Επιστήμονες χρησιμοποίησαν ζωντανό ανθρώπινο εγκεφαλικό ιστό για να μιμηθούν τα πρώτα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ, της πιο κοινής μορφής άνοιας, σε μια ανακάλυψη που εκτιμάται ότι θα επιταχύνει το κυνήγι για την εξεύρεση θεραπείας.
Αναλυτικότερα, για πρώτη φορά στον κόσμο, μία βρετανική ομάδα εξέθεσε με επιτυχία υγιή εγκεφαλικό ιστό από ζωντανούς ασθενείς σε μια τοξική μορφή μιας πρωτεΐνης που συνδέεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ – η οποία είχε ληφθεί από ασθενείς που πέθαναν από τη νόσο – για να δουν πώς καταστρέφει τις συνδέσεις μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων σε πραγματικό χρόνο.
Η πρωτοποριακή αυτή κίνηση προσέφερε μια σπάνια ευκαιρία να δει κανείς την άνοια να αναπτύσσεται σε ανθρώπινα εγκεφαλικά κύτταρα. Οι ειδικοί δήλωσαν ότι ο νέος τρόπος μελέτης της νόσου θα μπορούσε να διευκολύνει τη δοκιμή νέων φαρμάκων και να αυξήσει τις πιθανότητες εύρεσης φαρμάκων που λειτουργούν.
Η άνοια αποτελεί μεγάλη απειλή για τα συστήματα υγείας και κοινωνικής φροντίδας σε όλο τον κόσμο. Ο αριθμός των ατόμων που πάσχουν από αυτήν προβλέπεται να τριπλασιαστεί σε σχεδόν 153 εκατομμύρια έως το 2050, γεγονός που υπογραμμίζει γιατί η εξεύρεση νέων τρόπων μελέτης της νόσου και η επιτάχυνση της αναζήτησης θεραπειών αποτελεί προτεραιότητα για την υγεία.
Στη μελέτη, επιστήμονες και νευροχειρουργοί στο Εδιμβούργο συνεργάστηκαν για να δείξουν για πρώτη φορά πώς μια τοξική μορφή μιας πρωτεΐνης που συνδέεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ, το β-αμυλοειδές, μπορεί να κολλήσει και να καταστρέψει ζωτικές συνδέσεις μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων.
Ο υγιής εγκεφαλικός ιστός συλλέχθηκε από καρκινοπαθείς την ώρα που υποβάλλονταν σε χειρουργική επέμβαση ρουτίνας για την αφαίρεση όγκων στο Βασιλικό Νοσοκομείο του Εδιμβούργου.
Όπως προαναφέρθηκε, οι ερευνητές εξήγαγαν την τοξική μορφή του β-αμυλοειδούς από ανθρώπους που πέθαναν από τη νόσο Αλτσχάιμερ και στη συνέχεια την εφάρμοσαν στον υγιή ζωντανό εγκεφαλικό ιστό.
Όπως διαπίστωσαν, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει όταν ο εγκέφαλος εκτίθεται σε μια φυσιολογική μορφή της πρωτεΐνης, σε αυτήν την περίπτωση δεν προσπάθησε να αποκαταστήσει τη βλάβη που προκλήθηκε από την τοξική μορφή του β-αμυλοειδούς.
Ακόμη και μικρές αλλαγές στα φυσικά επίπεδα του β-αμυλοειδούς -αύξηση ή μείωση- ήταν αρκετές για να διαταράξουν τα εγκεφαλικά κύτταρα. Αυτό υποδηλώνει ότι ο εγκέφαλος απαιτεί ένα καλά ρυθμισμένο σημείο της πρωτεΐνης για να λειτουργήσει σωστά.
Η ανακάλυψη θα επιτρέψει στους επιστήμονες να εντοπίσουν τα φάρμακα με τις καλύτερες πιθανότητες να αποτρέψουν την απώλεια των συνάψεων – συνδέσεων που επιτρέπουν τη ροή μηνυμάτων μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων και είναι ζωτικής σημασίας για την υγιή λειτουργία του εγκεφάλου.
Η έρευνα υποστηρίχθηκε από το Race Against Dementia, έναν φιλανθρωπικό οργανισμό που ιδρύθηκε από τον Sir Jackie Stewart μετά τη διάγνωση της συζύγου του με άνοια, καθώς και από δωρεά 1 εκατ. στερλινών από το Ίδρυμα James Dyson.
Φωτογραφία: iStock