Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο ΣΦΕΕ, η κλινική έρευνα διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην προάσπιση της Δημόσιας Υγείας. Χάρη στην κλινική έρευνα, λ.χ., αναπτύχθηκαν σε λιγότερο από ένα χρόνο εμβόλια κατά της πανδημίας που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός.
Επιπλέον διεξάγονται παγκοσμίως περισσότερες από 4.800 κλινικές μελέτες για την εξεύρεση κατάλληλης θεραπείας κατά της COVID-19. Συνολικά ερευνώνται περισσότερα από 1.000 υποψήφια φάρμακα. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται 100 τα οποία αποτελούν υποψήφια εμβόλια.
Ο ΣΦΕΕ τονίζει πως αγωνίζεται διαχρονικά για την ανάπτυξη της κλινικής έρευνας στην Ελλάδα, καθώς η χώρα μας υστερεί σε αριθμό κλινικών μελετών. Όπως αναφέρει, στην Ευρώπη επενδύονται ετησίως περισσότερα από 36 δισεκατομμύρια ευρώ στην κλινική έρευνα. Η Ελλάδα, όμως, απορροφά μόλις τα 100 εκατομμύρια από αυτά. Σε σύγκριση με την Ελλάδα, η Ουγγαρία προσελκύει πέντε φορές περισσότερες επενδύσεις σε κλινικές έρευνες. Η Δανία 30 φορές περισσότερες και το Βέλγιο 70 φορές περισσότερες.
Παροχή κινήτρων
Ο ΣΦΕΕ τονίζει πως την τελευταία διετία έχουν γίνει βήματα από την Πολιτεία στην παροχή κινήτρων για περισσότερες κλινικές έρευνες. Τέτοια κίνητρα είναι:
- Η δυνατότητα συμψηφισμού των επενδύσεων σε κλινικές μελέτες με το clawback που καλείται να καταβάλει κάθε εταιρεία
- Ο τριπλασιασμός του φορολογικού συντελεστή υπερέκπτωσης για επενδύσεις σε Έρευνα & Ανάπτυξη
Αποτέλεσμα αυτών των κινήτρων είναι μικρή αύξηση στον αριθμό των κλινικών μελετών τα τελευταία χρόνια. Έτσι, από 134 κλινικές μελέτες το 2018, το 2019 πραγματοποιήθηκαν 154 και το 2020 έγιναν 175. Και πάλι, όμως, οι δυνατότητες της Ελλάδος είναι πολύ περισσότερες, υπογραμμίζει ο Σύνδεσμος.
Επενδυτικό hub
Ο ΣΦΕΕ επιδιώκει σταθερά τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα να αναδειχθεί σε επενδυτικό «hub» έρευνας και ανάπτυξης για την κλινική έρευνα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Αναγνωρίζει ότι η χώρα διαθέτει άρτια εκπαιδευμένο επιστημονικό προσωπικό διεθνούς βεληνεκούς, καθώς και τις επαρκείς υποδομές στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (υψηλός αριθμός νοσοκομείων και ιατρών) και ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς.
Ο ΣΦΕΕ σε συνεργασία με την PwC ολοκλήρωσαν προσφάτως σχετική μελέτη με καλές πρακτικές άλλων χωρών για την προσέλκυση κλινικών μελετών. Τη μελέτη αυτή κοινοποίησε προς τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας.
Όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα της μελέτης, χρειάζεται να καταρτιστεί ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο το οποίο θα βασίζεται:
- Στη διευκόλυνση της συμμετοχής των ασθενών
- Στην απλούστευση των διαδικασιών, τη μείωση της γραφειοκρατίας και τη βελτίωση του χρόνου εγκρίσεων
- Στην παροχή περαιτέρω κινήτρων για έρευνα και ανάπτυξη
- Στην εκπαίδευση του διοικητικού προσωπικού των νοσοκομείων.
Η πρόταση του ΣΦΕΕ
Πρόταση του ΣΦΕΕ είναι η δημιουργία Επιτελικής Δομής στο Υπουργείο και σε όλα τα μεγάλα νοσοκομεία της χώρας. Η Δομή αυτή θα λειτουργεί συντονιστικά ως one-stop-shop. Με τον τρόπο αυτό θα αυξηθεί στο μέγιστο η συμμετοχή της χώρας μας στο πεδίο της κλινικής έρευνας.
Η Δανία, λ.χ., ίδρυσε το 2012 Εθνικό Γραφείο Κλινικών Μελετών με αντίστοιχες αρμοδιότητες, ώστε να αντιμετωπίσει παρεμφερή προβλήματα. Σήμερα βρίσκεται στην τρίτη θέση πανευρωπαϊκά στις κατά κεφαλήν επενδύσεις σε κλινικές μελέτες.
Ο ΣΦΕΕ εκτιμά ότι αν υιοθετηθεί η πρότασή του, τα οφέλη θα είναι πολλαπλά, πρωτίστως για τους ασθενείς που θα συμμετέχουν στις κλινικές μελέτες, αλλά και για τους συμμετέχοντες ερευνητές, τις δομές υγείας και την οικονομία της χώρας. Ειδικότερα τα οφέλη θα είναι:
- Για τους ασθενείς: Ταχεία και δωρεάν πρόσβαση σε νέες θεραπείες, φάρμακα και εργαστηριακές και διαγνωστικές εξετάσεις χωρίς καμία επιβάρυνση. Συνεχής και υψηλού επιπέδου ιατρική παρακολούθηση.
- Για τους ερευνητές: Οι γιατροί και το λοιπό προσωπικό που συμμετέχουν στις κλινικές μελέτες βελτιώνουν σημαντικά τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους γύρω από κάθε νόσημα. Το αποτέλεσμα είναι να βελτιώνεται σημαντικά η ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουν στο σύνολο των ασθενών. Οι κλινικές μελέτες είναι επίσης ένας τρόπος να επιστρέψουν στην Ελλάδα οι επιστήμονες που έφυγαν στο εξωτερικό (brain gain).
- Για την επιχειρηματικότητα και την απασχόληση: Δίνεται η ευκαιρία διαρκούς εκπαίδευσης με επιστημονικό ανθρώπινο δυναμικό.
- Για την οικονομία της χώρας: Προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων (FDI), εξοικονόμηση πόρων για το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Για κάθε επένδυση που γίνεται σε κλινικές μελέτες στη χώρα μας, πάνω από το 70% του προϋπολογισμού της προορίζεται για αμοιβές των ερευνητών και έσοδα για τα νοσοκομεία. Με αυτό τον τρόπο ενισχύονται σημαντικά οι προϋπολογισμοί των δημόσιων νοσοκομείων.
Πενταπλάσιες επενδύσεις
Ο ΣΦΕΕ εκτιμά πως αν η χώρα μας φθάσει στον ευρωπαϊκό μέσο όρο (Μ.Ο.) των κλινικών μελετών, μπορεί να προσελκύει ετησίως επενδύσεις ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ, από 100 εκατομμύρια το 2020. Μπορεί επίσης να επιτύχει σημαντική αύξηση του ΑΕΠ και δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας.
Ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ Ολύμπιος Παπαδημητρίου, σημείωσε σχετικά: «Έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την προσέλκυση επενδύσεων, ωστόσο τα περιθώρια βελτίωσης είναι ακόμη μεγάλα δεδομένου ότι ο συγκεκριμένος τομέας είναι διεθνώς ιδιαίτερα ανταγωνιστικός. Θα πρέπει ο άκρως παραγωγικός και πολλά υποσχόμενος τομέας της Κλινικής Έρευνας να αναδειχθεί ως μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες της Πολιτικής Ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας. Η δημιουργία ερευνητικού προσανατολισμού στις δομές υγείας που εμπλέκονται στη διεξαγωγή των κλινικών ερευνητικών προγραμμάτων, η ευρυθμία στις διαδικασίες και η δημιουργία σχετικών κινήτρων αποτελούν τα βασικά σημεία, τα οποία μπορούν να βελτιώσουν τους αντίστοιχους δείκτες δραστηριοποίησης της χώρας μας στην κλινική έρευνα, στοιχείο που θα οδηγήσει στην προσέλκυση σημαντικών επενδυτικών κεφαλαίων για τη χώρα μας».