Πολλοί νοσηλευτές μένουν στο ΕΣΥ «γιατί δεν έχουν άλλη επιλογή», λέει στο iatropedia.gr ο Πέτρος Γαλάνης, επίκουρος καθηγητής του ΕΚΠΑ. Ο επιστήμονας που μαζί με την ομάδα του δημιούργησαν την πρώτη επιστημονική κλίμακα μέτρησης της «σιωπηρής παραίτησης ή αλλιώς αποχώρησης» των εργαζομένων.
Η έννοια της «σιωπηρής αποχώρησης» αφορά ένα νέο, αλλά όλο και πιο ορατό φαινόμενο: εργαζόμενοι που συνεχίζουν να προσφέρουν τις βασικές τους υπηρεσίες, αλλά έχουν αποσυνδεθεί ψυχικά από την εργασία τους και δεν κάνουν «το κάτι παραπάνω».
Η έρευνα που υλοποιήθηκε αμέσως μετά τη λήξη της πανδημίας COVID-19 (καλοκαίρι 2023) επικεντρώθηκε στους επαγγελματίες υγείας, αποτυπώνοντας με δραματικό τρόπο την κόπωση και την εξουθένωση που βίωσαν – και συνεχίζουν να βιώνουν.
«Δεν είναι τεμπελιά, είναι εξάντληση», αναφέρει ο κ. Γαλάνης, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Νοσηλευτικής του ΕΚΠΑ, με ειδίκευση στην Ερευνητική Μεθοδολογία και Νοσηλευτική βάσει τεκμηρίων.
Όπως εξηγεί ο ίδιος: «Η σιωπηρή αποχώρηση είναι μια καινούργια έννοια. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι δουλεύουν, κάνουν αυτό που πρέπει να κάνουν, όσα μπορούν, αλλά δεν κάνουν το κάτι παραπάνω. Αν, για παράδειγμα, τελειώσουν τη βάρδια τους και δεχτούν ένα τηλεφώνημα για κάποιο επείγον περιστατικό, απλώς δεν θα το σηκώσουν. Όχι γιατί είναι αδιάφοροι, αλλά επειδή είναι κουρασμένοι ή εξαντλημένοι», αναφέρει και προσθέτει:
«Ξαναλέω: τη δουλειά τους την κάνουν. Αλλά δεν αντέχουν άλλο. Δεν έχουν άλλες δυνάμεις. Αυτό δεν είναι τεμπελιά. Είναι εξάντληση. Και το βλέπαμε έντονα μέσα στην πανδημία, τότε που οι εργαζόμενοι στην Υγεία δούλευαν τρία χρόνια χωρίς άδειες, αλλά εξακολουθεί να υφίσταται ακόμα»
Συνέπειες στην ασφάλεια και την ποιότητα φροντίδας
Ο κίνδυνος δεν είναι θεωρητικός. Η αποσύνδεση των υγειονομικών από την εργασία τους μεταφράζεται σε χαμηλότερη παραγωγικότητα και –όπως υπογραμμίζει ο ίδιος ο επιστήμονας– σε αυξημένο ρίσκο για λάθη:
«Είναι πολύ πιθανό να υπάρξουν και λάθη, γιατί κάποιος όταν είναι κουρασμένος εξαντλημένος, καταπονημένος -το άλλο που βρήκαμε είναι και αποσυνδεδεμένος απ’ την εργασία του- δεν αποκλείεται. Αλλιώς είναι να δουλεύεις με πάθος αλλιώς να δουλεύεις χωρίς πάθος, μηχανικά. Αυτό συνδυάζεται με χαμηλή παραγωγικότητα και μέσα σε αυτό είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν και λάθη. Όταν κάποιος είναι εξαντλημένος δουλεύει πρωί, νύχτα, πρωί, είναι μεγαλύτερη η πιθανότητα λάθους, να το πούμε ακόμα πιο σωστά», τονίζει.
Η κλίμακα που μετρά τη «σιωπηρή αποχώρηση»
Η ομάδα του ΕΚΠΑ ανέπτυξε ένα εργαλείο (ερωτηματολόγιο), που στοχεύει αποκλειστικά στη μέτρηση της σιωπηρής αποχώρησης.
«Δεν πρόκειται για εργαλείο που μετρά την εξουθένωση ή την ικανοποίηση. Μετρά τη σιωπηρή αποχώρηση: αυτό το ‘δεν μπορώ άλλο’, που οδηγεί στην παθητική αποστασιοποίηση. Κάποιος που έχει διάλειμμα 20 λεπτών μπορεί να καθίσει 30. Όχι γιατί θέλει να «λουφάρει», αλλά γιατί δεν έχει κουράγιο να συνεχίσει», εξηγεί ο Πέτρος Γαλάνης.
«Αυτό το εργαλείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τις διοικήσεις, τα τμήματα HR, αλλά και από κάθε προϊστάμενο για να εντοπίσει εγκαίρως σημάδια παραίτησης ή αποσύνδεσης από την εργασία», προσθέτει.
Δείτε επίσης: Αποτελεί το TikTok απειλή για τη νέα γενιά; – Η απάντηση είναι αυτή που φοβόμαστε
Όταν η σιωπηρή αποχώρηση, γίνεται …. φανερή!
Ο Πέτρος Γαλάνης τονίζει ότι η σιωπηρή αποχώρηση είναι το τελευταίο στάδιο πριν την οριστική παραίτηση.
«Αν δούμε στην κλίμακά μας ότι κάποιοι εργαζόμενοι υψηλό σκορ στη σιωπηρή αποχώρηση, πρέπει να δράσουμε. Διαφορετικά οι εργαζόμενοι αυτοί θα φύγουν. Και ήδη έχουμε σοβαρό πρόβλημα με τη στελέχωση στα νοσοκομεία. Δεν αντέχουμε άλλες απώλειες», λέει.
Η πρόταση του ίδιου του επιστήμονα είναι ρεαλιστική και στοχευμένη:
«Το πρώτο μέλημα είναι οι προϊστάμενοι και η διοίκηση. Να δώσουν κίνητρα. Όχι απαραίτητα χρήματα, αλλά καλύτερες συνθήκες, δίκαιο ωράριο, ενσυναίσθηση. Να συζητούν με τους εργαζόμενους, να καταλαβαίνουν τα προβλήματά τους. Να είναι κοντά τους. Αυτή η σχέση είναι το κλειδί», εξηγεί.
Σοκαριστικά ευρήματα για τους επαγγελματίες Υγείας
Πολλοί επαγγελματίες υγείας μένουν από ανάγκη στο ΕΣΥ, αναφέρει ο ειδικός, με βάση τα συμπεράσματα της έρευνάς του. Απόδειξη ότι πριν από μερικά χρόνια έγιναν σωρρηδόν σχολικοί νοσηλευτές.
«Παίρνω αυτά τα λεφτά, δεν βρίσκω κάτι καλύτερο, μένω εδώ», μας δήλωσαν. Είναι ξεκάθαρο, οι νοσηλευτές μένουν στο ΕΣΥ από ανάγκη. Το βλέπουμε και στην πράξη, τα τελευταία χρόνια εκατοντάδες νοσηλευτές άφησαν τη δουλειά σε νοσοκομεία και έγιναν σχολικοί νοσηλευτές. Και ποιος μπορεί να τους κατηγορήσει;», σχολιάζει ο Καθηγητής Πέτρος Γαλάνης.
Τα κύρια ευρήματα της μελέτης του ΕΚΠΑ είναι τα εξής:
- 1 στους 2 δηλώνει πρόθεση αποχώρησης
- Το 27,5% των επαγγελματιών υγείας βίωναν υψηλό επίπεδο επαγγελματικής εξουθένωσης, το 41,8% βίωναν μέτριο επίπεδο εξουθένωσης και το 30,7% βίωναν χαμηλό επίπεδο εξουθένωσης.
- Οι νοσηλευτές (33,2%) και οι ιατροί (30,8%) ήταν περισσότερο εξουθενωμένοι σε σχέση με τους υπόλοιπους επαγγελματίες υγείας (11,8%).
- Το 50,7% των επαγγελματιών υγείας βίωναν χαμηλό επίπεδο επαγγελματικής ικανοποίησης, το 36,1% βίωναν μέτριο επίπεδο ικανοποίησης και το 13,1% βίωναν υψηλό επίπεδο ικανοποίησης.
- Οι νοσηλευτές (61,0%) ήταν λιγότερο ικανοποιημένοι σε σχέση με τους ιατρούς (41,0%) και τους υπόλοιπους επαγγελματίες υγείας (36,8%).
- Το 57,9% των επαγγελματιών υγείας βίωναν υψηλό επίπεδο «σιωπηρής αποχώρησης». Οι νοσηλευτές (67,4%) βίωναν υψηλότερο επίπεδο «σιωπηρής αποχώρησης» σε σχέση με τους ιατρούς (53,8%) και τους υπόλοιπους επαγγελματίες υγείας (40,3%).
- Το 47,2% των επαγγελματιών υγείας δήλωσαν ότι σκέφτονται να εγκαταλείψουν τη δουλειά τους. Οι νοσηλευτές (50,3%) και οι ιατροί (53,8%) δήλωσαν ότι σκέφτονται περισσότερο να εγκαταλείψουν τη δουλειά τους σε σχέση με τους υπόλοιπους επαγγελματίες υγείας (34,0%)
Κάντε το τεστ της «σιωπηλής αποχώρησης»
Η Ελληνική και η Αγγλική έκδοση της κλίμακας για τη μέτρηση της «σιωπηρής αποχώρησης» είναι ελεύθερες προς χρήση στον σύνδεσμο http://scholar.uoa.gr/pegalan/quiet-quitting-scale.
Επιπλέον, παρέχονται αναλυτικά οι οδηγίες για τη συμπλήρωση της κλίμακας, καθώς επίσης και ο τρόπος με τον οποίο βαθμολογούνται οι απαντήσεις.
Τονίζεται ότι η κλίμακα “Quiet Quitting Scale” έχει ήδη μεταφραστεί και σταθμιστεί και σε άλλες γλώσσες από ερευνητές διεθνώς και πιο συγκεκριμένα στην Αγγλική γλώσσα, την Κινέζικη, τη Γερμανική, την Ιταλική, τη Λετονική κ.ά
- Επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο και ελέγξτε σε 2 λεπτά τα επίπεδα «σιωπηρής αποχώρησης» που βιώνετε συμπληρώνοντας την κλίμακα “Quiet Quitting Scale” https://chesme.limesurvey.net/452512?lang=el
Εναλλακτικά μπορείτε να σκανάρετε το παρακάτω QR Code:
