Από τις λοιμώξεις και τη ρύπανση μέχρι τα αλλεργιογόνα και τον Δάγκειο πυρετό: οι πνεύμονες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης.
«Το αναπνευστικό σύστημα ουσιαστικά συμπορεύεται με το περιβάλλον, γιατί είναι μια τεράστια επιφάνεια ανταλλαγής με αυτό. Αν βάλουμε τις κυψελίδες μέσα στον πνεύμονά μας σε μια επιφάνεια, θα πάρουμε 70 τ.μ. – δηλαδή έχουμε μέσα μας μία επιφάνεια ίση με ένα διαμέρισμα», υπογράμμισε η Καθηγήτρια Πνευμονολογίας–Φυματιολογίας του ΑΠΘ, Κατερίνα Μανίκα, στην εκδήλωση του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της 89ης ΔΕΘ.
Η καθηγήτρια εξήγησε πως αυτή η επιφάνεια δεν μεταφέρει μόνο το οξυγόνο που κρατά στη ζωή τον οργανισμό:
«Εκτός όμως από το οξυγόνο, παίρνουμε και διάφορες άλλες ουσίες που υπάρχουν στο περιβάλλον, όπως είναι οι ιοί και τα μικρόβια. Αυτός είναι ο τρόπος που ο άνθρωπος μολύνεται από τις διάφορες αερογενείς λοιμώξεις. Δεν ξεχνάμε την πανδημία που ζήσαμε πρόσφατα, αλλά και νοσήματα όπως η φυματίωση, που αποτέλεσαν μάστιγα τους προηγούμενους αιώνες και εξακολουθούν να υπάρχουν», σημείωσε.
Η κλιματική αλλαγή ως πολλαπλασιαστής κινδύνων
Σύμφωνα με την κ. Μανίκα, η κλιματική κρίση λειτουργεί σαν καταλύτης που ενισχύει παλαιούς και νέους κινδύνους.
Και συγκεκριμένα, τους εξής:
- Λοιμώδη νοσήματα και πλημμύρες: «Όταν έχουμε μία πλημμύρα, διαταράσσονται οι παροχές του νερού και τα συστήματα αποχέτευσης. Πολύ πιο εύκολα οι άνθρωποι μπορεί να χρησιμοποιούν μολυσμένο νερό ή να μην έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό. Έτσι αυξάνονται υδατογενή νοσήματα όπως η γαστρεντερίτιδα, η χολέρα, η ηπατίτιδα, η λεπτοσπείρωση. Αυτό δεν είναι θεωρητικό – στον τυφώνα “Ντάνιελ” που έπληξε τη Θεσσαλία πριν δύο χρόνια, διαπιστώθηκε πράγματι αύξηση τέτοιων λοιμώξεων τους πρώτους μήνες», τόνισε η Καθηγήτρια.
- Ο Δάγκειος Πυρετός και τα κουνούπια: «Η άνοδος της θερμοκρασίας αυξάνει την κυκλοφορία κουνουπιών όπως το κουνούπι τίγρης, που παλαιότερα περιοριζόταν σε τροπικές ζώνες. Σήμερα τα βρίσκουμε και αλλού. Το 2024 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέγραψε τον υψηλότερο αριθμό Δάγκειου Πυρετού που έχει μετρηθεί ποτέ. Οι ζώνες μετάδοσης μετατοπίζονται και ο κίνδυνος διευρύνεται», πρόσθεσε και κατέληξε:
- Οι αόρατοι κίνδυνοι των πάγων: «Το λιώσιμο των πάγων αποκαλύπτει μικροοργανισμούς που δεν είναι γνωστοί στον άνθρωπο. Ο οργανισμός μας δεν έχει ανοσία απέναντί τους, άρα είμαστε ευπρόσβλητοι», σημείωσε.
Οι αλλεργίες σε έξαρση
Η κλιματική αλλαγή δεν πλήττει μόνο μέσω λοιμώξεων. Η καθηγήτρια εξήγησε πως τα αλλεργιογόνα ενισχύονται σε διάρκεια και ένταση:
«Αύξηση της θερμοκρασίας σημαίνει αύξηση της ανθοφορίας – για μεγαλύτερη διάρκεια και σε μεγαλύτερη ένταση κυκλοφορούν διάφορες γύρες. Οι πλημμύρες και οι καταιγίδες αυξάνουν την υγρασία, τη μούχλα και τους μύκητες, στους οποίους πολλοί είναι αλλεργικοί. Αυτό οδηγεί σε περισσότερους παροξυσμούς βρογχικού άσθματος. Και βέβαια, οι φωτιές και η ατμοσφαιρική ρύπανση, συνοδοιπόροι της κλιματικής αλλαγής, επιβαρύνουν ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα».
Σκληρά στατιστικά
Η κ. Μανίκα τόνισε ότι οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους:
«Διάβαζα πρόσφατα μια μελέτη που έδειχνε ότι για χώρες χαμηλού και μέσου εισοδήματος, άνοδος της θερμοκρασίας κατά έναν βαθμό Κελσίου σημαίνει αύξηση της θνητότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα κατά 2% και από αναπνευστικά νοσήματα κατά 4%. Οι πιο ευάλωτοι πληθυσμοί είναι οι πρώτοι που πληρώνουν το τίμημα», σημείωσε και επισήμανε:
«Η κλιματική αλλαγή δεν είναι μια θεωρητική απειλή. Είναι κάτι που ήδη μετριέται στην καθημερινή μας αναπνοή», κατέληξε η Κατερίνα Μανίκα, υπενθυμίζοντας πως οι πνεύμονες –ένα «διαμέρισμα» 70 τ.μ. μέσα μας– καταγράφουν αθόρυβα όλες τις μεταβολές του περιβάλλοντος.
Φωτογραφία: iStock