Στην εγκύκλιο της Ειρήνης Αγαπηδάκη υπογραμμίζεται πως η υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών από τα πρώτα χρόνια της ζωής είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Η σωστή διατροφή συμβάλλει στην ιδανική ανάπτυξη και υγεία των παιδιών και θέτει τα θεμέλια για την υγεία και ευημερία του μελλοντικού ενήλικα μέσω της πρόληψης σημαντικών χρόνιων νοσημάτων, όπως η παχυσαρκία, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και ο σακχαρώδης διαβήτης.
Όπως αναφέρει, πλήθος ερευνών τις τελευταίες δύο δεκαετίες καταδεικνύουν ότι η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των χωρών με τα υψηλότερα ποσοστά παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας παγκοσμίως.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του προγράμματος COSI του Ευρωπαϊκού γραφείου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που διενεργήθηκε σε 48 χώρες τα έτη 2022 – 2024, το 33% των κοριτσιών και το 41% των αγοριών ηλικίας 7-9 ετών στη χώρα μας είχαν βάρος υψηλότερο του φυσιολογικού.
Οι πολιτικές, ωστόσο, των τελευταίων ετών φαίνεται πως έχουν αποδώσει, καθώς παρατηρήθηκε μείωση του επιπολασμού της υπερβαρότητας κατά 6% στα κορίτσια και 2,9% στα αγόρια σε σύγκριση με την αντίστοιχη έρευνα της περιόδου 2018 – 2020.
Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας αναφέρεται και στη διατροφική διαχείριση παιδιών με τροφικές αλλεργίες και δυσανεξίες και υπενθυμίζει ότι τα εν λόγω νοσήματα θα πρέπει να δηλώνονται από τους γονείς στον Σταθμό και να είναι ενήμεροι ο παιδίατρος, ο διαιτολόγος – διατροφολόγος, καθώς και το προσωπικό του σταθμού, οι οποίοι οφείλουν να μεριμνήσουν ώστε το παιδί να ακολουθεί τροποποιημένο διαιτολόγιο στο οποίο δεν περιλαμβάνονται οι εν λόγω τροφές.
Οι γενικές συστάσεις που παρέχονται από το υπουργείο Υγείας είναι οι εξής:
- Αποφυγή τροφίμων που χαρακτηρίζονται ως ενεργειακά πυκνά και πτωχά σε θρεπτικά συστατικά.
- Περιορισμός των πρόσθετων και ελεύθερων σακχάρων.
- Περιορισμός των κορεσμένων και trans λιπαρών.
- Παροχή φρέσκων φρούτων και λαχανικών και προϊόντων ολικής άλεσης.
Στην εγκύκλιο γίνεται επίσης αναφορά στις διαφορές που υπάρχουν στο διαιτολόγιο που προσφέρουν οι δημόσιοι και οι ιδιωτικοί παιδικοί σταθμοί.
Δημόσιοι σταθμοί
Βρέφη και Νήπια > 18 μηνών
- Το μεγαλύτερο ποσοστό των σταθμών (97,9%), προσφέρει σε καθημερινή βάση φρέσκα φρούτα και φρουτοσαλάτες. Ταυτόχρονα όμως, υψηλό είναι και το ποσοστό των σταθμών που προσφέρει τουλάχιστον 1-2 ημέρες την εβδομάδα φρέσκους χυμούς φρούτων (29,1%).
- Υψηλό είναι και το ποσοστό των σταθμών που προσφέρει τουλάχιστον 3-4 ημέρες την εβδομάδα λαχανικά ή σαλάτες (85,9%).
- Το 37,2% των σταθμών δεν προσφέρουν καθόλου επεξεργασμένα/λευκά δημητριακά, ενώ το 73% προσφέρει τουλάχιστον 3-4 ημέρες την εβδομάδα μη επεξεργασμένα δημητριακά (όπως ψωμί, ζυμαρικά και δημητριακά πρωϊνού ολικής άλεσης, καστανό ρύζι και βρώμη).
- Παρατηρήθηκε σημαντική τήρηση των συστάσεων αναφορικά με την πλήρη αποφυγή:
Αλλαντικών – προϊόντων κόκκινου κρέατος (99,3%), τηγανητών (97,9%) και σύνθετων αρτοσκευασμάτων (97,2%) [Ομάδα τροφίμων υψηλών σε κορεσμένα-Trans λιπαρά].
Σοκολατούχο γάλα (100%), άλειμμα σοκολάτας και σοκολάτα (99,3%), κομπόστα φρούτων και επιδόρπιο γιαουρτιού (98,6%), τσουρέκι (95%), ρυζόγαλο (88,7%), κρέμα συσκευασμένη (87,9%) και μπισκότα (85%) [Ομάδα τροφίμων υψηλών σε πρόσθετα σάκχαρα].
- Απεναντίας, χαμηλότερη βρέθηκε η συμμόρφωση προς τις συστάσεις αναφορικά με την πλήρη αποφυγή:
Μαργαρίνης και βουτύρου (60,7%) [Ομάδα τροφίμων υψηλών σε κορεσμένα-Trans λιπαρά].
Ταχινιού υψηλών σακχάρων (με κακάο, μέλι ή πορτοκάλι) (69,6%) [Ομάδα τροφίμων υψηλών σε πρόσθετα σάκχαρα].
Βρέφη < 18 μηνών
Αναφορικά με τις συστάσεις εβδομαδιαίας κατανομής μεσημεριανού γεύματος, παρατηρήθηκε υψηλή συμμόρφωση των σταθμών σε αυτές, και συγκεκριμένα:
- Κοτόπουλο 1-2 ημέρες την εβδομάδα: 100%.
- Όσπρια, 1 ημέρα την εβδομάδα: 100%.
- Ψάρι, 1-2 ημέρες την εβδομάδα: 85,3%.
- Κόκκινο κρέας έως 1 ημέρα την εβδομάδα: 98,5%.
- Λαχανικά, ως συνοδευτικά των γευμάτων (τουλάχιστον 1-2 ημέρες την εβδομάδα: 98,5%
- Το ποσοστό των σταθμών που δήλωσαν ότι προσφέρουν φρούτα καθημερινά ήταν 88,2%. Και εδώ όμως παρατηρήθηκε υψηλό ποσοστό στους σταθμούς που προσφέρουν τουλάχιστον 1-2 ημέρες την εβδομάδα φρέσκους χυμούς φρούτων (30,9%).
Σχετικά με την ομάδα τροφίμων υψηλών σε κορεσμένα-Trans λιπαρά, παρατηρήθηκε καθολική τήρηση των συστάσεων (από το 100% των σταθμών) στα αλλαντικά-προϊόντα κόκκινου κρέατος και τα τηγανητά, και πολύ υψηλή στα σύνθετα αρτοσκευάσματα (95,6%).
Σχετικά με την ομάδα τροφίμων υψηλών σε πρόσθετα σάκχαρα, η τήρηση των συστάσεων ήταν καθολική (από το 100% των σταθμών) σε πολλά τρόφιμα (σοκολάτα, σοκολατούχο γάλα, άλειμμα σοκολάτας, επιδόρπιο γιαουρτιού) και πολύ υψηλή στην κομπόστα φρούτων (98,5%), το ρυζόγαλο (95,6%), το τσουρέκι (94,1%), τα μπισκότα (86,8%) και το ταχίνι υψηλών σακχάρων (83,8%).
Ιδιωτικοί Σταθμοί
Βρέφη και Νήπια > 18 μηνών
Σε αντίθεση με τους δημόσιους σταθμούς, το ποσοστό των σταθμών που προσφέρει σε καθημερινή βάση φρέσκα φρούτα και φρουτοσαλάτες ανήλθε στο 69,8%, ενώ σημαντικό ποσοστό αυτών τα προσφέρει μόλις έως 1-2 ημέρες την εβδομάδα (12,8%). Ταυτόχρονα, υψηλό βρέθηκε και το ποσοστό των σταθμών που προσφέρει τουλάχιστον 1-2 ημέρες την εβδομάδα φρέσκους χυμούς φρούτων (39,5%).
Υψηλό βρέθηκε το ποσοστό των σταθμών που προσφέρει τουλάχιστον 3-4 ημέρες την εβδομάδα λαχανικά ή σαλάτες (84,9%).
Το 25% των σταθμών δεν προσφέρουν καθόλου επεξεργασμένα/λευκά δημητριακά, ενώ το 48,3% προσφέρει τουλάχιστον 3-4 ημέρες την εβδομάδα μη επεξεργασμένα δημητριακά (όπως ψωμί, ζυμαρικά και δημητριακά πρωϊνού ολικής άλεσης, καστανό ρύζι και βρώμη).
Παρατηρήθηκε και εδώ σημαντική προσκόλληση στις συστάσεις αναφορικά με την πλήρη αποφυγή:
- Αλλαντικών – προϊόντων κόκκινου κρέατος (95,4%), τηγανητών (95,2%) και σύνθετων αρτοσκευασμάτων (83,9%) [Ομάδα τροφίμων υψηλών σε κορεσμένα-Trans λιπαρά]
- Σοκολατούχο γάλα και σοκολάτα (100%), κομπόστα φρούτων (98,8%), άλειμμα σοκολάτας και επιδόρπιο γιαουρτιού (96,5%), κρέμα συσκευασμένη (95,3%), ρυζόγαλο (89,4%), μπισκότα (82,4%) και τσουρέκι (80,2%) [Ομάδα τροφίμων υψηλών σε πρόσθετα σάκχαρα]. Επίσης, σε σχέση με τους δημόσιους σταθμούς, στους ιδιωτικούς παρατηρήθηκε υψηλότερη προσκόλληση στην πλήρη αποφυγή ταχινιού υψηλών σακχάρων (75%).
- Απεναντίας, όπως και στους δημόσιους σταθμούς, σχετικά χαμηλή βρέθηκε η συμμόρφωση των ιδιωτικών σταθμών με τις συστάσεις αναφορικά με την πλήρη αποφυγή της μαργαρίνης και του βουτύρου (67,9%) [Ομάδα τροφίμων υψηλών σε κορεσμένα-Trans λιπαρά]
Βρέφη < 18 μηνών
Αναφορικά με τις συστάσεις εβδομαδιαίας κατανομής μεσημεριανού γεύματος, παρατηρήθηκε υψηλή προσκόλληση των σταθμών σε αυτές, και συγκεκριμένα:
- Κοτόπουλο 1-2 ημέρες την εβδομάδα: 100%.
- Όσπρια, 1 ημέρα την εβδομάδα: 95,9%.
- Ψάρι, 1-2 ημέρες την εβδομάδα: 83,7%.\
- Κόκκινο κρέας έως 1 ημέρα την εβδομάδα: 91,7%.
- Λαχανικά, ως συνοδευτικά των γευμάτων (τουλάχιστον 1-2 ημέρες την εβδομάδα): 100%
- Το ποσοστό των σταθμών που δήλωσαν ότι προσφέρουν φρούτα καθημερινά ήταν χαμηλότερο σε σχέση με αυτό των δημόσιων σταθμών (72%), ενώ υψηλότερο βρέθηκε και το ποσοστό των σταθμών που προσφέρουν τουλάχιστον 1-2 ημέρες την εβδομάδα φρέσκους χυμούς φρούτων (37,5%).
Σχετικά με την ομάδα τροφίμων υψηλών σε κορεσμένα-Trans λιπαρά, όπως και στους δημόσιους σταθμούς, έτσι και στους ιδιωτικούς παρατηρήθηκε υψηλή προσκόλληση στην αποφυγή των τηγανητών (100%), των αλλαντικών-προϊόντων κόκκινου κρέατος (98%) και σύνθετων αρτοσκευασμάτων (94%).
Τέλος, σχετικά με την ομάδα τροφίμων υψηλών σε πρόσθετα σάκχαρα, η τήρηση των συστάσεων ήταν καθολική (από το 100% των σταθμών) στην αποφυγή πολλών τροφίμων (σοκολατούχο γάλα, άλειμμα σοκολάτας, σοκολάτα και κομπόστα) και πολύ υψηλή στην αποφυγή επιδόρπιου γιαουρτιού (96%), ρυζόγαλου (92%), συσκευασμένης κρέμας και τσουρεκιού (90%), ταχινιού υψηλών σακχάρων (87,8%) και μπισκότων (84%).
Φωτογραφία: iStock