ΣΕΝΕ για ψυχιατρικές κλινικές: Αντί να λύσουν τα προβλήματα, ρίχνουν την ευθύνη στους εργαζόμενους

  • Μαρία Τσιλιμιγκάκη
Η ηγεσία του ΥΥΚΑ, αντί να σκύψει σοβαρά και οργανωμένα πάνω από το πρόβλημα με τις τεράστιες ελλείψεις κλινών για τους ψυχικά πάσχοντες, επιχειρεί να "διασκεδάσει" την κοινή γνώμη με συσκέψεις και τελευταία με μετάθεση της ευθύνης στους εργαζόμενους στις ψυχιατρικές κλινικές που έχουν πληρότητα από 140% ως και άνω του 200%... Τα μέλη του Συλλόγου Εργαζομένων στον "Ευαγγελισμό" (ΣΕΝΕ), έχοντας να αντιμετωπίσουν καθημερινά προβλήματα στο ψυχιατρικό τμήμα του νοσοκομείου, σχολιάζουν τις πρακτικές του υπουργείου.

Διαβάστε τι σχολιάζουν από το ΣΕΝΕ για το Ψυχιατρικό Τμήμα και την ψυχιατρική μεταρρύθμιση:

Η Λειτουργία του Ψυχιατρικού Τμήματος του νοσοκομείου ξεκίνησε το 1989, στα πλαίσια της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Σχεδιάστηκε ως ΑΝΟΙΧΤΗ μονάδα με είκοσι (20) κλίνες (σε μονόκλινα ή δίκλινα δωμάτια), για την εκούσια νοσηλεία ψυχικά ασθενών, οι οποίοι έχουν συνείδηση της κατάστασής τους. Μετά το σεισμό του 1999 και τις ζημιές που υπέστησαν τα Ψυχιατρικά Νοσοκομεία (Δαφνί και Δρομοκαΐτειο), στο Ψυχιατρικό Τμήμα του νοσοκομείου (όπως και στα υπόλοιπα Γενικά Νοσοκομεία) ξεκίνησε και η ακούσια νοσηλεία, με τη διαδικασία της εισαγγελικής εντολής, χωρίς να υπάρχει η ανάλογη υποδομή, με υπερδιπλάσιους τις περισσότερες φορές ασθενείς (σε σχέση με τις κλίνες) σε επικουρικές κλίνες (ράντζα) σε άσχημες συνθήκες και με το ίδιο προσωπικό.

Ενώ λοιπόν, οι προδιαγραφές της κλινικής κι ο κανονισμός λειτουργίας της ήταν (& παραμένει) στα 20 κρεβάτια εκούσιας νοσηλείας, η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική: ο αριθμός των ασθενών είναι συχνά υπερδιπλάσιος των κλινών & πολλοί ασθενείς στοιβάζονται σε φορεία στους διαδρόμους με κίνδυνο τον τραυματισμό τους από πτώσεις ή ακόμα και σε θαλάμους όπου θα έπρεπε να γίνονται θεραπείες. Συνυπάρχουν δε, σε άθλιες συνθήκες μέσα στο διάδρομο ασθενείς διαφορετικής βαρύτητας ψυχιατρικών παθήσεων με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ, η κατάσταση στο Ψυχιατρικό Τμήμα του νοσοκομείου εξακολουθεί να είναι τραγική. Συχνά ξεπερνάμε τους πενήντα ασθενείς. Πρόσφατο καλοκαιρινό «ρεκόρ» 52 ασθενείς εκ των οποίων οι 31 ήταν εισαγγελικές εντολές.

Αντιλαμβάνεται κανείς εύκολα ότι οι ασθενείς νοσηλεύονται σε εντελώς απαράδεκτες συνθήκες, στερούμενοι  στοιχειωδών συνθηκών ασφάλειας & υγιεινής. Δεν υπάρχει προαύλιος χώρος καθώς η κλινική βρίσκεται στον 9ο όροφο (παγκόσμια πρωτοτυπία!). Δεν υπάρχει προσωπικός χώρος & συνθήκες ηρεμίας με συνέπεια να δημιουργούνται συμπλοκές μεταξύ τους. Αρκετές φορές σε αρρώστους με παθολογικά προβλήματα, αναγκαστικά γίνονται νοσηλευτικές πράξεις στο διάδρομο προσβάλλοντας την αξιοπρέπεια των αρρώστων. Οι δε συνθήκες υγιεινής μεταφράζονται σε… 1 τουαλέτα για 20 αρρώστους.

Τα προηγούμενα χρόνια (μετά το ’99) δυστυχώς συνέβησαν γεγονότα τραγικά, από τα οποία δύο κατέληξαν σε θάνατο, που οφείλονται κατά την γνώμη μας στις εγκληματικές συνθήκες νοσηλείας. Γιατροί και νοσηλευτές αδυνατούν να εκτελέσουν το έργο τους όχι μόνο λόγω του μεγάλου αριθμού των ασθενών, του περιορισμένου χώρου, αλλά και από το γεγονός ότι σε ένα στενότατο χώρο νοσηλεύονται δίπλα δίπλα διεγερτικοί και κατεσταλμένοι ασθενείς. Θεωρούμε εντελώς άδικη & παράλογη τη δικαστική απόφαση με την οποία πρόσφατα καταδικάστηκε συνάδελφος νοσηλευτής ως υπεύθυνος για τον θάνατο ασθενούς στην πυρκαγιά (που η ίδια η ασθενής έβαλε) το 2010. Και σε αυτή την περίπτωση όπως και σε άλλα νοσοκομεία οι τεράστιες ευθύνες διοικήσεων και κράτους ουσιαστικά παραγράφονται και τα βάρη και ποινές πέφτουν σε πραγματικούς ήρωες της υγείας που με αυτοθυσία εργάζονται για την θεραπεία των ασθενών.

Την απαράδεκτη κατάσταση στην ψυχιατρική κλινική του νοσοκομείου την έχουμε επισημάνει, την έχουμε αναδείξει & καταγγείλει επανειλημμένα στο παρελθόν με παραστάσεις διαμαρτυρίας κι ανακοινώσεις. Ουσιαστική παρέμβαση αντιμετώπισης του προβλήματος ΔΕΝ έχει γίνει ούτε από διοικήσεις, ούτε από το υπουργείο Κι εμείς δεν μπορούμε παρά να φοβόμαστε ότι θα υπάρξουν και άλλα θύματα.

Γνωρίζουμε ότι παρόμοια κατάσταση, επικρατεί και στις ψυχιατρικές κλινικές των δημόσιων νοσοκομείων, αλλά και στα δύο ψυχιατρικά νοσοκομεία του λεκανοπεδίου. Οι πολιτικές που ασκούνται όλα αυτά τα χρόνια – με έμφαση στους εφαρμοστικούς νόμους των μνημονίων – έχουν οδηγήσει στη συρρίκνωση των δημόσιων δομών της Ψυχικής Υγείας με παράλληλη γιγάντωση του ιδιωτικού τομέα.

Από το 2002 η αντιδραστική Ευρωπαϊκή Οδηγία που στο όνομα δήθεν της αποασυλοποίησης ζητά το κλείσιμο των ψυχιατρικών νοσοκομείων με απώτερο σκοπό την μείωση των δαπανών. Έτσι, μέχρι τώρα έχουν κλείσει τα 6 από τα 9 ψυχιατρικά νοσοκομεία τη χώρας χωρίς να έχει αναπτυχθεί στοιχειώδες δίκτυο δομών για πρωτοβάθμια φροντίδα στη ψυχική υγεία, αλλά ούτε και επαρκείς ξενώνες με ανθρώπινες συνθήκες για τα ήπια περιστατικά. Την ίδια στιγμή «ανθούν» οι ιδιωτικές επιχειρήσεις ψυχικής υγείας και έτσι φτωχά λαϊκό στρώματα δεν έχουν την απαραίτητη περίθαλψη στον τομέα αυτό.  Αυτά είναι τα αποτελέσματα του αντιδραστικού πυρήνα της περιβόητης «ψυχιατρικής μεταρρύθμισης» δηλ. της πολιτικής ενίσχυσης του εμπορευματικού χαρακτήρα των υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας και του «λουκέτου» που προωθείται στα ψυχιατρικά νοσοκομεία.

è  Στον πρόσφατο νόμο για την λεγόμενη ψυχιατρική μεταρρύθμιση υπήρξε σοβαρή αντίδραση και καταγγελία από πολλούς φορείς (ΣΕΝΕ, ΟΕΝΓΕ, ΕΙΝΑΠ) διότι με τις διατάξεις του:
–        ΔΕΝ αναιρεί την από χρόνια δρομολογημένη κατάργηση ψυχιατρικών νοσοκομείων.

–        ΔΕΝ προβλέπει την επαναλειτουργία των ήδη κλειστών δομών ψυχικής υγείας.

–        Μειώνει κι άλλο τις δαπάνες για την ψυχική υγεία.

–        Εισάγει τις Μ.Κ.Ο. επίσημα ως υποκατάστατο των ήδη λιγοστών δομών.

Το τελευταίο διάστημα το Υπουργείο Υγείας σε μια προσπάθεια να «συμμαζέψει τ’ασυμμάζευτα» έφερε την πρόταση για νέο πρόγραμμα εφημέρευσης για τις ψυχιατρικές κλινικές του δημοσίου. Καταρχήν πραγματοποιήθηκε μια σύσκεψη (αρχές Ιούλη) όπου κλήθηκαν Διευθυντές κλινικών. Στη συνέχεια διαμορφώθηκε εισήγηση από το Υπουργείο και την 1η Σεπτέμβρη πραγματοποιήθηκε νέα σύσκεψη με συμμετοχή Διοικητών Α & Β ΥΠΕ, τον Διοικητή του ΕΚΕΠΥ, Διευθυντές Ψυχιατρικών Τμημάτων /Κλινικών του λεκανοπεδίου και συνδικαλιστικούς εκπροσώπους.

Αυτά που διαπιστώθηκαν αδιαμφισβήτητα στη σύσκεψη ήταν:

Ø  Οι ψυχιατρικές κλίνες των γενικών νοσοκομείων του λεκανοπεδίου είναι 190 (οργανική δύναμη) του ΨΝΑ 250 και του Δρομοκαϊτείου 160.

Ø  Η μέση πληρότητα όλων των δομών με νοσηλευόμενους ασθενείς ξεπερνάει το 140%! Σε ορισμένα μάλιστα νοσοκομεία – όπως ο Ευαγγελισμός – ξεπερνάει το 200%!!!

Ø  Νέες ψυχιατρικές κλίνες (22 στον Ερυθρό Σταυρό και 15 στο Ογκολογικό της Κηφισιάς) δεν προβλέπεται να μπουν σε λειτουργία, ούτε άμεσα ούτε μεσοπρόθεσμα.

Ø  Εδώ και αρκετά χρόνια έχουν κλείσει εντελώς ή υπολειτουργούν υποτυπωδώς τα έξι από τα εννέα ψυχιατρικά νοσοκομεία της χώρας.

Ø  Είναι ανεπαρκείς οι χώροι για προσωρινή απομόνωση πολύ ανήσυχων ασθενών με αποτέλεσμα να «νοσηλεύονται» δίπλα-δίπλα περιστατικά διαφορετικής βαρύτητας ή με τέτοιες ιδιαιτερότητες που έπρεπε να είναι σε διαφορετικούς χώρους.

Ø  Υπάρχει μεγάλο ποσοστό ασθενών από την επαρχία προς το λεκανοπέδιο λόγω της κραυγαλέα μεγάλης έλλειψης δομών στην περιφέρεια.

Ø  Οι υπάρχουσες δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας είναι αμελητέες και πάντως, εντελώς αναντίστοιχες με τις ανάγκες. Η υπόσχεση του Υπουργείου για χρηματοδότηση και ανάπτυξη των όποιων δομών – σύμφωνα με τον αντιδραστικό νόμο που ψηφίστηκε πρόσφατα – παραπέμπεται στο απώτερο μέλλον.

Ø  Οι ψυχιατρικοί ξενώνες που χρησιμοποιούνται κυρίως για τα πιο ήπια περιστατικά είναι ανεπαρκείς, με συνέπεια τη συσσώρευση ασθενών στις ψυχιατρικές κλινικές.

Ø  Δεν έγινε καμιά αναφορά για την ψυχιατρική αντιμετώπιση περιστατικών με εφήβους.

Ø  Δεν έγινε καμιά αναφορά στις ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές και σε Μ.Κ.Ο. που είναι γνωστό ότι «δραστηριοποιούνται» έντονα στον τομέα αυτό και η ως τώρα εμπειρία έδειξε ότι αρκετές φορές εισέπραξαν κοινοτικά κονδύλια και μετά …έκλεισαν!

Ø  Δεν έγινε καμιά αναφορά για ανάπτυξη ολιγομελών ειδικών ψυχιατρικών τμημάτων που να φιλοξενούν τα άκρως διεγερτικά και οξέα περιστατικά.

Ø  Υπάρχει άρνηση από το Αρεταίειο τουλάχιστον προς το παρόν να δέχεται εισαγγελικές εντολές ενώ το Αττικό δέχεται εφόσον και όταν διαμορφωθούν οι απαραίτητοι χώροι.

Ø  Από την συντριπτική πλειοψηφία των παρευρισκομένων εκφράστηκε η έντονη δυσφορία για την κρατούσα κατάσταση και η αδυναμία κάλυψης των αναγκών με την τροποποίηση μόνο του εφημεριακού καθεστώτος.

Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο κλήθηκαν οι διοικητικοί, επιστημονικοί και συνδικαλιστικοί φορείς να εκφράσουν γνώμη μόνο για τον τρόπο εφημέρευσης των ψυχιατρικών κλινικών χωρίς να δοθεί η δυνατότητα να τεθεί στη συζήτηση το δια ταύτα δηλαδή: όλο το αντιδραστικό πλαίσιο της δήθεν «ψυχιατρικής μεταρρύθμισης», η καταφανώς τραγική κατάσταση που επικρατεί στον ψυχιατρικό τομέα και ν’αναδειχτούν οι αιτίες που την δημιουργούν.

Και αντί οι κυβερνώντες να σκύψουν σοβαρά πάνω στο πρόβλημα, εξακολουθούν όπως και οι προηγούμενοι  – παίζοντας με τις εντυπώσεις – να παραπλανήσουν την κοινή γνώμη και το υγειονομικό προσωπικό ότι δήθεν γίνεται προσπάθεια να … διορθώσουν λίγο την κατάσταση. Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι ότι ήδη …κατάφεραν να μεταφέρουν και πάλι το πρόβλημα στους εργαζόμενους που δουλεύουν στις ψυχιατρικές δομές για να αρχίσει μεταξύ τους μία διελκυστίνδα για το ποιος θα έχει λίγο παραπάνω ή λίγο λιγότερα ράντζα ή ποιος θα κάνει λίγο παραπάνω ή λίγο λιγότερες εφημερίες τον μήνα.

ΓΕΓΟΝΟΣ είναι ότι ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της παρατεταμένης καπιταλιστικής κρίσης, έχουν αυξηθεί τα ψυχιατρικά νοσήματα. Η ανάγκη κυρίως για πρωτοβάθμια φροντίδα, αλλά και για νοσοκομειακή περίθαλψη είναι αυξημένες. Δεν μπορεί ο ψυχιατρικός ασθενής να ρίχνεται στον καιάδα των ράντζων ή αν δεν υπάρχουν και αυτά να τους βλέπουμε κάτω από …γέφυρες.

Οι εργαζόμενοι στις ψυχιατρικές κλινικές δεν φορτώνονται μόνο το τεράστιο ψυχικό βάρος των ασθενών τους, αλλά βιώνουν και την σωματική υπερκόπωση και την απειλή τιμωρίας όταν κάποιοι αντί να ρίχνουν τις ευθύνες στους πραγματικούς υπεύθυνους τις ρίχνουν στους απλούς εργαζόμενους. Για μας οι υπεύθυνοι είναι: η πολιτική εκείνη που βλέπει την υγεία σαν εμπόρευμα – τον άρρωστο σαν πελάτη, που υλοποιεί τις εντολές του κεφαλαίου και της Ε.Ε.

Εμείς παλεύουμε για ανατροπή αυτής της πολιτικής, για ένα αποκλειστικά δημόσιο & δωρεάν σύστημα υγείας με υψηλού επιπέδου υπηρεσίες και χωρίς επιχειρηματική δράση, με ανάπτυξη δωρεάν δομών ΠΦΥ για την  ψυχική υγεία, ανάπτυξη των κλειστών κλινών σε όλη την Ελλάδα, ανάπτυξη ψυχιατρικών ξενώνων. Παλεύουμε για μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού με πλήρη και αποκλειστική απασχόληση, με πλήρη δικαιώματα σε συνθήκες υγείας κι ασφάλειας.

Δεν πρόκειται ν’ανεχτούμε το γεγονός να σέρνονται στα δικαστήρια και να καταδικάζονται συνάδελφοι την ίδια στιγμή που μένουν στο απυρόβλητο διοικήσεις – υπουργείο και συνολικά, η πολιτεία που έχουν προφανείς και διαχρονικές ευθύνες γι’αυτή την κατάσταση. Δεν θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε απροστάτευτοι σε απαράδεκτες συνθήκες. ΕΚΦΡΑΖΟΥΜΕ ΕΜΠΡΑΚΤΑ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΜΑΣ! Καθένας μας θα μπορούσε να είναι στη θέση των συναδέλφων & καθόλου δεν αποκλείεται οποιοσδήποτε να βρεθεί στο μέλλον σ’αυτή τη θέση.

Α Π Α Ι Τ Ο Υ Μ Ε:
–  Ασφαλείς κι ανθρώπινες συνθήκες εργασίας για τους συναδέλφους μας. Καταγγέλλουμε τις άδικες καταδικαστικές αποφάσεις & την ποινικοποίηση της δουλειάς των μαχόμενων υγειονομικών.

–  Άμεσα μέτρα από τη διοίκηση για τη λειτουργία της ψυχιατρικής κλινικής με δέσμευση για συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα εφαρμογής τους. Να εφαρμοστεί ο κανονισμός λειτουργίας της κλινικής ώστε να μην υπερβαίνει τους 20 ο αριθμός των νοσηλευόμενων.

–  Ασφαλείς, αξιοπρεπείς συνθήκες νοσηλείας για τους ψυχικά πάσχοντες.