Αποκαλυπτική είναι η έρευνα της Focus Bari αναφορικά με την ιδέες και τις αντιλήψεις που έχουν οι πολίτες στη χώρα μας για το πρόβλημα της παχυσαρκίας.
Τα στοιχεία, που αποδεικνύουν πως η παχυσαρκία στην Ελλάδα είναι ένα κοινωνικό στίγμα που βαραίνει τους ανθρώπους περισσότερο κι από τα ίδια τους τα κιλά, είναι αποκαλυπτικά:
- Το 81% των ατόμων με παχυσαρκία πιστεύει ότι η απώλεια βάρους είναι αποκλειστικά δική τους ευθύνη
- Το 54% μιλά για το βάρος του σε γιατρό μόνο μετά από έξι χρόνια
- Μόνο το 11% όσων χάνουν βάρος καταφέρνουν να το διατηρήσουν για πάνω από ένα χρόνο
- Το 30% των ανθρώπων με παχυσαρκία έχει κάνει πάνω από πέντε σοβαρές προσπάθειες να χάσει βάρος
Ως εκ τούτου, την παχυσαρκία οι περισσότεροι την βιώνουν ως μια “αόρατη ταμπέλα”, ή μία “αιώνια καταδίκη”, για την οποία ευθύνη φέρουν οι ίδιοι. Την ίδια στιγμή και η ίδια η κοινωνία αντιμετωπίζει το πρόβλημα σαν «προσωπική αποτυχία», φορτώνοντας τα άτομα με παχυσαρκία με ενοχές, κριτική και αμφισβήτηση.
Στην πραγματικότητα τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά και η επιστήμη έχει τοποθετηθεί ξεκάθαρα: Η παχυσαρκία είναι χρόνια, πολύπλοκη και πολυπαραγοντική νόσος, η οποία επηρεάζεται από γενετικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Τα στοιχεία της έρευνας της Focus Bari, παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση της φαρμακευτικής εταιρείας Pharmaserve-Lilly, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας, την Τρίτη 4/3/25.
Πυγμαλίων Δαδακαρίδης: «Κατά τύχη δεν υποφέρουμε όλοι από τη νόσο της Παχυσαρκίας»
Οι αντιλήψεις για την Παχυσαρκία
Η κοινωνία αποδεικνύεται “σκληρή” στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Όπως αποδεικνύεται από τη μελέτη, οι περισσότεροι δεν αντιμετωπίζουν την παχυσαρκία ως ασθένεια, αλλά σαν αποτέλεσμα τεμπελιάς, λαιμαργίας, έλλειψης αυτοελέγχου.
Η έρευνα της Focus Bari αποκαλύπτει μια βαθιά ριζωμένη κοινωνική προκατάληψη, με τις κυρίαρχες αντιλήψεις περιλαμβάνουν:
- Ατομική ευθύνη: Το κοινό αποδίδει το πρόβλημα στις προσωπικές επιλογές και την έλλειψη αυτοσυγκράτησης.
- Στίγμα και κοινωνικός αποκλεισμός: Η παχυσαρκία συνδέεται με χαμηλότερες επαγγελματικές ευκαιρίες, περιθωριοποίηση και πίεση για συμμόρφωση με τα κοινωνικά πρότυπα ομορφιάς, ιδίως στις γυναίκες.Τ
- Μικρότερες πιθανότητες επαγγελματικής ανέλιξης: κι αυτό δεν είναι αποδεκτό.
- Ψυχολογικές επιπτώσεις: Η σύνδεση της παχυσαρκίας με το άγχος και τις διατροφικές συνήθειες ενισχύει έναν φαύλο κύκλο ενοχών και αποφυγής επαγγελματικής βοήθειας.
- Αποδοχή και ενημέρωση: Παρά την προκατάληψη, υπάρχει αισιοδοξία για τη μείωση του φαινομένου μέσω εκπαίδευσης και καλύτερης ενημέρωσης.
Όμως, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη. Η προσέγγιση του προβλήματος από τους ειδικούς εστιάζει κυρίως στις αλλαγές συνηθειών, την υποστήριξη από ειδικούς και τον υγιεινό τρόπο ζωής, ενώ τα φάρμακα και οι χειρουργικές επεμβάσεις αποτελούν ενδεδειγμένες λύσεις για τις πιο σοβαρές περιπτώσεις.
Η Παχυσαρκία στην Ελλάδα με αριθμούς
Όπως τόνισαν οι επιστήμονες που συμμετείχαν στην εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας που έγινε στο θέατρο “Ακάδημος”, η παχυσαρκία δεν είναι θέμα θέλησης. Είναι μια χρόνια νόσος, με γενετικά, ορμονικά και μεταβολικά αίτια. Κι όμως, ακόμα την αντιμετωπίζουμε σαν κάτι που «αν το θες πολύ, μπορείς να το αλλάξεις».
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι:
- 2,7 εκατομμύρια Έλληνες ζουν με παχυσαρκία.
- 1 στους 3 ενήλικες είναι παχύσαρκος, 4 στους 10 έχουν υπερβάλλον βάρος.
- μέχρι το 2030, υπολογίζεται ότι 5 εκατομμύρια Έλληνες θα έχουν υψηλό Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ).
Και το πρόβλημα δεν είναι μόνο η ζυγαριά. Η παχυσαρκία συνδέεται με σοβαρές ασθένειες:
- Καρδιαγγειακά νοσήματα
- Διαβήτη τύπου 2
- Υπνική άπνοια
- Ηπατικά και νεφρικά προβλήματα
- Αυξημένος κίνδυνος για καρκίνο
Ποιο είναι, όμως, το πιο σημαντικό επιστημονικό συμπέρασμα; Η σχετικά πρόσφατη επιστημονική διαπίστωση πως το σώμα μας πολεμά την απώλεια βάρους.
Μόλις αρχίζεις να χάνεις κιλά, όπως τόνισαν οι ειδικοί, ο μεταβολισμός επιβραδύνεται και η όρεξη αυξάνεται. Ο οργανισμός μας δεν επιθυμεί την απώλεια βάρους, την οποία αντιμετωπίζει ως “απειλή”.
Η παχυσαρκία δεν είναι ούτε επιλογή, ούτε αδυναμία χαρακτήρα. Είναι νόσος και χρειάζεται να τη δούμε ως τέτοια. Αλλά για να γίνει αυτό, πρέπει να αλλάξουν πολλά.
“Μίλα με τον γιατρό σου”
Οι άνθρωποι με παχυσαρκία, όπως τόνισαν οι επιστήμονες, δεν χρειάζονται κριτική, αλλά υποστήριξη. Το στίγμα θα εκλείψει, όπως πρόσθεσαν, όταν καταλάβουμε ότι το φαινόμενο είναι πολύ πιο σύνθετο από το «λίγη γυμναστική και προσοχή στο φαγητό».
Όταν αλλάξουν οι νοοτροπίες, τότε μπορούμε να κάνουμε και ουσιαστικές αλλαγές.Κάποιες από αυτές μπορεί να είναι οι εξής:
- Η προσέγγιση πρέπει να είναι επιστημονική, όχι επικριτική. Πολλοί ασθενείς αποφεύγουν τους γιατρούς γιατί φοβούνται ότι θα τους αντιμετωπίσουν με αποδοκιμασία.
- Νέες θεραπείες, όχι μόνο δίαιτα. Τα φάρμακα και οι χειρουργικές επεμβάσεις δεν είναι «η εύκολη λύση». Είναι εργαλεία που πρέπει να αξιοποιούνται σωστά, όταν χρειάζεται.
- Ολιστική προσέγγιση. Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας χρειάζεται διατροφή, ψυχολογική υποστήριξη και ιατρική παρέμβαση μαζί.
Επίσης, η πρόληψη πρέπει να ξεκινά από την παιδική ηλικία
- Τα παιδιά πρέπει να μάθουν από νωρίς τι σημαίνει υγιεινή διατροφή. Όχι μέσα από απαγορεύσεις, αλλά μέσα από τη γνώση.
- Οι γονείς χρειάζονται καθοδήγηση. Η συναισθηματική σχέση με το φαγητό ξεκινά από το σπίτι.
- Οι πολιτικές υγείας πρέπει να βάλουν την παχυσαρκία στο επίκεντρο. Η πρόληψη είναι πιο οικονομική και αποτελεσματική από τη θεραπεία.
Η παχυσαρκία δεν είναι ατομική αποτυχία. Είναι μια μάχη που κανείς δεν πρέπει να δίνει μόνος του, κατέληξαν οι ειδικοί.