Ζευγάρια που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) στο Ηνωμένο Βασίλειο, φαίνεται ότι εκμεταλλεύονται ένα νομικό «παραθυράκι» για να επιλέξουν τα έμβρυά τους, βάσει γενετικών προβλέψεων.
Ειδικότερα, η επιλογή αυτή γίνεται μέσω πολυγονιδιακού ελέγχου εμβρύων.
Πρόκειται για ένα γονιδιακό τεστ που δίνει τη δυνατότητα να «βαθμολογηθεί» το DNA των εμβρύων για χαρακτηριστικά όπως ο δείκτης νοημοσύνης, το ύψος και η μελλοντική υγεία.
Η τεχνική του πολυγονιδιακού ελέγχου, για σκοπούς επιλογής εμβρύων, απαγορεύεται ρητά στις βρετανικές κλινικές γονιμότητας, καθώς θεωρείται ανήθικη πρακτική και επιστημονικά μη τεκμηριωμένη.
Ωστόσο, η νομοθεσία περί προστασίας δεδομένων, επιτρέπει στους γονείς να αποκτούν τα πλήρη γενετικά δεδομένα των εμβρύων τους.
Με αυτά τα δεδομένα στη διάθεσή τους, μπορούν να απευθύνονται σε εταιρείες του εξωτερικού, που προσφέρουν πολυγονιδιακές αναλύσεις και να λάβουν προβλέψεις.
Σύγχυση σε κλινικές και ρυθμιστικές αρχές
Η Δρ Κριστίνα Χίκμαν, εμβρυολόγος και ιδρύτρια της κλινικής γονιμότητας Avenues στο Λονδίνο, τονίζει ότι οι εξελίξεις στις τεχνικές ελέγχου εμβρύων και η εμφάνιση εταιρειών στις ΗΠΑ, που προσφέρουν πολυγονιδιακό έλεγχο, έχουν δημιουργήσει «νομική και ηθική σύγχυση».
«Ο πολυγονιδιακός έλεγχος ανοίγει τον ασκό του Αιόλου», σημειώνει, έχοντας θέσει το θέμα και στην Αρχή Ανθρώπινης Γονιμοποίησης και Εμβρυολογίας (HFEA).
50.000 δολάρια για το καλύτερο έμβρυο
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, η εταιρεία Herasight, με έδρα τις ΗΠΑ, χρεώνει περίπου 50.000 δολάρια για την αξιολόγηση απεριόριστου αριθμού εμβρύων.
Μία 29 χρονη βρετανίδα, πελάτισσα της Herasight, δήλωσε ότι σκοπός της είναι να μειώσει τον κίνδυνο ασθενειών όπως ο διαβήτης και να επιλέξει έμβρυα με υψηλό προβλεπόμενο IQ.
«Οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να ξοδέψουν πολλά χρήματα και να περάσουν μεγάλη αγωνία για να δώσουν στα παιδιά τους μια καλύτερη ζωή», εξηγεί η ίδια, προσθέτοντας ότι η διαδικασία κοστίζει λιγότερο από ένα ιδιωτικό σχολείο ανά έτος.
Η Herasight υποστηρίζει ότι, σχετικά με τη νοημοσύνη, η μέση «ωφέλεια» που μπορούν να έχουν οι γονείς με τη «διαλογή», φτάνει τις έξι μονάδες IQ για ένα ζευγάρι με πέντε έμβρυα.
Επίσης, σύμφωνα με την εταιρεία, ο έλεγχος μπορεί να προβλέψει φύλο, ύψος, κίνδυνο καρδιοπάθειας, καρκίνου, Αλτσχάιμερ και σχιζοφρένειας.
Ηθικά διλήμματα και αντιπαραθέσεις
Η χρήση πολυγονιδιακών δεικτών, για επιλογή εμβρύων, παραμένει αμφιλεγόμενη. Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Γενετικής χαρακτηρίζει την τεχνική «μη αποδεδειγμένη και ανήθικη».
Επίσης, εκφράζονται ανησυχίες ότι τέτοιες πρακτικές μπορεί να οδηγήσουν σε μια κοινωνία με ακόμη πιο έντονες ανισότητες, που θα κανονικοποιηθεί η αντίληψη, ότι ορισμένα άτομα είναι γενετικά ανώτερα από άλλα
Ο καθηγητής Άνγκους Κλαρκ, κλινικός γενετιστής στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, σχολιάζει: «Αυτές οι εταιρείες εφαρμόζουν αμφιλεγόμενες πρακτικές, σε ένα συναισθηματικά φορτισμένο πλαίσιο. Κάποιοι γονείς μπορεί να μην αντισταθούν στον πειρασμό να επιλέξουν το ‘καλύτερο δυνατό παιδί’ αντί για οποιοδήποτε παιδί».
Τι είναι ο πολυγονιδιακός έλεγχος εμβρύων στην εξωσωματική γονιμοποίηση και τι προεμφυτευτικος
Ο προεμφυτευτικος γενετικός έλεγχος (PGT) είναι η διαδικασία ελέγχου του γενετικού υλικού των εμβρύων πριν από την εμβρυομεταφορά και γίνεται με στόχο την ανίχνευση σοβαρών ασθενειών (όπως η νόσος Χάντινγκτον, η δρεπανοκυτταρική αναιμία ή η κυστική ίνωση).
Ο πολυγονιδιακός έλεγχος εμβρύων (PGT-P) είναι μια τεχνική που στοχεύει στο να παρέχει προγνωστικούς δείκτες για φυσικά και ψυχικά χαρακτηριστικά ενός εμβρύου, όπως ο δείκτης νοημοσύνης, το ύψος ή η μελλοντική υγεία.
Αντίθετα με τις μονογονιδιακές παθήσεις, η γενετική βάση αυτών των χαρακτηριστικών κατανέμεται σε χιλιάδες γονίδια που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και με το περιβάλλον.
Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν μεγάλες γενετικές βάσεις δεδομένων για να αναπτύξουν αλγόριθμους που δίνουν πιθανότητες εμφάνισης αυτών των χαρακτηριστικών.
Ωστόσο, οι δείκτες αυτοί είναι πιθανολογικοί και δεν εγγυώνται ότι ένα έμβρυο με υψηλή προβλεπόμενη πιθανότητα θα αναπτύξει συγκεκριμένο χαρακτηριστικό ή νόσο.
Η ακρίβεια της μεθόδου στο πλαίσιο επιλογής εμβρύων δεν έχει επαρκώς τεκμηριωθεί και η χρήση της θεωρείται επιστημονικά αμφιλεγόμενη.
ΠΗΓΗ: Guardian
Φωτό: istock