«Μετανάστευση και Υγεία» με παρεμβάσεις του Γ. Μπασκόζου και συμμετοχή Α. Ξανθού

της Μαρίας Τσιλιμιγκάκη

Ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας, Ιωάννης Μπασκόζος κατά τη σημερινή του συμμετοχή στο panel της με θέμα : «Δημόσια Υγεία και μετανάστευση: επικέντρωση των συστημάτων υγείας στον άνθρωπο», ανέφερε ότι : «Η κυβέρνηση της χώρας προχώρησε από τη λογική της απώθησης στη λογική της υποδοχής». Τόνισε ότι η μεταρρύθμιση των δημόσιων υπηρεσιών υγείας στη χώρα μας με βασικό άξονα την καθολική και ισότιμη πρόσβαση όλου του πληθυσμού στις δομές υγείας αποτελεί δικαίωμα και των προσφύγων που φθάνουν στην Ελλάδα. Τα συστήματα υγείας των χωρών της Ευρώπης καλούνται πλέον να αντιμετωπίσουν το μεγάλο κύμα μεταναστών με στόχο τόσο τη βελτίωση της υγείας τους και την αποφυγή του στιγματισμού γεγονός αλληλένδετο με την ασφάλεια υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο Γενικός Γραμματέας στην παρέμβαση του επεσήμανε ότι είναι συγκινητική η προσφορά του ντόπιου πληθυσμού, του υγειονομικού προσωπικού ,των ΜΚΟ και όλων των αλληλέγγυων πολιτών για την αντιμετώπιση των ζητημάτων υγείας των προσφύγων και μεταναστών όμως θα πρέπει να γίνει κατανοητό από όλες τις χώρες ότι : «Ο κυριότερος και μεγαλύτερος κίνδυνος όλων είναι οι θάνατοι που προκύπτουν κατά την απελπισμένη προσπάθεια των προσφύγων –μεταναστών να διαβούν τη θάλασσα από τα τουρκικά παράλια στα νησιά του Αιγαίου».

Στην ολοκλήρωση της παρέμβασης του ανέφερε ότι : « Στον τομέα της υγείας όπως και σε όλους τους άλλους τομείς του προσφυγικού ζητήματος η Ευρωπαϊκή ιδέα θα δοκιμαστεί και είτε οι Ευρωπαϊκές χώρες θα οδηγηθούν στην κατεύθυνση του ουμανισμού ,της αλληλεγγύης και της συνεργασίας ή θα επικρατήσουν οι λογικές της περιχαράκωσης των κλειστών συνόρων και της ξενοφοβίας. Για εμάς είναι φανερό πιο δρόμο πρέπει να ακολουθήσουμε».

Η διάσκεψη αυτή του ΠΟΥ επικεντρώνεται στην υγειονομική φροντίδα των προσφύγων, είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για την έγκυρη και αξιόπιστη αποτίμηση της εμπειρίας των χωρών που εμπλέκονται σ’ αυτή την πρωτοφανή ανθρωπιστική κρίση .

Η Ελλάδα βρίσκεται στη φάση που ετοιμάζει με νομοθετικές ρυθμίσεις και μεταρρυθμιστικές τομές την καθολική και ισότιμη πρόσβαση όλου του πληθυσμού στις δημόσιες Υπηρεσίες υγείας θεωρούμε ότι το δικαίωμα αυτό θα πρέπει να μπορούν να το απολαύσουν και οι προσερχόμενοι στη χώρα μας πρόσφυγες.

Η ανάπτυξη πολιτικών για την επαρκή αντιμετώπιση των υγειονομικών αναγκών των μεταναστών και των σχετικών ανισοτήτων στην υγεία αποτελούν προκλήσεις ζωτικής σημασίας για τη δημόσια υγεία των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας του Π.Ο.Υ. και είναι αλληλένδετη με την ασφάλεια της υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα συστήματα υγείας καλούνται πλέον να αντιμετωπίσουν το μεγάλο κύμα μεταναστών με στόχο τόσο τη βελτίωση της υγείας τους και την αποφυγή του στιγματισμού.

Κατά τη διάρκεια αυτού του έτους η μεγάλη αύξηση των προσφυγικών ροών προς τα κ-μ της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας και ειδικότερα της Ε.Ε. σημειώνει σημαντικές προκλήσεις για την ασφάλεια όπως επίσης για τη δημόσια υγεία και τα συστήματα υγείας. Η άμεση και αποτελεσματική διαχείριση της προσφυγικού ζητήματος γίνεται ευθύνη όλων των χωρών. Πρέπει να γίνει κατάλληλη αξιοποίηση του τεράστιου δυναμικού για διασυνοριακές ανταλλαγές και συνεργασία προκειμένου να βρεθεί η βέλτιστη λύση για την αντιμετώπιση των υγειονομικών προβλημάτων που ανακύπτουν και την ενσωμάτωση των προσφύγων στην κοινωνία. Αυτό θα αποφέρει ευρύτερα οφέλη στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη των κρατών μελών.

Σε ότι αφορά την Ελλάδα, έχει αρχίσει η υλοποίηση της δέσμευσης μας για τη δημιουργία κέντρων ταυτοποίησης (hot spots) και το υπουργείο Υγείας έχει ολοκληρώσει την εκπόνηση σχεδίου δράσης για την υγειονομική κάλυψη των χώρων πρώτης υποδοχής και φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών .

Ενδεικτικά θα θέλαμε να αναφέρουμε ότι από την αρχή του έτους μέχρι σήμερα 689.686 πρόσφυγες και μετανάστες έφτασαν στη χώρα μας μέσω της θαλάσσιας οδού του Ανατολικού Αιγαίου. Πάνω από 3.500 πρόσφυγες εκτιμάται ότι έχουν χάσει τη ζωή τους ενώ ο μέσος όρος αφίξεων στην Ελλάδα, σε ημερήσια βάση, ξεπερνά τις 4.950.
Ο τραγικός απολογισμός σε ανθρώπινες ζωές καθώς και η υπέρμετρη επιβάρυνση που υφίστανται πολλά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου από τα μαζικά προσφυγικά ρεύματα (υπερπολλαπλάσια του πληθυσμού τους), καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για εξεύρεση μόνιμης και αποτελεσματικής λύσης.

Η καθολική και αδιάκριτη πρόσβαση στην υγεία, αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα για τους πρόσφυγες/μετανάστες και προτεραιότητα για τη χώρα μας. Από πλευράς μας έχουμε ανταποκριθεί στις τρέχουσες ανάγκες της υγειονομικής κάλυψης προσφύγων και μεταναστών, χωρίς να διαθέτουμε τη μέχρι σήμερα χρηματοδότηση από τα προβλεπόμενα ευρωπαϊκά ταμεία. Έτσι, καταφεύγουμε σε ad hoc λύσεις και εκ των ενόντων, με ίδια μέσα.
Περίπου 2.000 πρόσφυγες ή μετανάστες έχουν τύχει νοσοκομειακής περίθαλψης με κόστη που υπερβαίνουν τις 800.000 ευρώ. Επιπλέον, κατά το τρέχον έτος έχει καταγραφεί αύξηση 42% σε διακομιδές του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ) σε σύγκριση με το 2014, ενώ η αύξηση αυτή κατά την περίοδο αιχμής (Ιούνιο έως Νοέμβριο) άγγιξε το 103%.

Για την εκτίμηση και την αντιμετώπιση των ιατρικών αναγκών των προσφύγων χρησιμοποιείται το σύστημα διάγνωσης και έγκαιρου εντοπισμού ασθενών (triage) στα σημεία εισόδου του Ανατολικού Αιγαίου.

Οργάνωση ιατρείων σε ημερήσια βάση στα Προαναχωρησιακά Κέντρα Κράτησης, 24ωρη λειτουργία των ιατρείων στις προσωρινές Δομές Ανοιχτής Φιλοξενίας στην Αττική

Έχουν μεταφερθεί 2 Κινητές Μονάδες του Ερυθρού Σταυρού στην Μακεδονία, κοντά στο σημείο συγκέντρωσης των προσφύγων στα σύνορα με FYROM.

Η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας, αξιοποιώντας την άμεση πληροφόρηση για τις τρέχουσες ανάγκες των προσφύγων υλοποίησε τη δημιουργία ενός ατομικού ταξιδιωτικού δελτίου υγείας για τους πρόσφυγες, το οποίο θα χρησιμοποιείται από όλους τους φορείς παροχής υγειονομικής φροντίδας. Στόχος της εν λόγω δράσης είναι η συμβολή της χώρας μας, στη συνεχή και απρόσκοπτη παροχή υγειονομικής φροντίδας μέχρι τον τελικό προορισμό των προσφυγικών ροών.

Έχει υπάρξει φροντίδα επάρκεια σε φάρμακα και υγειονομικό υλικό (π.χ εμβόλια, φυματίνη κ.α) και άμεση φαρμακευτική κάλυψη για τους πρόσφυγες με χρόνιες μη μεταδιδόμενες παθήσεις (π.χ διαβήτης)
Γίνονται όλες οι ενέργειες για ανοσοποιητική κάλυψη ευάλωτων ομάδων, υπό προϋποθέσεις σύμφωνα και με το πρωτόκολλο βασικού προληπτικού ελέγχου εμβολιασμών.

Το τεράστιο μέγεθος του προβλήματος και παρά την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι δημόσιες δομές των νησιών μας, η συγκινητική προσφορά του ντόπιου πληθυσμού, του υγειονομικού προσωπικού, των ΜΚΟ και όλων των αλληλέγγυων πολιτών έχει οδηγήσει σε ικανοποιητική αντιμετώπιση των ζητημάτων υγείας των νεοεισερχομένων προσφύγων.
Ο κυριότερος και μεγαλύτερος κίνδυνος όλων είναι οι θάνατοι που προκύπτουν κατά την απελπισμένη προσπάθεια των προσφύγων –μεταναστών να διαβούν τη θάλασσα από τα τουρκικά παράλια στα νησιά του Αιγαίου. Η συνολική και άμεση αντιμετώπιση απαιτεί συμφωνία για ταυτοποίηση όλων στη Τουρκία για να σταματήσει αυτή η πορεία θανάτου στο τρικυμισμένο και κρύο Αιγαίο. Στο μεταξύ η αντιμετώπιση της υποθερμίας από παραμονή στο νερό, η αντιμετώπιση τραυμάτων και καταγμάτων, οι εμβολιασμοί σε βάση πρωτοκόλλου, οι σωστές συνθήκες υγιεινής στους χώρους φιλοξενίας, η ιατροφαρμακευτική αντιμετώπιση χρονιών παθήσεων, η πρόληψη και άμεση αντιμετώπιση λοιμωδών νοσημάτων, αντιμετώπιση ψυχοσωματικών επιπτώσεων αποτελούν προτεραιότητα για το σύστημα υγείας της χώρας μας και η άμεση βοήθεια από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς αποτελούν μονόδρομο.

Δεσμευόμαστε όμως για τα ακόλουθα:
-Άμεση ενίσχυση των δομών υγείας με ιατρικό, νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Εσωτερικής Ασφαλείας .
-Βελτίωση στον συντονισμό ανάμεσα στις δομές του δημόσιου συστήματος υγείας και των ΜΚΟ
-Δημιουργία θεσμικού πλαισίου για την καταγραφή ,την εποπτεία και τον συντονισμό των ΜΚΟ για την πρόσβαση τους στο πεδίο και την παροχή υπηρεσιών υγείας
-Καταγραφή και ορθολογική κατανομή υγειονομικού υλικού και φαρμάκων ανάμεσα στις δομές του συστήματος υγείας.
-Σημαντικός παράγοντας είναι η αξιοποίηση διαπολιτισμικών διαμεσολαβητών και υγειονομικών προσφύγων – μεταναστών.
-Ενίσχυση δημόσιων δομών στα σημεία εισόδου και βελτίωση της ιατροφαρμακευτικής κάλυψης για όλους τους πρόσφυγες και ντόπιους με παράλληλη τόνωση του αισθήματος ασφάλειας για τους ντόπιους.

H εμπειρία της πρόσφατης επίσκεψης μαζί με τον Επίτροπο Υγείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης κο Andriukaitis στο νησί της Λέσβου ήταν η κατανόηση του μεγέθους των προβλημάτων εκεί όπου η ροη των προσφύγων είναι συνεχής και οι δηλώσεις του κου Επιτρόπου έδειξαν με τον καλύτερο τρόπο πως η αλληλοκατανόηση και η αλληλεγγύη μπορούν να και θα επικρατήσουν τελικά ανάμεσα τους λαούς της Ευρώπης.
Και στον τομέα της υγείας όπως και σε όλους τους άλλους τομείς του προσφυγικού ζητήματος η Ευρωπαϊκή ιδέα θα δοκιμαστεί και είτε οι Ευρωπαϊκές χώρες θα οδηγηθούν στην κατεύθυνση του ουμανισμού ,της αλληλεγγύης και της συνεργασίας ή θα επικρατήσουν οι λογικές της περιχαράκωσης των κλειστών συνόρων και της ξενοφοβίας .Για εμάς είναι φανερό πιο δρόμο πρέπει να ακολουθήσουμε.

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΛΥΨΗ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ
1)Άμεση διάσωση
– Υποθερμία τραυματισμοί
2)Ταυτοποίηση
– Βασικός υγειονομικός έλεγχος στα hot spots (triage)
3)Πρόληψη
– Εμβολιασμοί
– Ιατροφαρμακευτική αντιμετώπιση χρονίων παθήσεων και θεραπεία επειγουσών καταστάσεων (πνευμονία). Ψυχοσωματική υποστήριξη.

Η κυβέρνηση της χώρας προχώρησε από τη λογική της απώθησης στη λογική της υποδοχής. Ιδρύθηκε το Υπουργείο μεταναστευτικής πολιτικής που συντονίζει όλες τις ενέργειες υποδοχής των προσφύγων και μεταναστών.

Υπό το συντονισμό του Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Υγείας συγκροτήθηκε επιτροπή για την υγειονομική κάλυψη προσφύγων και μεταναστών. Επίσης ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας τέθηκε επικεφαλής επιτροπής για την εκπόνηση εθνικού σχεδίου δράσης για την υγεία προσφύγων. Η ολοκλήρωση των επεξεργασιών και η ανταλλαγή εμπειρίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο ελπίζουμε πως θα συνεισφέρει στην πολύτιμη προσπάθεια που ανέλαβε ο ΠΟΥ Ευρώπης για τον ευρωπαϊκό συντονισμό.