέρου σημαντική βελτίωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών, σημειώνοντας επανάσταση στην αντιμετώπιση της νόσου».
Φωτογραφία: iStock