Η Βικτωρία Μαργαριτοπούλου υπήρξε η πρώτη γυναίκα γιατρός που γράφτηκε το 1924 στον Ιατρικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης (ΙΣΘ), ανοίγοντας το δρόμο για την εγγραφή και άλλων γυναικών γιατρών.
Στις παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο αριθμός των γυναικών γιατρών στη Θεσσαλονίκη έφτασε στις 12. Σήμερα, έναν αιώνα μετά την εγγραφή της Βικτωρίας, μεταξύ των 9.565 μελών του ΙΣΘ οι 4.384 είναι γυναίκες.
Σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, η παρουσία της Βικτωρίας Μαργαριτοπούλου παραμένει ζωντανή μέσα από τις σελίδες βιβλίων και δημοσιευμάτων για την ιστορία της γενέθλιας πόλης της, της Κομοτηνής, αλλά και στα αρχεία του ΙΣΘ.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, η Γκιουμουλτζίνα (όπως λεγόταν τότε η Κομοτηνή) ήταν μια πόλη όπου οι φιλομαθέστεροι νέοι συνέχιζαν τις σπουδές τους στην Αδριανούπολη και αργότερα στα πανεπιστήμια της Ευρώπης. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον γεννήθηκε η Βικτωρία, η οποία ήταν μία από τις κόρες του Κωνσταντίνου Μαργαριτόπουλου και της Αμαλίας Σακελλαρίδου.
Η Βικτωρία είχε τρεις αδελφές (τη Φανή που ήταν μεγαλύτερή της, την Μαριάνθη και την Χρυσούλα που ήταν μικρότερες) και έναν μικρότερο αδελφό (τον Μαργαρίτη).
«Η μητέρα της Βικτωρίας καταγόταν από την Τρίγλια της Μικράς Ασίας. Εγκαταστάθηκε στην Κομοτηνή, όπου παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Μαργαριτόπουλο, ο οποίος ήταν έμπορος και ασχολούνταν με τη σηροτροφία», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του ΙΣΘ, Νίκος Νίτσας, εγγονός της μικρότερης αδελφής της Βικτωρίας, της Μαριάνθης.
Και συνέχισε: «Λόγω των πιέσεων που δέχονταν οι κάτοικοι της περιοχής από τους Βουλγάρους, οι οποίοι έκοψαν τις μουριές από τις οποίες τρέφονταν οι μεταξοσκώληκες, ο Κωνσταντίνος Μαργαριτόπουλος αναγκάστηκε να πάρει την οικογένειά του και να εγκατασταθεί στη Θεσσαλονίκη».
Από τη διδασκαλία στην Ιατρική
Η Βικτωρία αρχικά ξεχώρισε ως δασκάλα στην πόλη όπου γεννήθηκε. Εργάστηκε στο Παράρτημα του σχολείου της Άνω Συνοικίας. Στη συνέχεια, επέλεξε να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών, όπου φοίτησε στο Β’ Τμήμα Ιατρικής, από όπου αποφοίτησε με άριστα το 1911. Από το ίδιο τμήμα αποφοίτησε και η Αθηναία Ευαγγελία Φαρμακίδου με βαθμό «λίαν καλώς».
Την ίδια χρονιά αποφοίτησαν από το Α’ Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών 110 άντρες, εκ των οποίων 5 αριστούχοι. Από το Β’ Τμήμα αποφοίτησαν 92, εκ των οποίων 8 αριστούχοι. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνεται η Βικτωρία Μαργαριτοπούλου.
Η ιατρική σταδιοδρομία της συνεχίστηκε στο εξωτερικό, όπου ειδικεύτηκε στη Μαιευτική και τη Γυναικολογία στο Παρίσι. Μέχρι την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, το 1912, η μοναδική γιατρός στην πόλη ήταν μία Ιταλίδα, η Ferrari Bizze. Υπηρετούσε από το 1906 στο Ιταλικό Νοσοκομείο.
Η έναρξη
Αυτό άλλαξε όταν η Βικτωρία Μαργαριτοπούλου εγκαταστάθηκε στην πόλη το 1915 οπότε άρχισε να ασκεί το επάγγελμά της. Και το 1924 έγινε η πρώτη γυναίκα γιατρός που γράφτηκε στον νεοσύστατο ΙΣΘ.
«Η Βικτωρία διακρίθηκε από μικρή στα γράμματα και σπούδασε Ιατρική. Στους πίνακες είχε άριστα και ήταν μεταξύ των λίγων ονομάτων των γυναικών που απεφοίτησαν εκείνη τη χρονιά από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, γιατί ακόμη δεν υπήρχε η Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ. Διακρίθηκε μεταξύ 202 αρρένων», πρόσθεσε ο κ. Νίτσας.
Για να επικρατήσει ως μαιευτήρας-γυναικολόγος στη Θεσσαλονίκη «χρειάστηκε αδάμαστη θέληση, αλλά το κατόρθωσε χάρη στην επιστημονική της κατάρτιση», τόνισε.
«Η Βικτωρία είχε το ιατρείο της στην οικία της στην οδό Παύλου Μελά 5 και στην Κλινική επί της Εγνατίας 345. Δεν παντρεύτηκε ποτέ, αφιερώθηκε στην επιστήμη της και πρόσφερε τις υπηρεσίες της μέχρι τον θάνατό της», συνέχισε ο κ. Νίτσας.
Στη διάρκεια της επαγγελματικής της πορείας, κέρδισε τον σεβασμό των ασθενών και των συναδέλφων της, όπως αποδεικνύεται από δημοσιεύματα της εποχής. Χαρακτηριστικό της εκτίμησης που έχαιρε είναι το ευχαριστήριο σημείωμα του Μιχαήλ Γ. Τσουλάκη, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Μακεδονία στις 25 Ιουνίου 1922, στο οποίο αναφέρει:
«Θεωρῶ καθῆκόν μου, ὅπως καί δημοσίᾳ, ἐκφράσω τάς ἀπείρους μου εὐχαριστίας πρός τήν διακεκριμένην ἰατρόν τῆς πόλεως, Δ/νίδα Βικτωρίαν Μαργαριτοπούλου, διά την ἐκ βεβαίου κινδύνου σωτηρίαν τῆς συζύγου μου, ὡς καί διά τάς ἐν γένει προσφερθεῖσας ἰατρικάς περιθάλψεις».
Και άλλες γυναίκες ιατροί
Μετά τη Βικτωρία άρχισαν να δραστηριοποιούνται και άλλες γυναίκες γιατροί στη Θεσσαλονίκη. Λίγα χρόνια αργότερα, εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη μία ακόμη μαιευτήρας-γυναικολόγος, η Ροζαλία Φιλήτρα.
Ακολούθησαν η Μ. Λεκατσά, που άρχισε να δραστηριοποιείται από το 1921, η Ζ. Μπολα από το 1924 και άλλες γυναίκες γιατροί, όπως η Αρίστη Ευνουχίδου/Παγιατάκη και η Αγγελική Τσάκωνα.
Στις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο αριθμός των γυναικών γιατρών στη Θεσσαλονίκη έφτασε στις 12. Με την ίδρυση της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ σημειώθηκε μεγάλη αύξηση του αριθμού των γυναικών γιατρών.
«Σήμερα, ο Ιατρικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης έχει 4.384 γυναίκες μέλη και 5.181 άντρες, στο σύνολο 9.565» αναφέρει ο κ. Νίτσας.
Η Βικτωρία Μαργαριτοπούλου έφυγε από τη ζωή στις 7 Ιανουαρίου 1954. Άφησε πίσω της μια σπουδαία παρακαταθήκη και το όνομά της χαραγμένο στην ιστορία της Ιατρικής και της Θεσσαλονίκης.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ / Τη φωτογραφία παραχώρησε προς δημοσίευση στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Νίκος Νίτσας