Ο συστηματικός προληπτικός έλεγχος των ματιών μπορεί να οδηγήσει στην ανίχνευση και αντιμετώπιση προβλημάτων στην όραση πριν προλάβουν να δημιουργήσουν μαθησιακές ή άλλες δυσκολίες στο παιδί, αναφέρει ένας Έλληνας καθηγητής.
Οι βασικές πυλώνες της μάθησης (γραφή, ανάγνωση, κατανόηση) έχουν άμεση συσχέτιση με την όραση. Μελέτες λ.χ. έχουν δείξει ότι ποσοστό έως και 60% των μαθητών με δυσκολίες στην ανάγνωση, πάσχουν από υποκείμενα προβλήματα οράσεως.
Επιπλέον, «η φτωχή όραση μπορεί να προκαλεί πονοκεφάλους, κόπωση και δυσφορία στον μαθητή που επιδεινώνουν ακόμα περισσότερο τις επιδόσεις του στο σχολείο», αναφέρει ο χειρουργός οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
Τα παιδιά, όμως, συχνά δεν συνειδητοποιούν ότι έχουν πρόβλημα όρασης, διότι δεν γνωρίζουν πως θα έπρεπε φυσιολογικά να βλέπουν. Γι’ αυτό τον λόγο συνιστάται να αρχίζει νωρίς στη ζωή ο προληπτικός έλεγχος των ματιών. Πόσω μάλλον που πολλές θεραπείες είναι πιο αποτελεσματικές όταν εφαρμόζονται νωρίς στη ζωή.
Στην προσχολική ηλικία
Οι κατευθυντήριες οδηγίες για τον περιοδικό προληπτικό έλεγχο των ματιών και της όρασης ορίζουν πως στην προσχολική ηλικία πρέπει να γίνουν οπωσδήποτε τρεις έλεγχοι:
- Ο πρώτος γίνεται στη νεογνική ηλικία από τον παιδίατρο. Εκείνος κάνει την πρώτη οφθαλμολογική εκτίμηση και αναζητά προβλήματα όπως ο στραβισμός και η αμβλυωπία
- Ο δεύτερος έλεγχος γίνεται σε ηλικία περίπου 3 ετών από τον παιδοοφθαλμίατρο
- Ο τρίτος έλεγχος γίνεται όταν το παιδί αρχίσει το σχολείο (σε ηλικία 5 ή 6 ετών).
Εάν έως αυτή την ηλικία το παιδί έχει φυσιολογική όραση, συνιστάται επανέλεγχος κάθε 1 ή 2 χρόνια. Σε διαφορετική περίπτωση τη συχνότητα την ορίζει ο παιδοοφθαλμίατρος.
Στην εφηβεία
Στην εφηβεία συνιστάται να γίνεται προληπτικός έλεγχος μία φορά τον χρόνο ή συχνότερα εάν:
- Υπάρχει οικογενειακό ιστορικό οφθαλμικών παθήσεων ή/και
- Ο έφηβος αντιμετωπίζει οφθαλμολογικό πρόβλημα
Ο ετήσιος έλεγχος είναι απαραίτητος διότι τα αδιάγνωστα προβλήματα όρασης στην εφηβεία μπορεί να δημιουργήσουν και προβλήματα συμπεριφοράς, όπως έχουν δείξει πολλές μελέτες.
Ειδικά στους εφήβους ηλικίας 15 ετών είναι απαραίτητος ένας λεπτομερής οφθαλμολογικός έλεγχος, που περιλαμβάνει μυδρίαση (διαστολή της κόρης του ματιού μετά την ενστάλαξη ειδικού κολλύριου). Αυτό συνιστάται διότι στην ηλικία αυτή εκδηλώνεται συχνότερα μία πάθηση των ματιών που λέγεται κερατόκωνος και επηρεάζει σοβαρά την όραση.
«Ο κερατόκωνος εκδηλώνεται όταν παρουσιάζουν λέπτυνση οι ίνες κολλαγόνου στον κερατοειδή χιτώνα του ματιού (είναι ο επιφανειακός χιτώνας του). Αυτό προκαλεί αστάθεια στον κερατοειδή και αλλαγή στο σχήμα του, το οποίο από σφαιρικό γίνεται κωνικό», εξηγεί ο κ. Κανελλόπουλος. «Το επακόλουθο είναι να αναπτύσσει ο ασθενής πολύ μεγάλη μυωπία και σημαντικό αστιγματισμό. Συχνά έχει διαφορετικούς βαθμούς σε κάθε μάτι, οι οποίοι μάλιστα δεν σταθεροποιούνται αλλά αλλάζουν συνεχώς».
Με τον τακτικό προληπτικό οφθαλμολογικό έλεγχο μπορεί επίσης να γίνουν αντιληπτά συστηματικά προβλήματα υγείας, όπως η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 που δυστυχώς παρατηρούνται σε ολοένα περισσότερους ανηλίκους λόγω:
- Κακής διατροφής
- Καθιστικής ζωής
- Παχυσαρκίας
Τι περιλαμβάνει ο έλεγχος
Ο οφθαλμολογικός έλεγχος συμπεριλαμβάνει εξετάσεις για:
- Διαθλαστικές ανωμαλίες (αμετρωπίες) που προκαλούν θόλωμα της όρασης (π.χ. μυωπία, αστιγματισμός)
- Διαταραχές της λειτουργικής όρασης (π.χ. στραβισμός)
- Διαταραχές της οπτικής αντίληψης (π.χ. αχρωματοψία).
Τα ύποπτα συμπτώματα
Εξίσου σημαντικό, όμως, είναι να παρατηρείτε το παιδί σας και να ανταποκριθείτε αμέσως εάν αρχίσει να παραπονιέται για συμπτώματα ύποπτα για πρόβλημα στην όραση, όπως:
- Θόλωμα της όρασης
- Κόπωση και δυσφορία
- Προοδευτική μείωση της προσοχής
- Συχνό τρίψιμο των ματιών
- Ανεξήγητους πονοκεφάλους
- Ανάγκη να σκύβει προς το τραπέζι ή να φέρνει το βιβλίο/την οθόνη κοντά στο πρόσωπό του για να διαβάσει
- Κάλυψη ή κλείσιμο του ενός ματιού
- Μισοκλείσιμο των ματιών όταν θέλει να δει κάτι
- Δυσκολίες στην ανάγνωση ή/και απώλεια της σειράς των λέξεων/προτάσεων/γραμμών όταν διαβάζει
- Κάμψη του κεφαλιού προς την μία πλευρά
- Διπλωπία (βλέπει διπλά είδωλα)
- Δυσκολίες στην ανάγνωση στον πίνακα ή στο να δει καθαρά μακρινά αντικείμενα
- Ανάγκη να κάθεται πολύ κοντά στην τηλεόραση ή στο κομπιούτερ για να βλέπει
- Ανάγκη να σκύβει πολύ κοντά στο τραπέζι/θρανίο για να γράψει
Εάν το παιδί παρουσιάσει οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα, καλό είναι να προγραμματίσετε το συντομότερο δυνατό μία επίσκεψη στον οφθαλμίατρο, τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος.
Φωτογραφία: iStock