Έντονο στρες και ψυχολογικά προβλήματα παρουσιάζουν τα προσφυγόπουλα

  • Μαρία Τσιλιμιγκάκη
Στις συνήθεις αντιδράσεις έντονου άγχους που παρουσιάζουν οι άνθρωποι που έχουν βιώσει κρίσεις, καταστροφές και πολέμους, κατατάσσονται τα συμπτώματα τα οποία εμφανίζουν τα προσφυγόπουλα που παρακολουθούνται τους τελευταίους μήνες από το Κέντρο Ημέρας Βαβέλ, στην Αθήνα.

Η συγκεκριμένη δομή, που λειτουργεί από το 2008 και αποτελεί τη μοναδική δημόσια δομή στην Ελλάδα που ασχολείται με θέματα ψυχικής υγείας προσφύγων και μεταναστών, υλοποιεί από τον Αύγουστο του 2016 (και μέχρι τον ερχόμενο Αύγουστο) ένα πρόγραμμα ειδικά για προσφυγόπουλα και τις οικογένειές τους, με χρηματοδότηση της UNICEF. Τα πρώτα δεδομένα από τη λειτουργία του προγράμματος μέχρι και τον περασμένο Φεβρουάριο παρουσιάζει σήμερα το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Όπως τονίζει ο ο ψυχολόγος του Κέντρου, Νίκος Γκιωνάκης, σε συνέντευξή του που δημοσιεύτηκε χτες στο www.amna.gr, πολύ σημαντικός παράγοντας, που επιδρά στα ψυχοκοινωνικά προβλήματα των προσφύγων, αποτελούν οι συνθήκες διαβίωσής τους, όπως η παράταση της διαμονής τους σε κέντρα φιλοξενίας, η αβεβαιότητα για το μέλλον κλπ. Παρατηρείται, επίσης, ότι το προσφυγικό κύμα, μετά το 2015, έκανε τις αναλογίες των περιστατικών που αντιμετωπίζονται στο «Βαβέλ», πιο αναλογικές ενός κανονικού πληθυσμού. Έτσι, ανάμεσα στα προσφυγόπουλα που παραπέμπονται από κοινωνικές υπηρεσίες και άλλους φορείς που δρουν στο πεδίο, είναι πλέον και παιδιά με αυτισμό, νοητική υστέρηση και διάφορες μαθησιακές δυσκολίες.

Στο πλαίσιο του προγράμματος, που υλοποιεί για το UNICEF, το Κέντρο προσφέρει σε αυτά τα παιδιά ψυχοθεραπείες, λογοθεραπείες και ειδική αγωγή. Το πρόγραμμα ολοκληρώνεται τον ερχόμενο Αύγουστο. Ωστόσο, υπάρχει δέσμευση του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής ότι το «Βαβέλ» θα συνεχίσει να κάνει παγίως αυτή τη δουλειά στο μέλλον, όπως αναφέρει ο Ν.Γκιωνάκης.

Αναλυτικά, από την έναρξη του προγράμματος, τον Αύγουστο του 2016 μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2017, στο «Βαβέλ» παραπέμφθηκαν 175 άτομα, κυρίως παιδιά (136) και λιγότεροι γονείς (28). Προέρχονταν κυρίως από τη Συρία (34,86%) και το Αφγανιστάν (29,71%) και σε μικρότερα ποσοστά από Ιράκ, Ιράν, Πακιστάν κλπ.

Οι φάκελοι των περισσοτέρων από αυτούς, είναι ακόμη ενεργοί (155), ενώ 10 περιπτώσεις καταγράφονται ως ολοκληρωμένες και άλλες 10 αφορούν ανθρώπους που εγκατέλειψαν το πρόγραμμα.

Οι πιο συνήθεις διαγνώσεις αφορούν:

-Αντίδραση σε έντονο stress και διαταραχές προσαρμογής (66 περιστατικά)

-Διαταραχές του συναισθήματος με έναρξη ειδικά στην παιδική ηλικία (13)

-Μεικτές διαταραχές της διαγωγής και του συναισθήματος (11)

-Καταθλιπτικό επεισόδιο (10)

-Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (9)

-Διαταραχές υπερκινητικού τύπου (5)

-Διαταραχές κοινωνικής λειτουργικότητας με έναρξη ειδικά στην παιδική και εφηβική ηλικία (5)

-Άλλες διαταραχές της συμπεριφοράς και του συναισθήματος, συνήθως με έναρξη κατά την παιδική και την εφηβική ηλικία (5)

-Διαταραχές φοβικού άγχους (4)

-Διαταραχές αποσυνδετικού [μετατρεπτικού] τύπου (4)

-Μη καθορισμένη νοητική καθυστέρηση (4)

Ειδικά σε ό,τι αφορά τους ασυνόδευτους ανήλικους, το «Βαβέλ» έχει δεχτεί στο πλαίσιο του συγκεκριμένου προγράμματος, 26 παιδιά 14-18 ετών. Πρόκειται κυρίως για αγόρια (22, ποσοστό 88,46%) και τα περισσότερα είναι 14-16 ετών. Στην πλειονότητά τους μένουν σε ξενώνες (65,38%) και ζητούν άσυλο (επίσης 65,38%), αν και ανάμεσά τους είναι και 3 παιδιά υπό απέλαση.

Τα περισσότερα αγόρια προέρχονται από Αίγυπτο, Αιθιοπία, Αφγανιστάν, Πακιστάν και Συρία, ενώ τα κορίτσια από Ιράκ, Αφγανιστάν και Συρία.

Οι διαγνώσεις αφορούν (αριθμός περιστατικών / ποσοστό επί του συνόλου των 26 ατόμων):

-Βαριά νοητική (1 / 3,85%)

-Άλλη νοητική (1 / 3,85%)

-Ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές (5 / 19,23%)

-Μεικτές ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές (1 / 3,85%)

-Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (7 / 26,92%)

-Μη καθορισμένη διαταραχή της ψυχολογικής ανάπτυξης (1 / 3,85%)

-Διαταραχές υπερκινητικού τύπου (3 / 11,54%)

-Μεικτές διαταραχές της διαγωγής και του συναισθήματος (1 / 3,85%)

-Διαταραχές του συναισθήματος με έναρξη ειδικά στην παιδική ηλικία (1 / 3,85%)

-Διαταραχές κοινωνικής λειτουργικότητας με έναρξη ειδικά στην παιδική/εφηβική ηλικία (1 / 3,85%)

-Άλλες διαταραχές της συμπεριφοράς και του συναισθήματος (1 / 3,85%)

-Κενά (3 / 11,54%)

O Ν.Γκιωνάκης συμμετέχει σήμερα στη συζήτηση “No Direction Home: Με το Βλέμμα στην απώλεια και την ελπίδα”, που διοργανώνει το Παράρτημα Ελλάδας του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ , στις 20.00, στο “THE BOX” (Δορυλαίου, 12, Αθήνα) με αφορμή την τελευταία έκδοση του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ, με τίτλο “No Direction Home”, στην οποία περιλαμβάνονται 235 φωτογραφίες 30 ελλήνων φωτογράφων που αποτυπώνουν την πρόσφατη προσφυγική εμπειρία.