Νάσος Ιωαννίδης MD, MSc | Ουρολόγος – Ανδρολόγος | Λαγκαδάς & Θεσσαλονίκη
https://www.urologosioannidis.gr
https://www.facebook.com/ioannidis.urologos
Η διάμεση κυστίτιδα είναι μια χρόνια κατάσταση που προκαλεί έντονη δυσφορία, χωρίς να οφείλεται σε μικροβιακή λοίμωξη ή άλλη εμφανή αιτία.
Αν και δεν απειλεί τη ζωή, μπορεί να μειώσει σημαντικά την ποιότητα της – ιδιαίτερα όταν δεν διαγιγνώσκεται σωστά ή καθυστερεί να αντιμετωπιστεί.
Ποια Είναι τα Συμπτώματα;
Τα πιο συχνά παράπονα των ασθενών περιλαμβάνουν:
- Πόνο ή κάψιμο στην περιοχή της κύστης ή χαμηλά στην κοιλιά
- Έντονη ανάγκη για ούρηση, πολλές φορές ακόμα και ανά 15-20 λεπτά
- Συχνουρία, ημέρα και νύχτα
- Αίσθημα πίεσης στην κύστη, ακόμα και όταν δεν είναι γεμάτη
- Δυσφορία κατά την ούρηση ή μετά από σεξουαλική επαφή
Τα συμπτώματα μπορεί να επιδεινώνονται σε περιόδους στρες, κόπωσης ή ορμονικών αλλαγών .
Ποιοι επηρεάζονται;
Η πάθηση είναι πιο συχνή στις γυναίκες, ιδιαίτερα ηλικίας 30-50 ετών, όμως εμφανίζεται και σε άνδρες, όπου συχνά συγχέεται με χρόνια προστατίτιδα. Υπολογίζεται ότι επηρεάζει περίπου 1 στους 100 ενήλικες, αν και οι αριθμοί ενδέχεται να είναι μεγαλύτεροι λόγω της συχνής λανθασμένης διάγνωσης.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Δεν υπάρχει κάποια “μαγική” εξέταση που να επιβεβαιώνει τη διάγνωση, πέραν της ιστολογικής εξέτασης η οποία είναι απαραίτητη όταν ανευρίσκονται ύποπτες βλάβες ή εκτεταμένη ερυθρότητα στην ουροδόχο κύστη. . Το πιο σημαντικό βήμα είναι να αποκλειστούν άλλες παθήσεις, όπως ουρολοιμώξεις, πέτρες, ενδομητρίωση ή όγκοι.
Ο ουρολόγος μπορεί να ζητήσει:
- Καλλιέργειες ούρων
- Υπέρηχο ή κυστεοσκόπηση (για να εξετάσει εσωτερικά την κύστη)
- Απεικονίστικό έλεγχο όπως αξονική τομογραφία
Διάμεση Κυστίτιδα: Τι την προκαλεί
Η ακριβής αιτία παραμένει άγνωστη. Ωστόσο, ενοχοποιούνται παράγοντες όπως:
- Βλάβη στο προστατευτικό στρώμα της κύστης (συγκεκριμένα στο γλυκοζαμινογλυκανικό στρώμα)
- Αυτοάνοσες διεργασίες
- Νευρολογική υπερευαισθησία
- Χρόνιο στρες ή τραύματα στην πύελο
Συγκεκριμένες μορφές διάμεσης κυστίτιδας, όπως αυτή με Hunner’s lesions (έλκη της κύστης), φαίνεται να έχουν ισχυρότερη ανοσολογική συμμετοχή και διαφορετικό μηχανισμό απ’ ό,τι οι περιπτώσεις χωρίς έλκη.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Η αντιμετώπιση γίνεται σταδιακά και εξατομικευμένα. Δεν υπάρχει μία θεραπεία που να ταιριάζει σε όλους. Οι διεθνείς οδηγίες (EAU – Ευρωπαϊκή Ουρολογική Εταιρεία και AUA – Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία) προτείνουν ένα προοδευτικό πλάνο, ξεκινώντας από τις πιο ήπιες μεθόδους.
1. Αλλαγές στον τρόπο ζωής (πρώτο βήμα)
Η καθημερινότητα παίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση των συμπτωμάτων:
- Αποφυγή ερεθιστικών τροφών όπως καφές, αλκοόλ, αναψυκτικά, όξινα και πικάντικα φαγητά
- Ούρηση με πρόγραμμα, όχι κάθε φορά που υπάρχει μικρή ενόχληση
- Ασκήσεις χαλάρωσης και διαχείριση άγχους
- Καταγραφή ημερολογίου με συμπτώματα και διατροφή, για να εντοπιστούν πιθανοί επιβαρυντικοί παράγοντες
2. Φαρμακευτική αγωγή (σε περίπτωση επιμονής των συμπτωμάτων)
Οι πιο συνήθεις επιλογές περιλαμβάνουν:
- Amitriptyline: αντικαταθλιπτικό σε χαμηλές δόσεις, μειώνει την ευαισθησία των νεύρων
- Hydroxyzine: αντιισταμινικό που περιορίζει φλεγμονώδεις αντιδράσεις
- Pentosan Polysulfate Sodium (PPS): βοηθά στην αποκατάσταση του προστατευτικού στρώματος της κύστης (χρησιμοποιείται με καλά ποσοστά επιτυχίας)
Ανάλογα με την περίπτωση, μπορεί να χορηγηθούν και:
- Γκαμπαπεντίνη για την ανακούφιση νευρογενούς πόνου
- Αναλγητικά για βραχυπρόθεσμη ανακούφιση ή αντιχολινεργικά φάρμακα εμπειρικά
3. Θεραπείες με έγχυση στην κύστη (ενδοκυστικές)
Αν τα παραπάνω δεν αποδώσουν, ο γιατρός μπορεί να προτείνει θεραπείες που χορηγούνται απευθείας στην κύστη, με καθετήρα.
Συνηθισμένα υλικά:
- Υαλουρονικό οξύ και χονδροϊτίνη – ενισχύουν το τοίχωμα της κύστης
- DMSO – έχει αντιφλεγμονώδη και αναλγητική δράση
Οι εγχύσεις γίνονται συνήθως μία φορά την εβδομάδα για 4-6 εβδομάδες και επαναλαμβάνονται περιοδικά, αν υπάρχει ανάγκη.
4. Φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους
Σε αρκετές περιπτώσεις, η ενόχληση δεν περιορίζεται στην κύστη αλλά σχετίζεται και με σπασμούς στους μυς της πυελικής περιοχής.
Η ειδική φυσικοθεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:
- Χειρομασάζ από εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή
- Ασκήσεις διάτασης
- Βιοανάδραση (biofeedback)
- Χαλαρωτικές τεχνικές
5. Εναλλακτικές και συμπληρωματικές θεραπείες
Ανάλογα με την ανταπόκριση του ασθενούς, μπορούν να δοκιμαστούν:
- Βοτανοθεραπεία (π.χ. quercetin)
- Συμπληρώματα διατροφής που στοχεύουν στη φλεγμονή
- Γνωσιακή – Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT), σε ασθενείς με χρόνιο στρες ή κατάθλιψη
- Διατροφικά πρωτόκολλα, με την υποστήριξη διατροφολόγου
6. Προχωρημένες λύσεις (σε σοβαρές περιπτώσεις)
Όταν οι πιο ήπιες θεραπείες δεν βοηθούν, μπορεί να συζητηθούν:
- Νευροδιέγερση (sacral neuromodulation) – εμφύτευση μικρής συσκευής που ρυθμίζει τη νευρική λειτουργία της κύστης
- Ενέσεις botox στην κύστη – χαλαρώνουν το τοίχωμα και μειώνουν τις συσπάσεις
- Χειρουργική αφαίρεση αλλοιώσεων (π.χ. Hunner’s ulcers)
Τι πρέπει να περιμένω μακροπρόθεσμα;
Η πορεία της διάμεσης κυστίτιδας είναι ατομική. Για κάποιους, η κατάσταση ελέγχεται με απλές αλλαγές. Για άλλους, απαιτεί συνδυασμό θεραπειών και παρακολούθηση.
Η συστηματική επανεκτίμηση είναι σημαντική: Αν μια θεραπεία δεν βοηθά μέσα σε λίγους μήνες, προχωράμε σε επόμενο στάδιο.
Συμπερασματικά, η διάμεση κυστίτιδα είναι μια πολύ δύσκολη, αλλά διαχειρίσιμη πάθηση. Η σωστή διάγνωση, η εξατομικευμένη θεραπεία και η συνεργασία με τον γιατρό είναι το “κλειδί” για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Οι σύγχρονες ιατρικές κατευθύνσεις προσφέρουν πολλές επιλογές και κάθε βήμα μετράει.